روزنامه ایران
1397/10/12
اسپانسری برای موسیقی ارکسترال پیدا نمی‌کنیم
ندا سیجانی
خبرنگار
وارطان ساهاکیان، موسیقیدان وآهنگساز ارمنی تبار و بنام ایرانی است؛ هنرمندی که به واسطه سال‌ها تلاش بی‌وقفه درعرصه گسترش موسیقی ارکسترال و تدریس و ارائه تجربیات خود به چند نسل، بی‌تردید می‌توان او را یکی از چهره‌های تأثیرگذار موسیقی معاصر به شمار آورد؛ از همین رهگذر بود که چندی پیش آیین بزرگداشت این هنرمند به پاس خدماتش در موسیقی ایران، با همت مؤسسه راد نواندیش در تالار وحدت برگزار شد. در نخستین روز سال نو میلادی، بی‌مناسبت ندیدیم که به سراغ این هنرمند 62 ساله برویم و از او درباره موسیقی امروز ایران، فعالیت‌هایش و موانعی که موسیقیدان‌هایی چون ساهاکیان با آنها مواجهند، بپرسیم.
انتظار بزرگ تحول
ساهاکیان البته به گفته خودش انتظار اتفاق تازه‌ای را در زندگی شخصی‌اش ندارد و او منتظر تحول چندانی در زندگی شخصی خود نیست، اما می‌گوید:«من آرزومندم تغییر و تحولی درعرصه فرهنگ وهنر مملکت پیش بیاید تا افرادی که در زمینه هنر فعالیت می‌کنند کارهای تازه داشته باشند.»
ساهاکیان درپاسخ به این سؤال که چرا تا به امروز آلبوم موسیقی منتشرنکرده است به «ایران» گفت: چندان تمایلی به این کار ندارم شاید علت آن نبود اسپانسر باشد؛ البته درزمینه موسیقی فیلم فعالیت‌هایی داشته‌ام و آثاری ساخته شده است به مانند فیلم‌های سینمایی «آیه‌های زمینی» به‌کارگردانی داریوش یاری، «زائر حسین» به‌کارگردانی محمد حسین حقیقی، «صورتی» به کارگردانی فریدون جیرانی و «سگ‌کشی» به کارگردانی بهرام بیضایی. ساهاکیان، بهرام بیضایی را هنرمندی فاضل و با نظم وانضباط می‌داند. همکاری اوبا بیضایی به اواخر دهه 70 برمی‌گردد و نزدیک به آغاز جشنواره فیلم فجر بود. ناگفته نماند فیلم «سگ‌کشی» درهمان سال برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه شد.
او درپاسخ به این سؤال که چرا در سال‌های اخیرکارگردان‌های بزرگ با آهنگسازان با تجربه و شناخته شده کمترهمکاری می‌کنند اظهار کرد: من هشت دوره داور جشن خانه سینما بودم و به عقیده من موسیقی خوب برای فیلم خوب ساخته میشود و ساخت موسیقی برای یک فیلم ضعیف بسیارسخت‌تر از یک فیلم درسطح بسیاربالا است. البته تغییر نسل درجامعه رخ داده و طبیعتاً کارگردانان بویژه کارگردان‌های جوان ترجیحشان براین است که با نسل جدیدترهمکاری کنند.
فعالیت این آهنگساز تنها به موسیقی فیلم معطوف نمی‌شود بلکه آثارموسیقایی چون رباعیات خیام، ارکسترال، تنظیم موسیقی‌های فولک ایران وموسیقی انیمیشن و... نیز در کارنامه درخشان این هنرمند دیده میشود.البته برخی از آثاری که برای ارکستر نوشته تا به امروز اجرا نشده است.
ساهاکیان می‌گوید: هزینه ضبط آثارموسیقی بویژه ارکسترال بسیارسنگین است و اسپانسری هم حمایت نمی‌کند درواقع نگاه بیشتر سرمایه‌گذاران به برگشت مالی کار است اما چون ساخت این گونه کارها مخاطبان خاص خود را دارد بنابراین نباید انتظاری برای برگشت مالی آن داشته باشیم.
بحران انگیزه در عرصه موسیقی
او درمورد شرایط آموزش موسیقی درکشور بیان کرد: قطعاً تعدد ژانرهای مختلف موسیقی بر سطح آموزش بی‌تأثیر نبوده اما در قبال آن امکانات خوبی در دانشگاه‌ها در اختیار هنرجویان قرار دارد البته انگیزه دانشجویان را هم باید در نظر گرفت بسیاری از دانشجویان تنها به خروجی کار فکرمی کنند و اینکه وقتی فارغ‌التحصیل شدند چه شغلی خواهند داشت! درواقع به لحاظ بازار کار چندان امکاناتی برای آنها مهیا نیست. فارغ‌التحصیلان دانشگاه یا باید آموزشگاه موسیقی راه‌اندازی کنند یا دریک آموزشگاه مشغول به کار شوند. برخی دیگرکه انگیزه کمتری دارند ترجیح می‌دهند آثاری بسازند که آن طرف آب منتشر شود یا اجرا کنند.
طبیعتاً باید زندگی این افراد بگذرد. اصولاً کسانی که در رشته موسیقی یا هر حرفه دیگری تحصیل می‌کنند باید در همان زمینه هم فعالیت کنند اما متأسفانه در کشور ما هیچ حمایتی در زمینه موسیقی نیست و اکثریت فارغ‌التحصیلان موسیقی بیکارهستند یا به حرفه دیگری مشغولند. موسیقی شاخه‌های مختلفی دارد برخی افراد کارترجمه کتاب‌های موسیقی را انجام می‌دهند، برخی دیگرهم درشاخه موسیقی فیلم یا تدریس فعالیت می‌کنند اما این نکته را نباید فراموش کرد کسی که در کار خود تخصص داشته باشد هیچ گاه بیکار نمی‌ماند، دانشگاه کسی را هنرمند نمی‌کند بلکه هنرجو ابتدا به ساکن باید تحصیل کند و با توجه به انگیزه و تلاشش در هنر رشد خواهد کرد.
ساهاکیان درمورد اینکه آیا آموزشگاه‌های موسیقی همسو با دانشگاه‌ها هستند بیان کرد: آموزشگاه‌های مختلفی وجود دارد که بعضی ازآنها بسیارخوب کارمی‌کنند و برخی در سطح متوسط. آموزشگاه برای عموم مردم تعریف شده بنابراین خانواده‌ها انتظار یک کار تخصصی از فرزندشان ندارد و بیشتر از روی علاقه وسرگرمی است. ما نمی‌توانیم از آموزشگاه‌های موسیقی انتظار یک کارعلمی داشته باشیم.
این موسیقیدان درباره شرایط حال حاضر آهنگسازی در ایران گفت: اوضاع و احوال موسیقی کاملاً تغییر کرده موسیقی‌های دهه 50-40 دیگر خوشایند نسل امروزی‌ها نیست هر نسلی به موسیقی نسل خود علاقه‌مند است حالا خوب یا بد نمی‌توان مانع از آن بود چرا که در دنیا هم وضع به همین منوال است.ما نمی‌توانیم نسل امروز را مجبور کنیم چه نوع موسیقی را گوش بدهد یا ندهد شاید به مرور مسیر درست را انتخاب کند.
پاپ تاریخ مصرف دارد
در حال حاضر اکثریت جوانان رو به موسیقی پاپیولارآورده‌اند موسیقی که مردمی گفته میشود و با آثاری چون باخ و بتهوون بسیار متفاوت است.این نوع موسیقی‌ها تا قرن‌ها ماندگار خواهد بود اما موسیقی پاپ تاریخ مصرف دارد و نسل به نسل تغییر می‌کند.
این آهنگساز در مورد اینکه رسانه ملی چقدر در این باره اثر‌گذار است گفت: مگر موسیقی خوبی هم پخش میشود که در سلیقه مخاطبان تأثیر بگذارند! اگر هم موسیقی پخش میشود تنها برای پر کردن برنامه‌هایشان بوده است. من براین نظرم صدا و سیما همه نوع موسیقی را در اختیار مردم قراردهند تا خود مردم خوب و بد را تفکیک کنند. وقتی آهنگی شنیده نشود مردم چگونه می‌خواهند بر فرض با آثار باخ آشنا شوند. موسیقی کلاسیک از ابتدای انقلاب تا به امروز در دسترس بوده و هست اما صداوسیما حتی در ماه یک برنامه به پخش این آثار اختصاص نمی‌دهد.
جای خالی حمایت صدا و سیما
او در خصوص آثاری که در زمینه موسیقی فولک ساخته است بیان کرد: موسیقی نواحی از دل مردم برآمده و شاید قدمت آن 500 سال پیش یا بیشتر باشد. ملودی‌هایی بوده که نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شده و آهنگسازان آن ناآشنا هستند. بهترین موسیقی‌هایی که در همه جای دنیا مورد استفاده بوده موسیقی فولک بوده و طی سال‌ها در ارکستر‌ها یا موسیقی کرال مورد استفاده بوده است. آثاری که من در این زمینه ساخته‌ام «شکار آهو»، «آی‌کتل سر کتل و... »است. تمامی اینها کارهای فرهنگی است و نیازمند این است که صداوسیما حمایت کند و این آثار ضبط و برای نسل‌های آینده ماندگار بماند.
این آهنگساز در مورد همکاری‌اش با ارکسترهای ملی ایران و سمفونیک تهران گفت: اطلاعی از فعالیت ارکستر سمفونیک و اجرا‌های آن ندارم و نمی‌دانم آیا آثار آهنگسازان ایرانی را هم اجرا می‌کند یا خیر چرا که تا به امروز دعوتی از من به عمل نیامده است. چندین سال است این ارکستر تشکیل میشود و بعد متأسفانه فعالیت آن متوقف می‌گردد. ارکستر ملی هم که به اجرای کارهای سنتی می‌پردازد و چندان مرتبط با کارهای من نیست.
سایر اخبار این روزنامه
سهم استان‌ها از بودجه
مسلمانی و این همه تهمت زنی!
اسپانسری برای موسیقی ارکسترال پیدا نمی‌کنیم
عمری پرهیز از بازیگوشی با زبان
سرگردانی اف ای تی اف
ایران حافظ امنیت تنگه هرمز است
همه وام های ارزی و ریالی در دوره قالیباف خرج شد
مخالفان، دیپلماسی را با معاملات سیاسی و اقتصادی اشتباه گرفته‌اند
اهانت لایک ندارد
درمان نقدینگی با جراحی 2 درصد سپرده‌ها
حلقه خودتقویت‌شونده پول‌مرگی
ادامه خشکسالی
ستاره‌های اینترنتی و سلبریتی‌های فضای مجازی
سلام ایران
