ظریف:قطعنامه شورای امنیت را نقض نکرده ایم

«جهان صنعت»- توانمندی ایران در منطقه یکی از دغدغه‌های ترامپ رییس‌جمهور آمریکا بوده و هست‌. عاملی که باعث شد دولت آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شود تا شاید از توانمندی تهران به استقرار در کرانه‌های دریای مدیترانه بکاهد‌. اما این اواخر شاهدتصمیم غیرقابل انتظار دیگر از جانب ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از سوریه بوده‌ایم‌. تصمیمی که می‌تواند مقدمه‌ای برای بازنگری جدی در سیاست خصمانه و یکجانبه آمریکا علیه ایران در حمایت از مذاکره و مصالحه از طریق تمرکز بر توافقنامه‌هایی همچون آتش‌بس در یمن، ثبات در افغانستان و عملیات علیه داعش بوده باشد‌. به هر حال اگر ترامپ حقیقتا به دنبال طراحی مجدد سیاست خارجی ایالات متحده باشد، باید فرصت‌هایی برای کاهش تنش‌ها با ایران بیابد‌. اما این اقدام توسط آمریکا در حالی مطرح می‌شود که فشار آمریکا علیه ترامپ زیاد شده و مقامات اسراییلی هشدار داده‌اند که غیبت آمریکا به تهران اجازه خواهد داد تا به اصطلاح با ایجاد «پل زمینی» از ایران، از طریق عراق و سوریه به لبنان و بعد از آن به دریای مدیترانه نفوذ کنند‌. این عوامل منجر به این شد که مجموعه حاکمیتی آمریکا حمله‌های لفظی علیه ایران را بیشتر کنند‌. از این رو ترامپ در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره ایران مدعی شد که تهران اکنون می‌تواند حضور خود در سوریه را افزایش دهد‌. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، روز چهارشنبه در سخنان خود با اشاره به خروج آمریکا از سوریه ادعا کرد تهران به دنبال این نیست که بیشتر از این حضور خود را در این کشور جنگ‌زده افزایش دهد‌. وی در ادامه سخنان خود با اشاره به حضور نیروهای ایرانی در سوریه به خبرنگاران گفت: صادقانه می‌گویم آنها دیگر می‌توانند هر کاری را که می‌خواهند در سوریه انجام دهند‌. اظهارات ترامپ پس از تصمیم وی مبنی بر ترک سوریه منتشر شد‌. سربازان آمریکایی در سوریه رهبری ائتلاف مقابله با گروه‌های تروریستی را بر عهده داشتند و در عین حال به دنبال نابودی زیرساخت‌های ایران در این کشور بودند‌.
ترامپ، روز چهارشنبه گفت، تهران هم بالاخره مانند ایالات متحده، نیروهای خود را از سوریه خارج می‌کند چراکه اکنون ایران می‌خواهد زنده بماند و به دنبال بقاست‌. رییس‌جمهور آمریکا در ادامه مدعی شد: با ترک توافق هسته‌ای با ایران، واشنگتن محاسبات تهران را تغییر داده است و تلاش‌های ایران را برای بی‌ثبات کردن منطقه و افزایش نفوذ در منطقه متوقف کرده است‌. وی ادعا کرد: ایران به دنبال نابودی همه چیز بود و به دنبال نابودی هر جایی که اسراییل در آن است بود‌. ایران در حال حاضر بسیار متفاوت از قبل شده است، آنها کماکان هر هفته در هر کشوری ناآرامی به پا می‌کنند‌. اما در حال حاضر دوست دارم با ایران مذاکره کنم‌ چرا که ایران در حال حاضر بسیار متفاوت با قبل است‌.
اما لفاظی‌های ایران محدود به ترامپ نمی‌شود‌. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز در تازه‌ترین ادعای خود تهدید کرد چنانچه ایران طی ماه‌های آینده به برنامه موشکی خود ادامه دهد با پیامدهای اقتصادی و سیاسی سنگینی مواجه خواهد شد‌. وی گفت: آمریکا کنار نمی‌ایستد تا نظاره‌‌گر این باشد که سیاست‌های مخرب ایران امنیت و ثبات بین‌المللی را به نابودی می‌کشد‌. پمپئو ادعا کرد: به ایران توصیه می‌کنیم از اقدام تحریک‌آمیز پرتاب موشک پرهیز و همه فعالیت‌های مربوط به موشک‌های بالستیک را متوقف کند تا مانع از تشدید تحریم‌ها و انزوای دیپلماتیک خود شود‌. البته پمپئو در ماه میلادی دسامبر هم مدعی شد در سال ۲۰۱۹، شورای امنیت را به اعمال محدودیت‌های موشکی علیه ایران ترغیب خواهد کرد‌. وی ادعای جدید خود را در واکنش به احتمال پرتاب سه ماهواره فضایی جدید ایران مطرح کرده و با این ادعا که فناوری ساخت ماهواره‌بر مشابه فناوری ساخت موشک‌های قاره‌پیماست، می‌گوید پرتاب ماهواره به فضا در تقابل با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است‌. هرچند محمدجواد ظریف در توئیتر خود نسبت به ادعای پمپئو واکنش نشان داد و نوشت: پرتاب ماهواره‌بر فضایی یا آزمایش موشکی توسط ایران قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض نمی‌‌‌کند‌. این آمریکاست که این قطعنامه را نقض کرده و در موقعیتی نیست که در این زمینه برای کسی داد سخن سر دهد‌.
آنچه از سخن مقامات این کشور برمی‌آید این است که آمریکا در تلاش است با اقدامات خود ایران را وادار به تغییر رفتار کند و در نهایت به خواسته مذاکره با واشنگتن تن دهد این در حالی است که ادعای مذاکره با ایران برای دومین‌بار است که مطرح می‌شود آن هم به دلیل اینکه آمریکا از فشار داخلی کشورش فرار کند‌. لذا مذاکره آمریکا با ایران هیچ چشم‌اندازی ندارد و بعید است که ایران کوتاه بیاید و با آمریکا مذاکره کند. در نتیجه این لفاظی است که ترامپ و پمپئو مطرح می‌کنند تا هم از فشار داخلی آمریکا و هم از مواخذه افکار عمومی آمریکا فرار کنند‌.


مذاکره با آمریکا موضوعیت ندارد
حسن بهشتی‌پور*- این نگاه که غیبت آمریکا اجازه مانور بیشتری به ایران در سوریه می‌دهد فکر عده‌ای است که می‌خواهند آمریکا را برای ماندن در سوریه ترغیب کنند. به همین دلیل عاملی را به عنوان هشدار برای ترامپ مطرح می‌کنند و آن، حضور ایران در سوریه است‌. واقعیت آن است که آمریکایی‌ها میلیاردها دلار در عراق و افغانستان هزینه کردند اما نتیجه نگرفتند همین‌طور در سوریه که جز بی‌آبرویی چیزی برای آمریکا نداشت لذا دولت آمریکا از این جهت ماندن را بی‌فایده دید‌. اما کسانی که مخالف این دیدگاه هستند و همچنین مخالفند که هژمونی ایالات متحده آمریکا درکشورهای منطقه خاورمیانه برای تامین منافع بلندمدت آمریکا اعمال شود تلاش می‌کنند حضور روسیه و ایران را در سوریه بهانه قرار دهند و ترامپ را ترغیب کنند که از تصمیمش صرف نظر کند‌.
این موضوع در این چارچوب تحلیل می‌شود که ایران و روسیه عامل ترساندن ترامپ شدند برای آنکه متقاعدشان کنند که در سوریه بماند در حالی که واقعیت این است که اکثر مردم آمریکا به ترامپ حق می‌دهند که چنین هزینه گزافی را در سوریه نکند به‌خصوص با وجود دو تجربه شکست خورده که در عراق و افغانستان داشته است‌. اما ماندن ایران در سوریه در چارچوب سیاست مستقل خودش است یعنی اولا ایران تاکید دارد بر اینکه دولت سوریه از ایران خواسته که آنجا حضور پیدا کند ضمن اینکه بعد از چندین سال کشورهایی چون امارات، بحرین و کویت که خواستار سرنگونی اسد بودند سفارت‌هایشان را در دمشق بازگشایی کردند و به این جمع‌بندی رسیدند که اسد در کوتاه‌مدت رفتنی نیست و هفت سال را بی‌جهت از دست دادند و نتوانستند کاری از پیش ببرند‌. اما نکته دوم حضور ایران در سوریه در راستای منافع ملی خودش است چون ایران در آنجا از مقاومت اسلامی حمایت می‌کند‌. مرز مقاومت را به جای اینکه در مرزهای مشترک ایران با سایر کشورها قرار دهند در سوریه یا جنوب لبنان تعریف کردند و آنجا در برابر توسعه‌طلبی اسراییل مقاومت می‌کنند. این سیاست ایران بوده و از ابتدا مطرح شده لذا آمریکا چه در سوریه بماند و چه نماند حضور ایران در آنجا بنا به درخواست سوریه بوده بنابراین هر زمان که دولت سوریه بخواهد ایران خارج می‌شود لذا حضور ایران به معنای توسعه‌طلبی نبوده، بلکه در مقابله با توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی بوده است‌. اما در خصوص اینکه ترامپ اعلام کرده که علاقه به مذاکره با ایران است‌. وزیر امورخارجه کشورمان بارها به این لحن سخن پاسخ داده و اعلام کرده که تهدید تهدید می‌آفریند و تکریم تکریم‌. وقتی ایالات متحده با زبان تهدید سخن می‌گوید نباید انتظار داشت که طرف مقابل تکریم کند‌. وقتی زبان تهدید حاکم باشد مذاکره موضوعیت پیدا نمی‌کند‌. در دوران ریاست جمهوری اوباما، آمریکا پذیرفت که ایران غنی‌سازی را ادامه دهد و در عین حال مذاکرات ادامه پیدا کند و البته همین هم شد‌. در این دوره نیز این روال باید رعایت شود و آمریکا به قطعنامه 2231 برگردد که الان خواهان اجرایش است‌. قطعا ایران در مورد قدرت دفاعی‌اش مذاکره نمی‌کند چون موضوعیتی ندارد. تنها وسیله دفاعی ایران همین موشک‌هایی است که وجود دارد. در مورد این هم اگر بخواهیم کوتاه بیاییم قدرت دفاعی‌مان سلب می‌شود ضمن اینکه در طرف مقابل آمریکا میلیاردها دلار سلاح در اختیار عربستان سعودی، قطر و کویت گذاشت و توازن نظامی در منطقه را بر هم زد پس چطور در این شرایط انتظار دارد که ایران در برابر مسائل دفاعی صحبت کند؟ آمریکا باید زبان تهدید را کنار بگذارد و به سمت تکریم بیاید. آن وقت باید انتظار داشته باشد که دو طرف به سمت یکدیگر حرکت کنند.اما در خصوص ماجراجویی‌های ترامپ باید گفت که او در حال حاضر دچار معضلات داخلی است. در مورد بودجه و دیوار در مرزهای مکزیک با کنگره درگیر است و فکر می‌کنند این‌گونه امنیت آمریکا تامین می‌شود بنابراین در داخل این کشور اختلافات زیادی وجود دارد ضمن اینکه با مجلس نمایندگان جدید که اکثریت‌شان دموکرات‌ها هستند روبه‌رو است. از طرفی هنوز حاکمیت آمریکا نتوانسته افکار عمومی را قانع کند که به چه دلیل باید از قطعنامه 2231 بیرون بیاید. با توجه به این موارد به نظر نمی‌رسد که آمریکا به ماجراجویی‌اش ادامه دهد چرا که به اندازه کافی درگیر مشکلات داخلی خود است‌.
*کارشناس مسائل بین‌الملل