سایه بحران ارزی بر رشد اقتصادی

مجیدرضا حریری*- منحنی‌های مربوط به رشد اقتصادی ایران با منحنی مربوط به تغییرات قیمت نفت در بازارهای جهانی کاملا منطبق است، به طوری که رابطه معنادار و مثبتی بین تغییرات این دو در طول زمان وجود داشته است. چنین تجربه‌ای نشان می‌دهد که اقتصاد ایران کاملا متکی به درآمدهای نفتی است که زیر نظر دولت اداره می‌شود و همین موضوع ضربه‌پذیری آن را در مواجهه با شرایط سخت اقتصادی تقلیل داده است.
بر این اساس‌ حاضران فعال در حوزه اقتصاد سیاسی با علم به روند کاهشی قیمت نفت و فشار وارده از سوی تحریم‌های آمریکا بر بازار فروش نفت ایران، پیش‌بینی می‌کنند رشد اقتصادی سال آینده کشور کاهش چشمگیری داشته باشد.
در این بین علاوه بر مرکز پژوهش‌های مجلس که در سناریوهایی جداگانه رشد اقتصادی منفی 8/3 تا 5/5 درصدی را برای سال آینده پیش‌بینی می‌کند، نهادهای پژوهشی بین‌المللی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نیز چنین رشدی را برای سال آینده اقتصاد ایران پیش‌بینی می‌کنند.
بنابراین قبل از آنکه بخواهیم دست به پیش‌بینی از آینده اقتصادی کشور بزنیم، باید به این نکته توجه کنیم که اقتصاد ایران به ذات خود بیمار است و رشد اقتصادی کشور تنها منوط به تغییرات جهانی قیمت نفت و در نتیجه منابع ارزی استحصالی از فروش نفت خواهد بود.


از سویی تاثیرپذیری فزاینده اقتصاد ایران از جریانات سیاسی پیش‌بینی از آینده اقتصادی را تنها با ابزارهای سیاستی ممکن می‌سازد بنابراین استفاده از ابزارهای اقتصادی برای پیش‌بینی آینده اقتصادی کاری عبث و بیهوده خواهد بود.
بنابراین شرایطی که ایران در حوزه سیاست بین‌المللی دارد، پیش‌بینی رشد اقتصادی گفته‌شده را کاملا قابل پذیرش می‌سازد، به طوری که محدودیت‌های دسترسی به منابع ارزی و محدودیت‌های موجود در روابط تجاری کشور با دیگر کشورها بیانگر این واقعیت است که اقتصاد کشور در سال آینده روند رو به رشدی نخواهد داشت.
*نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین