روزنامه ابتکار
1397/10/11
گزارش «ابتکار» از مهم‌ترین وقایع سال 2018 جهان در سالی که گذشت
محمدرضا ستاریسال 2018 با تمامی اتفاقات خود در حالی پایان یافت که بخش اعظمی از رویدادهای آن به سال جدید میلادی منتقل میشود. این سال از همان ماه‌های ابتدایی آبستن حوادث مهم و غیرمنتظره‌ای بود که نخستین جرقه آن را کیم جونگ اون با چرخش مواضع دوستانه به سمت همسایه جنوبی آغاز کرد. او که پیش از این با چندین آزمایش هسته‌ای تنش در شبه جزیره کره را به میزان زیادی افزایش داده و جهان را در آستانه یک جنگ اتمی قرار داده بود، با چراغ سبز به کره‌جنوبی برای انجام مذاکرات آغازگر فرآیندی بود که در نهایت به دیدار دو جانبه با دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا و آغاز مذاکرات صلح در شبه جزیره کره ختم شد. در همین راستا پس از چند ماه در اردیبهشت امسال ترامپ و اون در سنگاپور دیدار و علی‌رغم تنش‌هایی که همچنان موجود است اعلام کردند که بر سر خلع سلاح اتمی کره‌شمالی به نتیجه رسیده‌اند. این امر البته همچنان با پیچیدگی‌های خاص خود همراه است و به نظر می‌رسد در سال جدید میلادی روند مذاکرات میان دو کشور فراز و نشیب‌های فراوانی را شاهد باشد.
نبرد برای فتح صلح در سوریه
در ژانویه سال 2018 اتفاق مهم دیگری نیز در سوریه رخ داد. نیروهای ترکیه در اقدامی غیر منتظره شمال سوریه و مناطق عفرین و الباب را تصرف کردند و با هجوم به مواضع نیروهای کرد مدافع خلق آنها را تا شرق فرات عقب راندند. پس از این ماجرا نیروهای دولتی سوریه برای نخستین‌بار پس از شروع بحران سوریه توانستند استان‌های حمص، حماء، السویدا، درعا و قنیطره را باز‌پس‌گیری کرده و به 70 درصد از خاک سوریه تسلط پیدا کنند. در این میان تنها استان ادلب به عنوان آخرین پایگاه مخالفان اسد باقی ماند که همچنان تنش‌ها در آنجا ادامه دارد و علی‌رغم اعلام دمشق برای شروع عملیات ادلب، کشورهای غربی مانع از شروع این عملیات شده‌اند.
پس از این و طی ماه‌های بعد ترکیه اعلام کرد که قصد دارد وارد منبج و شرق فرات شود. این مسئله باعث شد کارشناسان هشدار بدهند که ممکن است نیروهای آمریکا و ترکیه در شرق فرات با یکدیگر روبه‌رو شوند، چراکه بیش از دو هزار نیروی آمریکایی در این مناطق حضور داشتند. در همین رابطه به ناگهان چند روز بعد دونالد ترامپ اعلام کرد که قصد دارد نیروهای خود را از سوریه به طور کامل خارج کند و پس از آن اعلام شد که کردها با اجازه ورود نیروهای دولتی سوریه به منبج توافقی را صورت دادند که ترکیه را از انجام عملیات قریب‌الوقوع خود فعلا منصرف کرده است. این مهم با بازگشایی مجدد سفارتخانه‌های کویت، بحرین و امارات در دمشق و نیز گمانه‌زنی‌هایی که در مورد بازگشت مجدد سوریه به اتحادیه عرب صورت گرفته، باعث شده تا ناظران معتقد باشند همزمان با مذاکرات برای تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه، اکنون نبرد اساسی برای فتح صلح در سوریه در جریان است و تمامی بازیگران قصد دارند با ورود به آینده سیاسی و اقتصادی، سهم خود را از سوریه جدید حفظ کنند. البته در ماه‌های نخستین سال 2018 میلادی نیز یک اتفاق مهم در عرصه تحولات میدانی سوریه صورت گرفت که همان حمله سه‌جانبه آمریکا، انگلیس و فرانسه به مواضع نیروهای دولتی این کشور بود. هر چند میزان خسارات این حملات چندان گسترده نبود، اما نکته مهم به عقیده تحلیل‌گران همگرایی اروپا و آمریکا در سوریه و اجرای مانوری نمادین در این خصوص بود.
اوج تا افول شاهزاده
در ژانویه همان سال کمپین مبارزه با فساد در عربستان توسط ولیعهد این کشور راهاندازی شد که طی آن ده‌ها شاهزاده پرنفوذ سعودی دستگیر و میلیاردها دلار از اموال آنها مصادره شد. پس از این ماجرا در ماه آوریل کم‌کم اصلاحات اجتماعی نمادین در عربستان رونمایی شد که طی آن بازگشایی مجدد سینما‌ها و نیز حضور بیشتر زنان در عرصه‌های اجتماعی مانند اجازه رانندگی به آنها از مهم‌ترین محورهای این اصلاحات محسوب می‌شد. در همین راستا و در حالی که شاهزاده جوان خود را به عنوان آینده عربستان معرفی می‌کرد به ناگهان ماجرای قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی تمامی معادلات را بر هم زده و باعث چالش‌های فراوانی برای سعودی‌ها در عرصه جهانی شد. ترکیه شروع کننده این ماجرا بود و با پیگیری و تحت‌تاثیر قرار دادن افکار عمومی بین‌المللی فرآیندی را آغاز کرد که موقعیت سیاسی محمد بن سلمان به میزان زیادی متزلزل شد. پس از آن شاهزاده احمد بن عبدالعزیز از لندن به ریاض رفت و بسیاری از رسانه‌های آمریکا و اروپا ضمن حملات شدید به محمد بن سلمان اعلام کردند که او ممکن است از مقام خود عزل و احمد بن عبدالعزیز جانشین وی شود. این امر با تحریم گسترده کنفرانس داووس صحرا از سوی شرکت‌ها و کشورهای غربی سبب شد تا دامنه مناقشات سیاسی در عربستان همچنان ادامه داشته باشد به طوری که هفته گذشته پادشاه عربستان با دگردیسی گسترده سیاسی و امنیتی، عادل الجبیر را از وزارت خارجه برکنار و ابراهیم العساف را جایگزین او کرد؛ شخصی که دو سال سمت وزارت اقتصاد و دارایی را برعهده داشته و از سوی محمد بن سلمان به علت فساد مالی دستگیر و از زندانیان سرشناس هتل ریتزکارلتون بود.
پوتین برای چهارمین بار رئیس فدراسیون شد
در ماه مارس همچنین مسمومیت سرگئی اسکریپال جاسوس سابق روسیه در لندن به همراه دخترش یولیا، آتش تنش‌هایی را روشن کرد که سرانجام به اخراج گسترده دیپلمات‌های روسیه از کشورهای غربی انجامید. در همان ماه پوتین در انتخابات ریاست فدراسیون توانست برای چهارمین بار این مقام را از آن خود کند و در اواخر سال 2018 میلادی نیز درگیری این کشور با اوکراین در تنگه کرچ و توقیف کشتی و ملوانان اوکراینی سبب شد تا همچنان نگرانی‌ها از بروز یک درگیری جدید در شبه جزیره کریمه وجود داشته باشد.
چین وجنگ تجاری با آمریکا
این ماه در چین نیز تحولات مهمی صورت گرفت. شی‌چین پینگ در اقدامی غیرمنتظره در ساختار سیاسی کشورش با تغییر قانون اساسی محدودیت دوره ده ساله ریاست‌جمهوری را حذف و به عنوان رئیس‌جمهوری مادام‌العمر چین قدرت را حفظ کرد. پس از این ماه ژوئیه سرآغاز جنگ تجاری گسترده میان چین و آمریکا بود. در همین راستا دونالد ترامپ با اعمال تعرفه‌های گمرکی بر روی میلیاردها دلار از کالاهای چینی، این جنگ تجاری را آغاز و پس از آن چینی‌ها با مقابله به مثل ابعاد آن را گسترش دادند. سایه این جنگ تجاری پیامدهای زیادی را بر روی سیاست و اقتصاد جهان داشت به طوری که اجلاس سران گروه G7 و اجلاس سران اپک زیر سایه آن قرار گرفت. البته در ماه‌های پایانی سال 2018 در نشست سران گروه G20 در آرژانتین یک آتش‌بس 90 روزه در جنگ تجاری صورت گرفت و گفته میشود که دو طرف در حال توافق‌‌های گسترده‌ای برای پایان دادن به این جدال اقتصادی هستند.
خداحافظی مرکل با قدرت
در این سال انتخابات پارلمانی آلمان هم به شکل عجیبی رقم خورد و باعث شد که علاوه بر تضعیف مرکل، بحرانی چهار ماهه در دولت این کشور به وجود بیاید. در این انتخابات برای نخستین‌بار حزب آلترناتیو برای آلمان پس از جنگ جهانی دوم دارای کرسی در پارلمان شد تا روند قدرت گرفتن راست افراطی در اروپا تقویت شود. مرکل نیز با چالش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد به طوری که علاوه بر کاهش محبوبیت خود، در نهایت از رهبری حزب دموکرات مسیحی کناره‌گیری و اعلام کرد که برای انتخابات پارلمانی چهار سال آینده دیگر حضور نخواهد داشت.
ترامپ آمریکای لاتین
در آوریل همین سال لوئیس لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری سابق برزیل به جرم فساد مالی بازداشت شد تا مقدمات برای ظهور بولسونارو برای ریاست جمهوری فراهم شود. او در انتخابات ریاست‌جمهوری توانست پیروز میدان شود و با اتخاذ مواضع عجیب و غریب و به شدت زن‌ستیزانه خود به ترامپ آمریکای لاتین مشهور شد.
کنار رفتن کاستروها از قدرت
در آوریل همین سال رائول کاسترو نیز از ریاست‌جمهوری کوبا کناره‌گیری کرد تا به جای او میگوئل دیازکانل به عنوان رئیس‌جمهوری سوگند یاد کند. این مسئله از آنجا حائز اهمیت است که خانواده کاسترو پس از نزدیک به 60 سال از قدرت کناره‌گیری کردند.
پیروزی حزب‌الله در انتخابات لبنان
در ماه مه 2018 نیز انتخابات پارلمانی لبنان پس از بارها به تعویق افتادن سرانجام پس از 5 سال برگزار شد که نتیجه آن پیروزی چشمگیر حزب‌الله لبنان در این انتخابات بود. پس از این ماجرا لبنان همچنان بر سر تشکیل دولت دچار چالش‌های اساسی است و نوعی بن‌بست سیاسی در این کشور وجود دارد.
خروج از برجام و ادامه ماجراهای ترامپ
شاید یکی از مهم‌ترین اتفاقات سال 2018 خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای باشد. در همین رابطه دونالد ترامپ ضمن خروج کشورش از برجام، فرمان بازگشت تحریم‌های ثانویه علیه ایران را صادر کرد که در مرداد و آبان سال جاری عملیاتی شد. در این میان سایر شرکای برجام و جامعه جهانی ضمن انتقاد از تصمیم ترامپ سعی در حفظ توافق هسته‌ای را دارند و قرار است که اتحادیه اروپا با راهاندازی سازوکار ویژه مالی، منافع برجام را برای ایران تامین کند. امری که با دشواری‌های حقوقی زیادی همراه بوده و همچنان نحوه کارکرد و بهره‌مندی از این سازوکار ویژه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. روند خبرسازی رئیس ایالات متحده آمریکا به این مورد ختم نشد چرا که او در همان ماه سفارت آمریکا را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل کرد. آمریکا همچنین در ماه ژوئن از شورای حقوق بشر سازمان ملل و یونسکو نیز خارج شد. پس از آن همانطور که ذکر شد جنگ تجاری را با وضع تعرفه‌های سنگین ابتدا با متحدان غربی و سپس با چین آغاز کرد و از پیمان سه جانبه نفتا با کانادا و مکزیک نیز خارج شد. در این سال ترامپ علاوه بر خارج شدن از پیمان منع گسترش موشک‌های هسته‌ای موسوم به INF با روسیه، تغییراتی را نیز در چینش کاخ سفید انجام داد. در همین راستا، جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی و سپس مایک پمپئو عهده‌دار وزارت خارجه آمریکا شد. ترامپ همچنین در اواخر سال 2018 با اعلام تصمیم ناگهانی مبنی بر خروج نیروهای آمریکا از سوریه و افغانستان باعث شد تا جیمز متیس وزیر دفاع نیز از سمت خود کناره‌گیری کند. در همین سال انتخابات مهم کنگره نیز برگزار شد و دموکرات‌ها توانستند اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا را در اختیار بگیرند. این امر از آنجا اهمیت دارد که پرونده دخالت روسیه در انتخابات سال 2016 آمریکا با جدیت بیشتری جریان یافت و وکیل سابق ترامپ و برخی یاران او متهم به دروغگویی شدند؛ امری که سایه استیضاح را بر سر او در سال جدید میلادی همچنان حفظ خواهد کرد.
انتخابات جنجالی پارلمانی در عراق
در ماه مه 2018 همچنین انتخابات پارلمانی در عراق به صورت جنجالی صورت گرفت. پس از انتخابات صندوق‌های بازشماری آراء در بغداد آتش گرفت و در حالی که اکثر کارشناسان پیش‌بینی یک بحران سیاسی بر سر تشکیل دولت را می‌کردند، عادل عبدالمهدی به عنوان نخست وزیر، محمد الحلبوسی به عنوان رئیس پارلمان و نیز برهم صالح به عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب شدند. البته جدال سیاسی همچنان بر سر تعیین وزرای دفاع و کشور در عراق وجود دارد و ممکن است این مسئله در سال جدید میلادی یکی از تحولات مهم عراق باشد.
از جام جهانی تا رژیم حقوقی دریای خزر
مهم‌ترین اتفاق در ماه‌های ژوئن و ژوئیه برگزاری جام جهانی در روسیه بود که در نهایت با قهرمانی فرانسه به پایان رسید. از سوی دیگر در ماه اوت پنج کشور روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ایران و ترکمنستان کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر را به امضا رساندند و به بیست سال مناقشه بر سر وضعیت حقوقی دریای خزر پایان دادند.
پایه‌های لزران دولت «ترزا می»
اکتبر همین سال با تظاهرات گسترده در لندن برای توافق بریگزیت، مقدمات بحران سیاسی در انگلیس رقم خورد. در همین رابطه جدال بر سر این توافق با اتحادیه اروپا باعث کناره‌گیری وزرای مهم کابینه «ترزا می» شد و پس از آن روند رای اعتماد به او در میان اعضای حزب محافظه‌کار پایه‌های دولت در لندن را به میزان زیادی متزلزل کرد. در این خصوص همچنان بر سر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تنش‌ها در داخل و خارج ادامه دارد و با توجه به اینکه باید تا اسفند ماه امسال تکلیف بریگزیت مشخص شود، مهم‌ترین بخش چالش‌ها به سال جدید میلادی منتقل میشود.
پاریس در تسخیر جلیقه‌زردها
در نوامبر 2018 اعتراض سراسری به افزایش مالیات بر سوخت، سبب شکل‌گیری جنبشی به نام جلیقه‌زردها شد که تا همین امروز دولت فرانسه را به شدت درگیر پیامدهای ناشی از آن کرده است. در همین راستا اول دسامبر فرانسه شاهد بزرگترین ناآرامی خود از زمان اعتراضات دانشجویی در سال 1968 بود و نکته مهم ماجرا این است که جنبش اعتراضی جلیقه‌زردها پس از فرانسه به بلژیک و هلند نیز سرایت کرد.
امیدواری برای صلح در یمن
ماه دسامبر همچنین شاهد مذاکرات صلح یمنی‌ها در استکهلم بود که به میانجیگری سازمان ملل در سوئد آغاز شد. در نهایت با توقف فوری درگیری‌ها در بندر الحدیده و خارج کردن گروه‌های مسلح از این شهر توافقی صورت گرفت تا امیدواری‌ها برای خاتمه جنگ یمن افزایش پیدا کند. جنگی که آغاز کننده آن عربستان سعودی بوده و در طول نزدیک به چهار سال، هزاران قربانی و میلیون‌ها آواره برجا گذاشته است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در دیدار با وزیر و مدیران ارشد وزارت نیرو:
صداوسیما تصور می‌کند تعریف از دولت ، مکروه است
ناصر فکوهی
بهداشت به مثابه مسئله امنیت ملی
چرا دانش‌آموزان و دانشجویان چنان که باید به درس ادبیات علاقه‌مند نیستند؟
زنگ «ادبیات» دوست‌داشتنی!
«ابتکار» از نهایی شدن طرح «تشدید مجازات مرتکبان اسیدپاشی» در کمیسیون قضایی مجلس گزارش می‌دهد
دفاتر مسافرتی معتقدند نمایشگاه‌های گردشگری خارجی هیچ دستاوردی برای‌شان ندارند
گردشگران انحصاری
گزارش «ابتکار» از مهم‌ترین وقایع سال 2018
جهان در سالی که گذشت
«ابتکار» از واقعیت‌ها تا شایعات استعفای وزیر بهداشت گزارش می‌دهد
ماندن یا رفتن آقای وزیر
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین مطرح کردند
بشارت پیروزی‌های بزرگ‌تر از به‌زانو درآوردن ۴۸ ساعته رژیم صهیونیستی
سخنگوی وزارت خارجه خبر داد
دیدار نمایندگان طالبان با عراقچی در تهران
نه آتش و نه جشن، در جستجوی یک راه سوم
درس‌های «روایت کربلای۴» برای همه
