روزنامه ابتکار
1395/10/19
چه چیز باعث کنار گذاشته شدن « کاناپه» از جشنواره فیلم فجر شد؟ حذف با «کلاه گیس »
گروه فرهنگ و هنر – بهنام شریفی : کمتر از یک ماه تا آغاز جشنواره سی و پنجم فجر باقی مانده است. جشنواره ای که به نظر می رسد درگیر حواشی زیادی خواهد شد. حذف فیلم «کاناپه» کیانوش عیاری یکی از مهمترین حاشیه های یکی دو روز اخیر سینمای ایران است. بسیاری منتظر بودند پس از توقیف خانه پدری اثری از کارگردان بزرگ سینمای ایران را در این جشنواره تماشا کنند. اما فیلم به خاطر استفاده از کلاه گیس بازیگران زنش دچار مشکل شده و دبیر جشنواره هم علت حذف فیلم از مسابقه اصلی را مشخص نبودن تکلیف این فیلم دانسته است. او تصمیم گیری راجع به فیلم را منوط به تصمیم مقامات بالاتر دانسته است. منظور حیدری حکم شرعی فقها درباره استفاده زنان از کلاه گیس در آثار نمایشی است. پیش از این در سریال حضرت یوسف (ع) ساخته فرج الله سلحشور بازیگران زن از کلاه گیس استفاده کردند و مشکلی پیش نیامد و این سریال از شبکه سراسری یک هم پخش شد. پرسشی که در این میان به وجود می آید این است: چرا در آن سریال هیچ مشکل شرعی به وجود نیامد و حالا قبل از نمایش فیلم تازه عیاری آن را به خاطر این مساله کنار گذاشته اند؟ این گزارش به این سوال مهم پرداخته است. توضیحات دبیر جشنواره فجر دبیر جشنواره فیلم فجر درباره فیلم‌های کاناپه (کیانوش عیاری) و هجوم (شهرام مکری) که برای حضور در بخش مسابقه انتخاب نشدند، گفت :با توجه به احترامی که برای همه هنرمندان سینمای ایران قائل هستیم و احترام به آقای عیاری که از پیشکسوت‌هاست، باید بگویم هیات انتخاب جشنواره، فیلم‌ها را کاملا مستقل انتخاب کرده و موضوع، محتوا و کیفیت را مدنظر قرار داده است. این هیات سعی کرده فیلم‌هایی که بتواند در چارچوبی که در اجتماع داریم قرار بگیرد و ممیزی کمتری داشته باشد، را انتخاب کند.به گزارش ایسنا، محمد حیدری که شامگاه 17 دی ماه در برنامه‌ی «هفت» سخن می‌گفت،ادامه داد :درمورد فیلم آقای عیاری، درباره محتوا و موضوع بسیار صحبت شد و فیلم انتخاب نشد. فیلم «هجوم» را ندیدم اما درباره فیلم «کاناپه»، باید بگویم که شرایطی داشت که برای انتخاب آن به نتیجه‌ای نرسیدیم، زیرا فیلم شرایط خاصی دارد و مراجع بالاتری باید درباره آن تصمیم‌گیری کنند. حکم شرعی استفاده از کلاه گیس در آثار نمایشی نکته‌ای که در بیان فقها مورد توجه است، دو قید «ضرورت» و «اضطرار» است. آیت‌الله تبریزی معتقدند: «در موارد اضطرار (اجبار) برای رعایت حجاب مانعی ندارد.» آیت‌الله مکارم‌شیرازی نیز در این زمینه می‌فرمایند: «اگر جنبه زینت داشته باشد، حرام است و جز در موارد ضرورت، استفاده از آن جایز نیست.»آیت‌الله سیستانی نیز عنوان می‌کنند: «مطلقاً جایز است، ولی اگر زینت به حساب بیاید باید بپوشاند، البته در مواردی که مضطر (مجبور) به ترک حجاب است و امر دائر باشد بین برهنه‌بودن سر و پوشیدن کلاه‌گیس، پوشیدن آن لازم است».آیت‌الله مهدوی‌هادوی نیز فرموده‌اند: «در حال اضطرار همان‌گونه که اشاره شد، پوشیدن موی مصنوعی بر آشکارکردن مو ترجیح دارد.» استفاده از کلاه‌گیس در فیلم‌ها، سریال‌ها و نمایش‌های امروز چه حکمی می‌تواند داشته باشد. آیا این امر به معنای ضرورت است یا خیر؟ برای رسیدن به جواب باید نگاهی به وضعیت موجود سینمای ایران و نحوه تعامل با مخاطب داشت. نمی‌توان به دور از ماجرا نشست و حکم داد. نمی‌توان واقعیت‌های موجود را نادیده گرفت و نظر داد و البته نمی‌توان عرف را تنها ملاک تغییر احکام دانست و بر مبنای آن فتوا داد. آن‌چه در سینما جریان دارد، گاه برای نزدیک کردن مخاطب به فضای ارائه‌شده در فیلم یا نمایش‌نامه که بعضاً در مورد حوادث پیش از انقلاب یا داستان‌های خارجی یا خارج از کشور است. آیت‌الله بهجت در پاسخ استفتایی که پرسیده بود: آیا نشان‌دادن زنان بدحجاب یا بى‌حجاب به عنوان مظهر فساد رژیم سابق، حتى با استفاده از موى مصنوعى و کلاه‌گیس و استفاده از چهره‌پردازان در فیلم‌هاى سینمایى، تلویزیونى و نمایش‌هاى روى صحنه مجاز است؟ فرموده بودند: «چون مقرون به فساد و ریبه است، اشکال دارد.» و در جای دیگری در مورد شرایط اجباری فرمودند: «از کلاه‌گیسی استفاده کنند که مصداق زینت نباشد.» آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب نیز فرمودند: «کلاه‌گیس حکم موی سر را ندارد، لکن اگر زینت محسوب شود یا موجب جلب توجه نامحرم گردد، باید نزد نامحرم پوشانده شود». ازآن‌جایی‌که نمایش برخی تصاویر با حجاب روسری بازیگران، به فیلم‌نامه و ارتباط آن با مخاطب و نشان‌دادن صحیح دوران و اتفاقات حادث در آن ضربه وارد می‌کند، حتماً می‌توان تدابیری اندیشید که کلاه‌گیس استفاده‌شده، زینت نباشد و یا حتی اصلاً کلاه‌گیس نباشد و با پارچه‌ها و طراحی‌های مختلف به آن شکلی داد که هم حجاب را حفظ کرده باشد و هم مشخص باشد که موی سر بازیگر یا کلاه‌گیس او نیست. عیاری : پای تصمیمم ایستاده ام کیانوش عیاری در گفت‌وگو با سینماسینما درباره حضور نداشتن فیلم «کاناپه» در بخش مسابقه سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر گفت: «من از ابتدا می‌دانستم که این فیلم برای بخش جایزه انتخاب نخواهد شد، زیرا بازیگران خانم ما در این فیلم روسری به سر ندارند، در «کاناپه» شش بازیگر خانم ایفای نقش کرده‌اند که همه آنها موهایشان را با نمره چهار کوتاه کردند. تمام سکانس‌های فیلم این خانمها با کلاه گیس هستند و پوشش خاصی ندارند».او ادامه داد:«از ابتدا برای من روشن بود و می‌دانستم که دوستان این فیلم را کنار می‌گذارند. یعنی به شخصه این موضوع را می‌دانستم، و با این علم فیلم را ساختم. هیچ اعتراضی ندارم بلکه منتظرم آنها به من اعتراض کنند که چرا این بازیگران خانم را بدون روسری جلوی دوربین فرستادی!»کارگردان فیلم «کاناپه» اضافه کرد: «زحماتی که کشیده‌ام برایم اهمیتی ندارد. این تصمیم را گرفته بودم و پای آن خواهم ایستاد دیگر هیچ فیلم سینمایی نمی‌سازم که خانمها در آن روسری به سر داشته باشند چه در خلوت خودشان چه در مقابل محارم این کار را نخواهم کرد».او در مورد اینکه امکان ایجاد تغییر در وضعیت وجود دارد یا خیر، گفت: «چند ساعتی از اعلام این خبر می‌گذرد. باید صبر کنیم ببینیم اتفاقات جدیدی رخ می‌دهد یا خیر. البته موهای این دوستان تراشیده شده تا کلاه گیس‌ها به صورت مشهود مشخص باشد که موی خانم‌های بازیگر نیست». مرزبندی های سلیقه ای مساله ای که در این میان باید مورد توجه قرار گیرد، مرز کشی ها و تبعیضهایی است که مسئولان نسبت به هنرمندان مختلف قائل می شوند. چرا هنرمندان ما به خودی و غیر خودی تقسیم می شوند؟ و اصلا معیار این مرزبندی چیست؟ آیا شخصی مثل کیانوش عیاری که سالها برای فرهنگ این مملکت زحمت کشیده و فیلم ساخته و صاحب اندیشه است، غیر خودی است؟ گویا تنها گناه او نمایش عریان واقعیت های پیرامونش است. آیا هنرمند باید نسبت به پیرامونش بی تفاوت باشد ؟ چرا این قانون درباره مرحوم سلحشور هیچ اشکال فقهی و شرعی ندارد؟ نکته دیگر این است که چرا یک بار برای همیشه خطوط قرمز و مسائل فقهی که درباره مسائل فقهی هستند ، مدون نمی شوند و در اختیار هنرمندان و مسئولان قرار نمی گیرند؟ اگر این اتفاق بیفتد، همه می دانند که نباید از این خطوط ملتهب عبور کنند . در عین حال اگر اثرشان به خاطر نظرهای سلیقه ی عده ای خاص مورد هجوم قرار گرفت، می توانند با توسل به قانون و شرع و استفتائات پای اثرشان بایستند و فیلم یا سریالشان بدون هیچ مشکلی نمایش داده شود. بعد از سی و هشت سال از آغاز انقلاب هنوز خطوط قرمز سینمای ایران دچار نگاه های سلیقه ی است و این خطوط به تبع خودی و غیر خودی بودن عوض می شوند. امید است که مشکل فیلم فیلمساز بزرگ سینمای ایران با سعه صدر و نگاهی باز و شفاف حل شود.
سایر اخبار این روزنامه
غرویان:
برخی با رفتارهای پوپولیستی دنبال جمع آوری رای هستند
معاون اول رییس‌جمهوری تاکید کرد
دولت مصمم به پرهیز از حاشیه‌ها
مشاور امور زنان وزیر کار و رفاه اجتماعی در گفت و گو با «ابتکار»مطرح کرد
اقتصاد مردانه مانع اصلی
جلال خوشچهره
چهره ایران در تیتر رسانه‌ها
«ابتکار» محورهای تبلیغات انتخاباتی ریاست‌جمهوری را بررسی می‌کند
شعارهای 96
چه چیز باعث کنار گذاشته شدن « کاناپه» از جشنواره فیلم فجر شد؟
حذف با «کلاه گیس »
بغداد و آنکارا به توافق رسیدند
عقب نشینی ترک‌ها از عراق
چه کسانی به لیست‌های شورای شهر اصلاح‌طلبان راه می‌یابند؟
از ویژگی‌های نامزدها تا امتیاز انتخاب
به بهانه سالروز انتشار نخستین روزنامه ایران بازخوانی شد
صوراسرافیل همراه با مشروطه‌خواهان
پرویز فتاح و رد اخبار کاندیداتوری‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری
مردی که خیال همه را راحت کرد
از سوی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
عناوین روزهای دهه فجر ۹۵ اعلام شد
شورای نظارت دو استان آذربایجان غربی و خراسان جنوبی هنوز انتخاب نشده است
اعلام فهرست اعضای هیات
غرویان:
برخی با رفتارهای پوپولیستی دنبال جمع آوری رای هستند
نقش یابی منطقه ای جدید ترکیه
