روزنامه ابتکار
1397/10/13
ژوبین صفاری دوراهی خصوصی یا دولتی‌بودن
ماجرای واگذاری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دولتی به بخش خصوصی موضوع تازه‌ای نیست و ردپای آن را می‌توان از دولت پیشین تا به امروز پیگیری کرد. در نهایت تجربه خصوصی‌سازی در کشور آنچنان که از حال‌وروز شرکت‌ها و کارخانه‌های واگذارشده معلوم است، توفیق چندانی کسب نکرده است. در این بین اما مخالفان خصوصی‌سازی در کشور این موضوع را دستمایه نقد به اصل راهکار خصوصی‌سازی قرار دارند. نقدی که البته با توجه به شرایط واگذاری‌ها و عوامل متعدد دیگر در این ناکارآمدی، وارد است. اما تجربه کشورهای دیگر در این زمینه نشان داده که کوچک‌شدن دولت تا چه اندازه توانسته بندهای مزاحم را از پای اقتصاد این کشورها بگشاید. این در حالی است که واگذاری بنگاه‌های اقتصادی در کشورمان از جمله کارخانه نیشکر هفت‌تپه نه تنها نتوانست به رونق آن کمک کند که کارگران آن را با مشکلات متعددی مانند معوقه‌های حقوق و بیکاری روبه‌رو کرد. به نظر می‌رسد باید با این واقعیت روبه‌رو شویم که مدل‌های اقتصادی علمی و کارآمد در بستر عواملی چون فساد و ناکارآمدی ساختارها تبدیل به نتایج فاجعه‌باری می‌شوند. این موضوع را می‌توان در اکثر حوزه‌های اجرایی و توسعه‌ای کشور به وضوح دید که در جای خود قابل بررسی است. اما موضوع خصوصی‌سازی به‌طور مشخص در کشور ریشه در عوامل متعدد دارد.باید گفت در اقتصادی که اساسا گردش مالی و حجم نقدینگی با پدیده‌ای به نام تورم، ارزش افزوده کسب می‌کند چگونه انتظار داشته باشیم بخش خصوصی بتواند فعالیت اقتصادی مبتنی بر تولید و اشتغال داشته باشد؟ در این بین، گاه ارزش افزوده دارایی‌ها و املاک واگذارشده به بخش خصوصی از محل تورم، بیشتر از سود حاصل از تولید است. در شرایطی که تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه خود به خاطر گرانی ارز و یا تحریم با مشکل مواجه‌اند و بازار هدف دچار بی‌ثباتی است چگونه بخش خصوصی می‌تواند به فعالیت بپردازد. به نظر می‌رسد مدل‌های اقتصادی باید در یک اشل کلی و در یک بستر جامع از وابسته‌هایی چون نبود فضای رقابتی و سیاست بسته در اقتصاد بررسی و پیاده‌سازی شوند. نمونه بارز ناکارآمدی در واگذاری‌ها کارخانه نیشکر هفت‌تپه، فولاد ملی، هپکو، آذرآب و ماشین‌سازی تبریز که البته متغیرهای دیگری مانند واگذاری غیراصولی، رانتی و غیرشفاف را نیز در پرونده دارند؛ قابل بررسی است. اما این مسئله را باید از زاویه دیگر نیز ارزیابی کرد. اساسا بنگاه‌های اقتصادی دولتی و شبه‌دولتی که به بخش خصوصی واگذار نشده‌اند نیز حال‌وروز بهتری ندارند و تنها به مدد حمایت‌های دولت از طریق اختصاص اعتبارات سرپا مانده‌اند. شاید بد نباشد بدانیم که شرکت‌های سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی(شستا) با مجموع 274 شرکت و ارزش دارایی 115 هزارمیلیاردتومانی‌اش در سال 96 تنها 2 هزار 352 میلیاردتومان سود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کرده‌اند. این به معنای آن است که اگر 115 هزارمیلیارد دارایی شستا در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌شد با سود 18 درصد چیزی حدود 21 هزار میلیاردتومان سود عایدشان می‌شد (یعنی حدود 9 برابر سود فعلی). آنچه از این رهگذار می‌توان دریافت این است که شرایط اقتصادی کشور در هردو حالت دولتی و خصوصی با بیماری مزمن و ریشه‌داری روبه‌رو است که برای حل آن تنها باید دست به یک جراحی بزرگ در ساختار معیوب آن زد. عیب‌هایی که البته نه در ساختار دولت به تنهایی که باید در سایر قوا، دستگاه‌ها و نهادها مورد بازبینی دوباره قرار گیرند. آنچه امروز به آن نیاز داریم تشریح مسائل به‌طور شفاف و پذیرش مشکل در سطوح مختلف حاکمیت است که در نهایت باید با استفاده از یک برنامه‌ریزی جامع، با قدرت اجرایی بالا از این بحران‌ها عبور کنیم.
سایر اخبار این روزنامه
یک واردکننده بزرگ کاغذ همراه یک گروه ۱۶ نفره بازداشت شده‌اند
سلطان نامرئی کاغذ
ژوبین صفاری
دوراهی خصوصی یا دولتی‌بودن
شهروندان تهرانی عصر روزگذشته بویی نامطبوع را با منشایی نامعلوم استشمام کردند
تهرانِ بو دار
واحد پول ایران از ریال به تومان تبدیل می‌‌شود؟
صفرهای کمرنگ روی پول ایران
« ابتکار » در گفت و گو با یک پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه بررسی می‌کند
کردها در میانه دمشق ، آنکارا و واشنگتن
«ابتکار» از نقطه نظرات کارشناسان درخصوص لایحه بودجه گزارش می‌دهد
اقدام دولت برای بهبود معیشت مردم
«ابتکار» از تحصن انفرادی یک نماینده در صحن علنی گزارش می دهد
بدعتهای نوظهور در سال پایانی مجلس!
گزارش «ابتکار » از چند و چون جلوگیری از ورود شفیعی کدکنی به دانشگاه تهران
درهای بسته امیدوارترند
شهرام گیل‌آبادی، مدیرعامل خانه تئاتر در گفت‌وگو با «ابتکار»:
تئاتر محفلی برای گفت‌وگو و تضارب آرا است
به‌دنبال پایان مهلت 10روزه برای تامین حق‌آبه کشاورزان اصفهان صورت گرفت
تجمع اعتراضی در کنار پل خواجو
میلادى‌ترین سالى که پیش‌رو داریم
به‌دنبال پایان مهلت 10روزه برای تامین حق‌آبه کشاورزان اصفهان صورت گرفت
تجمع اعتراضی در کنار پل خواجو
از تعارف کم کنید و بر مبلغ بیفزایید
