آیت‌ا... هاشمی، پدر قانونگذاری کشور است

آرمان: همایش «تقنین در جمهوری اسلامی» روز پنجشنبه با حضور شماری از مسئولان، در محل تالار اجتماعات دانشگاه مفید قم برگزار ‌شد. در این همایش که در آستانه چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و دومین سالگرد رحلت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی برگزار شد، عملکرد رئیس فقید ادوار اول تا سوم مجلس شورای اسلامی و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در فرایند تقنین در جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. بررسی فرایند تقنین در جمهوری اسلامی، نقش تعاملی مجمع تشخیص مصلحت نظام و ساختار تقنین کشور از دیگر موضوعات این همایش بود. لازم به ذکر است که این همایش به همت انجمن اندیشه و قلم و دانشگاه مفید قم و با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین مجید انصاری از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین حسین مهرپور، حقوقدان و محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران ترتیب یافت، لازم به ذکر است که در این همایش علی مطهری نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی هم حضور داشته است.
ادامه تخریب آیت‌ا... هاشمی
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این همایش اظهار کرد: آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی یکی از مؤثرترین رجال روحانی تاریخ معاصر ایران بود که در انقلاب اسلامی و در پیشرفت ایران و سربلندی روحانیت شیعه نقش اساسی ایفا کرد. مجید انصاری یادآور شد: اکنون و بعد از دو سال از ارتحال آیت‌ا... هاشمی(ره)، تخریب‌گران ایشان بیکار ننشسته‌اند و با همت مضاعف کارشان را دنبال می‌کنند. وی با اشاره به پیگیری دغدغه‌های امام خمینی(ره) توسط مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، گفت: در منظومه فکری امام خمینی(ره) و نگاهی که ایشان به مسئولیت دین در اداره جامعه داشتند، از آغاز و به خصوص بعد از تحقق انقلاب، این دغدغه را داشتند که اسلام در نگاه‌های محدود متوقف نشده و به عدم کارآمدی در جامعه متهم نشود؛ به همین جهت خود حضرت امام(ره) راه را برای اجتهاد با در نظر گرفتن دو عنصر زمان و مکان، باز کردند. او افزود: یکی از اقدامات امام راحل در همین راستا این بود که بعد از تجربه چندین ساله در امر تقنین کشور، به این نتیجه رسیدند که اصرار به احکام اولیه آن هم از زاویه فقه حوزه که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، کمتر به میدان عمل و آزمون رسیده بود، بن‌بستی در اداره کشور را پدید می‌آورد و بالطبع داوری‌های منفی جامعه، درباره قابلیت اسلام برای اداره جامعه ایجاد شده است؛ در نهایت با پیگیری‌هایی که آیت‌ا... هاشمی کردند، تلاش کردند تا راهی را برای رهایی از این بن‌بست‌ها بیابند. انصاری با اشاره به شرایطی که منجر به تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام شد، گفت: در ابتدا مصوبات مجلس به شورای نگهبان می‌رفت و شورای نگهبان هم بسیاری از قوانین را رد می‌کرد؛ تا اینکه صحبت شد که راهکاری باید برای این موضوع اندیشیده شود. او افزود: در صفحه ۲۰ صحیفه امام(ره) آمده که نامه‌ای از سوی بزرگان خدمت ایشان در خصوص بن‌بست‌های قانونی داده شده بود که امام راحل هم پاسخ دادند که اگر ما متوقف شویم در پوسته‌های گذشته و انعطاف لازم را درباره احکام اسلام نشان ندهیم، اسلام، حوزه، روحانیت، نظام و ولایت فقیه، متهم به ناکارآمدی خواهد شد. انصاری گفت: مرحوم آیت‌ا... هاشمی را باید مؤسس مجمع تشخیص مصلحت نظام نام نهاد؛ چون پیگیری‌های ایشان در بحث بن‌بست‌های قانونی، منجر به تشکیل این مجمع شد که از ابتدا هم ریاست آن را بر عهده داشتند؛ اصولا ایشان با تمام ظرفیت‌هایی که داشتند توانستند مجمع را در جایگاه شایسته‌ای قرار داده و تثبیت کنند.
نقش بی‌بدیل آیت‌ا... هاشمی


پسر ارشد آیت‌ا... هاشمی تصریح کرد: جای تأسف است که در کشورمان قوانین را خیلی خوب می‌نویسیم اما در مرحله اجرا آنها را خوب انجام نمی‌دهیم. محسن هاشمی با بیان اینکه آیت‌ا... هاشمی از ابتدای انقلاب نقش ویژه‌ای در بحث تقنینی داشتند، گفت: مرحوم آیت‌ا... هاشمی را با سابقه چند دوره ریاست مجلس شورای اسلامی و ریاست چند دوره در مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌توان پدر مسائل تقنینی جمهوری اسلامی نامید. محسن هاشمی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه احتیاج است بسیاری از قوانین کشور ما بازبینی شود، گفت: هر قانونی محدودیتی برای مردم ایجاد می‌کند و بعضا قوانین هم می‌تواند باعث فساد شود و بنابراین کشور بعد از طی چند دوره نیاز به بررسی مجدد قوانین خود دارد. او با تأکید بر اینکه برای حکمرانی خوب نیاز است که قوانین زیاد نباشد بلکه باید قوانین خوب، به خوبی اجرا شود، گفت: آیت‌ا... هاشمی(ره) نسبت به زیاد بودن قوانین احساس نگرانی می‌کردند و بعدها دولت و مجلس نسبت به این موضوع وارد شدند تا برخی قوانین در کار و امور مردم و کشور، ایجاد اختلال نکند. رئیس شورای شهر تهران گفت: موضوع دیگر در بحث قوانین که لازم است به آن اشاره شود، تزاحم در مسائل قانونی است که در نتیجه آن، مجمع تشخیص مصلحت نظام برای حل اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی تشکیل شد. او یادآور شد: آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی(ره) در چهار دوره‌ای که در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور داشتند، با اقدامات‌شان کاری کردند که نهاد مجمع به عنوان نهادی که معضل‌های نظام را حل می‌کرد، مطرح شد. محسن هاشمی اضافه کرد: ایشان به‌عنوان یک مجتهد، اسلام‌شناس و یک مدیر با تجربه، توانستند تقدم مصلحت را در مسائل کشور خیلی خوب بشناسند و به آن عمل کنند و از این جهت امروز جای شان خالی است.
موسس قانونگذاری در کشور
نایب رئیس مجلس نیز در این همایش با اشاره به قوانین مختلفی که در دوران ریاست آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در مجلس و مجمع، به تصویب رسید، یادآور شد: می‌توانیم آیت‌ا... رفسنجانی را موسس قانونگذاری در کشور بدانیم. حضور ایشان در هر نهادی سنگینی و وزانت آن نهاد را افزایش می‌داد؛ در دوره‌ای که مجلس بود وزانت مجلس در میان نهادهای دیگر بیشتر بود و در دوره ریاست جمهوری و مجمع نیز این وزانت را شاهدیم و در واقع مصداق شرف المکان بالمکین بودند. علی مطهری با اشاره به روابط عمیق میان مرحوم آیت‌ا... رفسنجانی با شهید مطهری گفت: وی از بدو ورود به حوزه قم، با آیت‌ا... مطهری آشنا می‌شود؛ بعد از انقلاب وقتی آیت‌ا... رفسنجانی از زندان آزاد شد به ملاقات وی رفتیم؛ در آن زمان برخی علما کمک‌هایی به سازمان مجاهدین خلق می‌کردند؛ این مساله سبب دغدغه و نگرانی آقای مطهری شده بود که نکند آقای رفسنجانی هم این کار را بکند، ولی وقتی مرحوم پدرم از این مساله از آقای هاشمی سؤال کردند وی گفت که ما دنبال عدالت منهای خدا نیستیم و مرحوم مطهری بعد از این پاسخ فرمود که حالا خیالم راحت شد. ایشان نقشی اساسی در انقلاب داشت و به نظر بنده بعد از مطهری کسی را به این اندازه مورد اعتماد و نزدیک به امام سراغ نداریم؛ بعد از انقلاب هم در هر منصبی بود، موفق بودند؛ در این اواخر هم رفتار ایشان آموزنده بود؛ به گونه‌ای رفتار کرد که برداشت درست از ولایت فقیه را به نمایش گذاشت. وی افزود: هاشمی با برداشت درست از ولایت فقیه، نشان داد که ولایت فقیه این نیست که یک نفر فکر و اظهارنظر کند و بقیه عمل کنند؛ بلکه عظمت ولایت فقیه در این است که همه فکر می‌کنند و نظر خودشان را آزادانه می‌دهند اما در نهایت نظر ولی فقیه را می‌پذیرند. هاشمی همواره ضمن احترام برای مقام معظم رهبری و توجه به حفظ اساس این نهاد، نظر مخالف خود را هم اعلام می‌کرد و او بود که نشان داد ولایت فقیه با دموکراسی و آزادی بیان منافاتی ندارد.
هاشمی؛ معنای واقعی انصاف و معتدل
همچنین عضو حقوقدان شورای نگهبان در این همایش اظهار کرد: شخصیت آیت‌ا... هاشمی دارای ابعاد مختلف سیاسی، فقهی و تفسیری بود که همه این ابعاد شخصیتی باید مورد توجه ما باشد. حسین مهرپور با اشاره به شخصیت مرحوم آیت‌ا... هاشمی در بحث‌های مدیریتی گفت: ایشان از شخصیت‌های موفق، موقعیت‌شناس و باهوشی بودند که ابتکارات ایشان در زمینه مدیریت نمود داشت و به معنای واقعی با انصاف و معتدل بودند. او با بیان اینکه مرحوم آیت‌ا... هاشمی همواره با مباحث قانون‌گذاری در کشور مرتبط بودند، گفت: از بدو و ابتدای تأسیس مجلس شورای اسلامی، ایشان وارد آن شده و ریاست آن را عهده‌دار بودند و در زمان ریاست‌جمهوری‌شان و همچنین در زمانی‌که ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را عهده‌دار بودند، همواره با بحث قانون‌گذاری ارتباط داشتند.