روزنامه ابتکار
1397/10/12
نگاهی کوتاه به هنرستان موسیقی از آغاز تا امروز مدرسه روح نواز
گروه فرهنگ - «هنرستان موسیقی» صدساله میشود. هنرستانی که حکایت از فرهنگ و تاریخ اصیل ایرانی دارد و در طول یک قرن فعالیت خود، هنرمندان بزرگ و بنامی را در دل خود پرورش داده است.«هنرستان موسیقی» برای اینکه هنرستان موسیقی شود، راه درازی را طی کرده است. اولین سنگ بنای این مرکز فرهنگی هنری در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه گذاشته شد. بوسکه و رویون دو کارشناس موزیک نظام بودند که به درخواست ناصرالدین‌شاه از طرف دولت فرانسه به ایران آمده بودند تا دسته موزیک نظامی را با روش موزیک نظام فرانسه در ایران با نام دسته «موزیک سلطنتی» تاسیس کنند. سال 1247 ناصرالدین‌شاه به فکر توسعه موزیک نظام افتاد. بنابراین به حسنعلی‌خان گروسی، وزیرمختارش، در پاریس از دولت فرانسه خواست تا یک استاد موزیک نظام را به ایران بفرستند. آلفرد ژان باتیست لومر، شخصی بود که برای این منظور به ایران فرستاده شد.
لومر پیشنهاد داد تا شعبه موزیک نظام در دارالفنون ایجاد شود. به دنبال این پیشنهاد شعبه موزیک نظام در شمار واحدهای تابع دارالفنون درآمد و در فضای باز محوطه شمال غربی حیاط دارالفنون کلاس‌های خود را شروع کرد. دوره موزیک شش سال بود و تدریس همه سازهای بادی و پیانو، سلفژ، هارمونی و ارکستراسیون نظامی شخصا توسط لومر انجام می‌شد.
لومر در سال 1289 فوت کرد و با مرگش، شعبه موزیک نظام دارالفنون تعطیل شد. اما 4 سال بعد غلامرضا مین باشیان که از شاگردان برجسته لومر بود، پیشنهاد داد تا شعبه موزیک نظام دارالفنون به صورت آموزشگاه با نام «کلاس موزیک» فعالیت کند، وزارت معارف هم این پیشنهاد را تصویب کرد. در دوره 4 ساله این کلاس، به جز موزیک نظام، موزیک‌های غربی هم آموزش داده می‌شد. اما دقیقا 100 سال پیش بود که «کلاس موزیک» از دارالفنون نیز جدا شد و به عنوان یک مدرسه مستقل کار خود را آغاز کرد. «مدرسه موزیک» با مدیریت غلامرضا مین باشیان، زیر نظر وزارت معارف، اولین مدرسه موسیقی بود که برای آموزش آن به روش علمی در ایران تشکیل شد. تنها شرط ورود به آن هم داشتن گواهینامه شش ساله ابتدایی بود. تحصیل در این مدرسه هم شش سال طول می‌کشید.
در سال ۱۳۰۷ علینقی وزیری به ریاست مدرسه موزیک برگزیده شد و نام «مدرسه موزیک» به «مدرسه موسیقی دولتی» تغییر پیدا کرد. در سال ۱۳۱۱ به پیشنهاد مهدیقلی هدایت (رئیس‌الوزراء وقت) نام «مدرسه موسیقی دولتی» به «مدرسه موسیقار» تبدیل شد.
دو سال بعد به دنبال قانون تربیت معلم نام این مدرسه به «هنرستان موسیقی» تبدیل شد و به دستور رضا شاه، ستوان یکم غلامحسین مین باشیان (فرزند غلامرضا مین باشیان سالار معزز) که معاون اداره کل موزیک قشون و سرپرست ارکستر سمفونی شهرداری بود و تحصیلات عالی‌اش در رشته موسیقی کلاسیک بود، با حفظ سمت‌های پیشین خود به ریاست هنرستان موسیقی منصوب شد. تا این سال موسیقی ایرانی و موسیقی غربی هر دو در مدرسه تدریس می‌شد اما از این زمان به بعد موسیقی ایرانی از برنامه آموزشی مدرسه حذف و از سال بعد برنامه درسی جدیدی برای مدرسه تنظیم شد.
در سال ۱۳۱۷ که اداره موسیقی کشور به سرپرستی غلامحسین مین باشیان تاسیس شد، امور هنرستان موسیقی نیز به این اداره واگذار شد و به گسترش و پیشرفت هنرستان توجه بیشتری شد. برای چند رشته موسیقی (نوازندگی ویولن، ویولن سل، کلارینت، ترمبون، آواز، کمپوزیسیون، مدیریت ارکستر) دوره آموزش عالی نیز ایجاد شد که به تناسب رشته بین دو تا چهار سال بود. نام «هنرستان موسیقی» نیز به «هنرستان عالی موسیقی» تبدیل شد.
سه سال بعد، با ورود نیروهای متفقین به ایران، همه چیز دچار تحول شد. در این سال علینقی وزیری دوباره به ریاست هنرستان عالی موسیقی منصوب شد و همچنین او اداره موسیقی کشور را هم بر عهده داشت. در این دوره استادان سازهای غربی که از چکسلواکی دعوت شده بودند اخراج شدند و آموزش تار و موسیقی ایرانی دوباره در برنامه هنرستان گنجانده شد و چند رشته تخصصی موسیقی غربی تعطیل شد. این موضوع باعث اعتراض تعدادی از هنرجویان مدرسه عالی شد تا آنجا که حتی خبر اعتراض و اعتصاب آنها در مطبوعات ایران منعکس شد ولی شورای عالی فرهنگ برنامه جدید وزیری را تایید کرد و در ماده هشتم و بیستم اساسنامه نوین هنرستان که در مهر ۱۳۲۱ تصویب شد هنرجویان ملزم شدند تا هر دو سبک موسیقی ایرانی و اروپایی را بیاموزند. همچنین آشنایی با تار برای اطلاع از کیفیت موسیقی ایرانی یکی شرایط دریافت گواهینامه متوسطه شد.
سال 1350 و 1351 نظام آموزشی جدید در هنرستان موسیقی اعمال شد و بعد از آن دوره‌های هنرستان به صورت یک دوره ابتدایی (شش ساله)، یک دوره راهنمایی (سه ساله)، یک دوره متوسطه (چهار ساله) و یک دوره عالی (چهار ساله) درآمد.
بعد از انقلاب اسلامی ، به دلیل اختلال در کل نظام آموزشی، فعالیت هنرستان موسیقی متوقف شد اما در سال ١٣۶١ اساسنامه جدیدی برای هنرستانهای موسیقی تنظیم شد و با تفکیک هنرستانهای موسیقی دختران و پسران فعالیت آنها در دو مقطع راهنمایی و متوسطه (دوره ٧ ساله) دوباره از سر گرفته شد.
حالا 100 سال از آغاز فعالیت «مدرسه موسیقی» یا همان «هنرستان موسیقی» می‌گذرد؛ هنرستانی که به گفته سیدمحمد مجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت ارشاد، نشان می‌دهند که مردم ایران چه فرهنگ و اصالتی دارند. او درباره صدسالگی این هنرستان گفته است: «صد ساله شدن هنرستان موسیقی تهران نشان می‌دهد که مردم ایران چه فرهنگ و اصالتی دارند و این تاریخ هنری بی‌نظیر، قدمت و پیشینه‌ای تاریخی دارد. باید به آموزش درست و اصولی هنر در کشور توجه کنیم و به نهادهای با اصالتی که در طول یک قرن یا بیشتر توانسته‌اند این ماموریت خطیر را پیش ببرند، احترام بگذاریم. وقتی دست‌اندرکاران برگزاری جشن صدسالگی هنرستان موسیقی تهران، فهرستی از فارغ‌التحصیلان، اساتید و همکاران هنرستان ارائه دادند و من توفیق پیدا کردم آن را ببینم و یک به یک آنها را نگاه کنم، نام‌های بسیار درخشانی بودند که امروز جزو ستاره‌های سپهر هنر ایران هستند. فارغ‌التحصیلان هنرستان موسیقی کمتر عضو گونه‌‌های متنزل موسیقی شدهاند و همه در سطحی حرفه‌ای مشغول فعالیت شدهاند. این نشان می‌دهد که وقتی سنگ بنای درستی هست، وقتی فکر و تدبیری در کار است، محصول این باغ هم محصول شیرین و گوارایی است. باید داشتن چنین باغی را پاس بداریم. باید به هم تبریک و شادباش بگوییم برای داشتن یک باغ مثمرثمر و صدساله و قطعا اتفاقی غرور‌انگیز برای هنرستان موسیقی تهران خواهد بود.
قرار است صدسالگی هنرستان موسیقی تهران، ۲۷ دی ماه با رونمایی از کتاب تاریخ صدساله هنرستان موسیقی تهران، تمبر اختصاصی «صدسالگی» و معرفی مستند هنرستان موسیقی تهران در تالار وحدت برگزار شود.
این برنامه در سه شب و با اجرای فارغ‌التحصیلان ادوار مختلف و تجلیل در سه بخش قدیمی‌ترین هنرجویان، پرسابقه‌ترین اساتید و تاثیرگذار‌ترین مدیران ادوار مختلف در تالار وحدت روی صحنه خواهد رفت.
۲۲ و ۲۴ دی ماه تاریخ برگزاری اجراهای فارغ‌التحصیلان ادوار هنرستان موسیقی تهران خواهد بود و «جشن صدسالگی» هم ۲۷ دی ماه در تالار وحدت برگزار خواهد شد.
جشن صدسالگی «هنرستان موسیقی تهران» به همت تعدادی از فارغ‌التحصیلان دوره‌های مختلف هنرستان موسیقی تهران و با همکاری و همیاری معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه توسعه هنرهای معاصر، دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری و بنیاد رودکی برگزار میشود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
معاون اول رئیس‌جمهوری:
اجازه نمی‌دهیم تنگه هرمز نا امن شود
علیرضا صدقی
امر اجتماعی در مسلخ سیاست
چرا جهان به دنبال احیا و توجه دوباره به شاهراه آسیا است؟
ایران آماده ثبت جهانی «راه ابریشم»
«ابتکار» اهداف و برنامه‌های پیش‌روی هیئت رئیسه دور هفتم اتاق اصناف ایران را بررسی می‌کند
هدف اروپا برای پایبندی به برجام ملاحظات اقتصادی نیست!
«ابتکار» از الزامات شفاف‌سازی بودجه 98 گزارش می‌دهد
ابهام در بودجه سنوات و تلاش برای شفافیت
«ابتکار» ریاست دوره‌ای رومانی بر اتحادیه اروپا و تنش‌های مبتنی بر آن را بررسی می‌کند
«ابتکار» از وضعیت ورود فیلم «فرزند صبح» بهروز افخمی به جشنواره فجر گزارش می‌دهد
نگاهی کوتاه به هنرستان موسیقی از آغاز تا امروز
مدرسه روح نواز
دادستان تهران:
جز بازگشت وجوه، مانع دیگری در پرونده بابک زنجانی وجود ندارد
