بوی بی صاحب!

عصر دیروز اتفاقی عجیب شهر تهران را در چالشی جدی فروبرد. حوالی ساعت سه بود که در تحریریه روزنامه با چالش بوی نامطبوعی روبه رو شدیم. اولین تماس ها با سرایداری ساختمان بود چرا که تصور می شد ماجرا مربوط به فاضلاب ساختمان باشد اما کمی بعد این تصور به فاضلاب کل منطقه چهارراه ولیعصر تسری یافت و تنها چند تماس و دقایقی چرخیدن در شبکه های اجتماعی کافی بود که متوجه شویم موضوع فراتر از یک ساختمان یا یکی، دو خیابان است . تقریبا بیش از نیمی از تهران دیروز درگیر بوی مرموز ی بود که شهر تهران را در کام خود می کشید. حوالي عصر ديروز، انتشار بويي عجيب در اكثر مناطق تهران،بسياري از شهروندان تهرانی را نگران كرد؛ بويي كه ابتدا گفته شد ناشي از تركيدگي لوله اصلي فاضلاب در ميدان انقلاب است اما دقايقي بعد مسئولان شركت آب و فضلاب اعلام كردند كه هيچ گزارشي از تركيدگي شبكه فاضلاب در پايتخت مخابره نشده است.به این ترتیب بود که بازی تایید و تکذیب، تقریبا چهار ساعت شهروندان تهرانی را درگیر خود کرد.همزمان مسئولان مركز مديريت بحران شهر نيز اعلام كردند تيم هايی مامور بررسي علت انتشار بوي مشكوك در تهران شده اند. گزارش هاي ميداني و مشاهدات مردمي اما نشان مي داد اين بو نزديك به بوي آتش سوزي و البته گوگرد است و همين مساله موجب گمانه زني هاي بسيار در فضاي مجازي درباره عامل انتشار بو شد. از اولین گمانه زنی ها موضوع كوه دماوند و آتش فشان سال ها خفته اين كوه بود كه شایعاتی غير موثق درباره انتشار بوي گودگرد از محل كوه دماوند و احتمال وقوع آتش فشاني يا زلزله را منتشر كرده بودند.اين در حالي بود كه شرايط جغرافيايي تهران و اينكه نخستين بار، منشأ بو از مركز تهران و حوالي ميدان انقلاب و حسن آباد گزارش شد، احتمال ارتباط انتشار بو با منشأ زميني را كم مي كرد. در همين رابطه معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران حوالي ساعت 19 عصر اعلام کرد: براساس اعلام هواشناسی و دیگر نهادهای متولی، منشأبوی نامطبوع که از عصر چهارشنبه در پایتخت متصاعد شده ناشی از مشکل آلودگی هوایی نیست بلکه منشأ زمینی دارد و خطرناک نیز نیست.
ترکیدن لوله فاضلاب، اولین مقصر و اولین تکذیب
شکرا... حسن بیگی ترکیدگی لوله فاضلاب را به عنوان عامل این بو رد کرد و گفت که شهروندان خبرها را از منابع رسمی در این مواقع پیگیری کنند.سخنگوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نیز براساس گزارش آبفا، شرکت گاز و نیز پالایشگاه تهران اعلام کرد که هیچ حادثه ای در تاسیسات این نهادها رخ نداده است.اين در حالي بود كه بر اساس اعلام محيط زيست، ایستگا‌ه‌های سنجش آلودگی هوا هم بعد از انتشار این بو افزایش آلودگی ۵۰ واحدی را نشان می‌داد و هوا برای افراد کم توان ناسالم شده است. از عصر ديروز اما پيرو عدم اطلاع رساني دقيق و شفاف از سوي دستگاه‌هاي مسئول موجي از اخبار ضد و نقيض درباره منشأ بوي مشكوك تهران منتشر شد و برخي سايت ها حتي اعلام كردند منشأ بو بد در تهران نشت یکی از مراکز پالایشگاهی یا گازی است! خبری که نخستین بار پایگاه خبری خبرآنلاین آن را منتشر کرد. هر چند پیش از انتشار این خبر حداقل سه مورد دیگر وجود داشت که موضوع بوی تهران را به آن منتسب کردند . از ماجرای ترکیدن فاضلاب میدان انقلاب تا فرضیه پیچیده شدن بو از مرکز دفن زباله در آرادکوه شهرری اما در نهایت تمامی این فرضیه ها رد شد.در اولین مرحله احمد نسب به عنوان قائم مقام آبفای استان تهران اعلام کرد که بوی نامطبوع تهران هیچ ربطی به شبکه فاضلاب ندارد.او همچنین در ادامه نیز افزود که شکستگی یا مشکلی در شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب باشد، بوی نامطبوع فقط در همان منطقه به مشام می‌رسد، اینکه بوی نامطبوع در مناطق مختلفی از تهران از جمله جنوب، شرق و غرب پایتخت به مشام رسیده، منطقا می توان گفت ربطی به شبکه فاصلاب تهران ندارد.
آرادکوه ، مقصری که به سرعت تبرئه شد


در ادمه این تکذیب ها نیز نوبت به رییس سازمان پسماند شهرداری تهران رسید تا به سرعت خبر مربوط به مرکز دفن زباله آرادکوه را تکذیب کند. عبدلی، رييس سازمان پسماند شهرداری تهران گفت که بوی مرموز و نامطبوع تهران هیچ ربطی به آرادکوه ندارد . اودر ادامه افزود که :باتوجه به احتمال متصاعد شدن بو از آرادکوه، نیروهای‌مان برای بررسی اعزام کردیم اما منشأ بو از زباله نیست.این بو بیشتر در مناطق مرکزی و‌ شمال تهران احساس می‌شود. از سویی دیگر جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی شهر تهران نیز در ساعت 20 شب گذشته اعلام کرد که اطلاعی از منشأبوی تهران در دست نیست و همچنین در ادامه نیز افزود که هنوز هیچ ستاد بحرانی تشکیل نشده است.سید جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی شهر تهران درباره منشأ بوی نامطبوع تهران گفت: هنوز هیچ اطلاعی از منشأ این بود به دست ما نرسیده است. تا کنون تماس‌های متعددی از نقاط مختلف شهر با مرکز آتش‌نشانی داشته‌ایم که از انتشار بو در محدودهای مختلف تهران خبر می دادند اما تا کنون هیچ اطلاعات دقیقی از مرکز انتشار این بو در اختیار سازمان آتش نشانی قرار نگرفته است. تیم هاي آتش نشانی در مناطق مختلف در حال گشت زنی هستند.تماس ها از مناطق مختلف تهران بوده اما تمرکز بیشتر تماس ها از مرکز شهر بوده است. او در ادامه نیز گفت: هنوز هیچ ستاد بحرانی دراین رابطه تشکیل نشده است تا این لحظه هیچ جلسه ستاد بحرانی در رابطه با این موضوع تشکیل نشده است وتا وقتی که ما آدرسی در دست نداشته باشیم، نمی‌توانیم به صورت مشخص درباره این موضع اظهار نظر کنیم.
سخنگوی پالایشگاه نیز تکذیب کرد
در حالی که بار دیگر و پس از خبری که خبرآنلاین منتشر کرده بود بسیاری تصور می کردند که حالا باید بیش از قبل به پالایشگاه تهران توجه کرد ، این بار نوبت به سخنگوی پالایشگاه نفت تهران رسید تا خبربدهد که منشأ بوی بد در تهران پالایشگاه نیز نیست.سخنگوی پالایشگاه نفت تهران اعلام كرد كه منشأ بوی بد در تهران پالایشگاه نیست و وضعیت عملیاتی پالایشگاه تهران کاملا طبیعی بوده و هیچ‌گونه نشتی اتفاق نیفتاده است!
اظهارات عجیب و غیرکارشناسی
در میان گفته‌هاي مداوم مسئولان اما اظهارنظرهای غیرکارشناسی و گاهي حتی دور از ذهن نیز کم نبود و شاید عجیب ترین این اظهار نظر از سوی ريیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در رسانه ها منتشر شد. ناهید خدا کرمی دلیل بوی نامطبوع شهر تهران را در افزایش وارونگی هوا در تهران دانست و گفته بود: با تماس‌ها و بررسی‌های انجام شده و بنا به اطلاعات واصله از مرکز سنجش آلودگی هوای تهران،خبرها حاکی از آن است که آلاینده‌ها به طرز ناگهانی رو به افزایش است و به احتمال زیاد، دلیل این بوی نامطبوع پراکنده در تهران، وارونگی هواست که سطح آلاینده‌ها را بالابرده و احتمالا منشأ بوی نامطبوع هم همین وارونگی هوا باشد.ريیس کمیته سلامت شورای شهر تهران در ادامه نیز گفته بود:«با توجه به اینکه در برخی مناطق تهران شاخص آلودگی در حالت اضطرار قرار دارد، به همین دلیل از شهروندان می‌خواهیم از ترددهای غیرضروری اجتناب کرده و حتی‌الامکان از وسایل نقلیه همگانی استفاده کنند. اخبار تکمیلی متعاقبا ارسال خواهد شد».
اظهار نظر این عضو شورای شهر تهران از عجیب ترین اظهارنظرهای ممکن بود. در حالی که شاخص آلودگی هوا دقیقا برعکس نشان می داد و با پیدایش بو افزایش یافته بود، این مدل اظهارنظر مایه تعجب بسیاری شد.
مترو زیر بار این بو نرفت
در این میان اظهار نظر فاطمه ذولفقاری، نماینده مردم تهران در مجلس وجود داشت که منشأ بوی نامطبوع شهر تهران را ایستگاه متروي ملت دانسته بودكه تکذیب سازمان متروي تهران را به همراه داشت. این نماینده گفته بود که«فرماندار تهران در گزارشی اعلام کرد منشأ این بو ایستگاه متروی ملت است. کمیته‌های ویژه‌ای از شرکت آب و فاضلاب تهران، شرکت گاز و سازمان آتش نشانی برای بررسی علت پخش این بوی نامطبوع در این ایستگاه حضور دارند». این اظهارنظر نماینده مجلس، واکنش مدیرعامل مترو را به همراه داشت و مدیرعامل متروی تهران در واکنش گفت:« انتشار بوی نامطبوع در پایتخت ارتباطی به مترو ندارد. احتمال متصاعد شدن بوی نامطبوع از ایستگاه‌‌های مترو غیرممکن است».
افزایش آلودکی هوا تا 40 واحد
اما دراین میان خبری که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران درباره موضوع بوی مرموز بیان کرد، حايز اهمیت بیشتری بود. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران درباره تشکیل کمیته بوی بد در تهران گفت:«سیستم‌های سنجش آلودگی هوا بعد از انتشار بوی نامطبوع در تهران با افزایش ۴۰ واحدی آلودگی هوا مواجه شده اند». در نهایت در ساعات آغازین شب و با کم شدن بوی نامطبوع و مرموز در تهران همچنان نتیجه ای قطعی برای اینکه عامل انتشار این بو چه بوده است پیدا نشد. پيگيري هاي روزنامه «قانون» تا لحظه نگارش اين مطلب براي يافتن مسئولي كه پاسخي درباره علت اصلي انتشار بو مشكوك در تهران بدهد، بي نتيجه ماند اما آنچه واضح بود اخبار ضد و نقيض منتشرشده درباره اين حادثه آنقدر زياد است كه لازم است مقامات دولتی و مملکتی درباره اين موضوع و نگراني هاي ايجاد شده ميان برخي شهروندان اطلاع رساني كنند.در شرایط بحران یا شبه بحران یا زمانی که امکان انتشار موضوع حساسیت زا وجود دارد بهترین عملکرد، اطلاع رسانی دقیق و به موقع و توسط یک تیم مجرب است تا دلهره و اضطراب و نگرانی شهروندان کاهش یابد.اتفاقی که به نظر می رسد با هر بحران بر لزوم آن تاکید می شود اما انجام نمی شود.