«همدلی» از ضرورت ساماندهی سگ‌های بی‌صاحب گزارش می‌دهد سگ‌ها را رها نکنیم

همدلی| گروه اجتماعی: این روزها بسیاری از شهرهای شمالی کشور با پدیده‌ای به نام «سگ‌های ولگرد» یا «سگ‌های بی‌صاحب» مواجه هستند. کافی است بار سفر به مقصد ‌شهرهای شمال ببندید، از ابتدای جاده چالوس -به عنوان دروازه شهرهای شمالی- گرفته تا تنکابن، رشت و ... جولان سگ‌های ولگرد را به وفور خواهید دید. بسیاری از این سگ‌ها بیمار هستند و حضور آنها در سطح شهر در حال تبدیل شدن به یک خطر بهداشتی است.
جولان سگ‌های ولگرد در شهرهای شمالی کشور نه تنها سبب سلب آرامش و ایجاد رعب و وحشت در بین مردم شده، بلکه با خطراتی دور از تصور برای شهروندان همراه شده است. علاوه بر مشکلات بهداشتی که از لحاظ سلامتی عوارض جبران ناپذیری برای انسان به همراه دارند، خطر حمله این حیوانات به انسان در هرلحظه ممکن است به واقعیت تبدیل شود. ساکنان این شهرها همواره با کابوس حمله سگ‌های ولگرد صبح را به شب می‌رسانند.
سگ‌های ولگرد عمدتا در دسته‌های چندتایی هستند، این موضوع سبب شده هم ترسناک‌تر جلوه ‌کنند و هم احتمال حمله آنان بیشتر شود. جوری که هر از چند گاهی حمله سگ‌های ولگرد به شهروندان در نقاط مختلف کشور خبرساز می‌شود. اردیبهشت امسال رسانه‌ها از حمله گروهی چند قلاده سگ ولگرد به کودک 7 ساله در رزن همدان خبر دادند، حمله‌ای که مرگ کودک 7 ساله را رقم زد.این کودک به علت شدت جراحت وارده در محل حمله این سگ‌های ولگرد و به شکل دلخراشی جان خود را از دست داد.
دو ماه پیش نیز دختر بچه میبدی قربانی حمله حیوان درنده‌ای شد و جانش را از دست داد. برخی از مردم و سازمان‌ها از جمله سازمان محیط زیست، حیوان درنده را سگ‌های ولگرد دانستند. پارسال نیز در قزوین دختربچه دو ساله که در کوچه محل سکونتش بازی می کرد مورد حمله سگ‌های ولگرد قرار گرفت و جان خود را از دست داد. به گفته شاهدان عینی ، سگ‌ها قسمت‌هایی از گردن ، صورت و دست این کودک را دریده بودند. از این دست مثال‌ها در آرشیوی خاک گرفته روزنامه‌ها کم نیست. مواردی که از مرگ کودک یا حتی بزرگسالی به دست سگ‌های ولگرد حکایت دارد.


برخی افزایش تعداد سگ‌ها را به دفع نامناسب زباله‌های انسانی گره می‌زنند و معتقدند: در دسترس بودن غذای کافی برای سگ‌های ولگرد، باعث شده تا جمعیت این حیوان که مخزن اصلی بیماری هاری نیز هستند، به شدت افزایش یابد به طوری که سگ ولگرد، دیگر فقط منحصر به مناطق حاشیه‌ای شهر نیست و بعضاً تا مرکز شهر و سکونتگاه‌های انسانی دیده می‌شود. اکنون نیز که سایه سرما همه جا را فرا گرفته، سردی و کمبود مواد غذایی در اطراف شهرها سگ‌های بی‌صاحب زیادی را آواره کوچه و خیابان‌های شهرهای مختلف به ویژه شهرهای شمالی کشور کرده و همین امر صدای اعتراض بسیاری از ساکنان شهرهای مذکور را بلند کرده است.
یکی از روش‌های کنترل جمعیت سگ‌های بدون صاحب در گذشته صید و شکار این حیوانات به وسیله اسلحه گرم بود. این شیوه بعدها بخاطر فعالیت مدافعان حقوق حیوانات به ویژه در فضای مجازی و بالا رفتن آگاهی مردم نسبت به حقوق حیوانات، مورد اعتراض جدی شهروندان و گروه‌های مدافع حقوق حیوانات قرار گرفت. بر همین اساس و با تغییر دیدگاه عامه مردم و مسئولان، رویکرد سازمان‌های مربوطه نیز تا حدودی تغییر کرد و زنده‌گیری سگ‌های بدون صاحب جای خود را به کشتن سگ‌ها عوض کرد. اما با توجه به وفور سگ‌های ولگرد در بسیاری از شهرها از جمله شهرهای شمالی کشور ، این گونه به نظر می‌رسد که گویا زنده‌گیری سگ‌های ولگرد جای خود را به رها سازی آنان عوض کرده است.
یکی ازشهروندان تنکابنی با گلایه از وجود سگ‌های ولگرد در سطح شهر تنکابن به ویژه حاشیه‌های آن به همدلی گفت: وجود سگ های ولگرد در این منطقه موجب آسیب رسانی به مردم شده وایمنی آنان را به خطر انداخته است. در برخی از مناطق حاشیه شهر از جمله منطقه «کریم آباد» تنکابن وجود سگ‌های ولگرد بیشتر از سایر مناطق است و این حیوانات با ظاهر کثیف و بیمارگونه در خیابان‌های مختلف شهر در ساعت‌های متفاوت شبانه روز دیده می‌شوند. تا حدی که وجود این سگ‌ها سبب رعب و وحشت مردم به ویژه کودکان شده است. بنابراین با توجه به خطرات بهداشتی لازم است تا این موضوع هرچه سریع‌تر بررسی و رفع شود.
«هاشمیان» با اشاره به نامه درخواست اهالی کریم آباد تنکابن به سازمان‌ها و نهادهای مربوطه این شهرستان، مبنی بر جمع‌آوری سگ‌های ولگرد که تعدادشان رو به فزونی است از کوتاهی‌ این سازمان‌ها و عدم اقدام موثر آنان گلایه کرد و گفت: «متاسفانه واحد خدمات شهری شهرداری هر بار به بهانه‌های مختلف از جمله : نداشتن بودجه کافی، برگشت دوباره بعد از جمع آوری و ... از این مهم خودداری نموده و این حیوانات با توجه به بیماری، صدای ناهنجار و حمله ور شدن به شهروندان و حتی وسایل نقلیه و دوچرخه سواران منجر به ترس اهالی می‌شوند.
وی افزود: علاوه بر ترس و وحشت که سگ‌های ولگرد برای شهروندان ایجاد می‌کنند، که بیجا هم نیست. بسیاری از این سگ‌های ولگرد دارای بیماری‌های خطرناک هستند.انواع بیماری‌های انگلی، هاری، کنه‌های حیوانی و مشکلات پوستی بیماری‌های هستند که از این حیوانات آلوده به انسان منتقل شده و می‌توانند عوارض جبران ناپذیری برای انسان داشته باشند. شایع‌ترین بیماری قابل انتقال از سگ به انسان هاری است که در اثر گازگرفتگی حاصل می‌شود که ما هر لحظه در معرض این خطر هستیم.
این شهروند تنکابنی از فعالان محیط زیست و سازمان‌های مربوطه درخواست کرد که به جای شعار و ژست‌های محیط زیستی با راه حل مسالمت‌آمیز و بدون خشونت اقدامی عملی -مانند جمع آوری و انتقال آنان به پناهگاه‌های امن- که منجر به کاهش آنان در سطح شهر شود انجام دهند.
«مریم صانعی» فعال حقوق حیوانات که مدیریت نقاهت‌گاه جمع آوری سگ‌های خیابانی و معلول را بر عهده دارد. راهکار برون رفت از مشکل سگ‌های ولگرد را تنها کنترل جمعیت این حیوانات از راه عقیم سازی می‌داند. وی به همدلی گفت: راهکارهای برون رفت از این مشکل را سالهاست به وزارت کشور و شهرداری‌ ارائه داده‌ایم، اما متاسفانه این سازمان‌ها به دلایلی همکاری نمی‌کنند.
وی با بیان این که کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد تنها با عقیم سازی قابل اجرا است. افزود: شهرداری‌ها برای کنترل سگ‌های ولگرد هر از چند گاهی علنی یا غیر علنی اقدام به کشتار آنان می‌کند. در صورتی که کشتار سگ‌ها راه اساسی نیست. چرا که در صورت عقیم نکردن این حیوانات، با توجه به آمار بالای زاد و ولد آنان-که در سال دو بار زایمان دارند و هر بار نیز حداقل 8 توله را به دنیا می‌آورند- در مدت کوتاهی آن تعداد جبران می‌شود. درست است که پرسه زدن سگ‌ها در کوچه و خیابان‌های شهر موجب مزاحمت برای مردم محله می‌شود اما می‌توان برای رفع این مشکل با راه حل‌های مسالمت آمیزی پیش گرفت.
اگر طرح عقیم سازی سگ‌ها اجرا شود در 4سال جمعیت سگ‌های ولگرد کنترل می‌شود و حتی بعد از 7 سال تعداد سگ‌ها آن چنان کاهش پیدا می‌کند که نبود سگ‌ها به مشکل برمی‌خورد و آن موقع است که باید به چرخه نظم بدهیم و به صورت دوره‌ای چرخه جفت‌گیری و زاد و ولد سگ‌ها را به مرحله اجرا در بیاوریم.
صانعی مشکل سگ‌های ولگرد را فقط مختص به شهرهای شمالی ندانست و تصریح کرد: مشکل سگ‌های ولگرد مشکلی فراگیر است که در بیشتر شهرهای ایران وجود دارد، اما در شهرهای شمالی به دو دلیل پررنگ‌تر است. از یک سو، تعداد سگ‌های شهرهای شمالی بیشتر است و از سوی دیگر حامی کمتر است. ضمن این که نباید فراموش کنیم که محیط‌های که شباهت بیشتری به محیط‌هاتی روستایی دارد، موضوع فرهنگ عامه مردم نیز دخیل است. در این نوع محیط‌ها رسیدگی به حیوانات در اولویت نیست، بنابراین عقیم سازی نیز آن گونه که باید باشد اتفاق نمی‌افتتد.
بر همگان روشن است حل معضل مدیریت سگ‌های ولگرد باید با هماهنگی و همکاری تمامی سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادهای مردمی و اجتماعی صورت پذیرد. بدون تردید حذف کامل سگ‌ها از چرخه طبیعی یک شهر به هیچ وجه منطقی و صحیح نبوده  و موجب بر هم خوردن تعادل اکولوژی محیط از جمله ازدیاد سایر حیوانات مزاحم می‌شود که قطعا طبعات جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. از آنجایی که بر جمعیت سگ‌های بی‌صاحب روز به روز افزوده می‌شود، مردم امیدوارند که مسئولان ذیربط به جهت پیشگیری از بروز هر گونه حادثه‌ای برای شهروندان به جای تقابل با سگ‌ها یا برخوردهای خشونت بار با آنان نسبت به جمع آوری و ساماندهی سگ‌های ولگرد بدون کوچکترین آسیب به آنان اقدام کنند.