روزنامه جهان صنعت
1397/10/03
احیای بافت تاریخی تهران
ساجده عرفانی- هاستل‌ها اگرچه همیشه برای گردشگران اقامتگاه ارزانی بودند که می‌شد با بقیه مسافران شریک شد و هزینه سفر را کاهش داد اما احتمالا نام آنها زمانی مورد توجه قرار گرفت که سفر کردن و گردشگر بودن بیشتر از آنکه انتخاب شخص باشد به یک شیوه برای جذاب‌تر و پرمخاطب‌تر بودن در شبکه‌های اجتماعی- به ویژه اینستاگرام- تبدیل شد. زمانی هتل‌ها از لحاظ تعداد ستاره‌ای که کنار نام‌شان بود با هم در رقابت بودند اما حالا انتخاب مسافران، اکثرا جوانانی که چندنفره یا گروهی سفر می‌کنند، هاستل‌های ارزان‌قیمت برای اقامت‌های کوتاه‌مدت است.روز گذشته خبر آمد دوباره یکی از خانه‌های قدیمی تهران در محله پامنار تبدیل به هاستل شده است. خانه پهلوان «شجاعت» متعلق به دوره تاریخی قاجار و پهلوی اول در محله سرچشمه تهران واقع شده است؛ بافتی که شهرداری تهران لقب «فرسوده» به آن داده، برای همین بیشتر خانه‌های این محل یا کوبیده شده و خانه‌های نوساز با معماری نامتعارف جای آن را گرفته یا به انبار کیف‌دوزها و نخاله‌های بازیافتی تبدیل شده است. مهاجرت تدریجی اهالی این منطقه نیز سرچشمه و پامنار را از حالت مسکونی خارج و به محله‌ای تجاری تبدیل کرده که در تشدید ناهنجاری‌ها و ناامنی‌های اجتماعی آن بی‌تاثیر نبوده است. با این حال در قلب همین بافت رو به زوال رفته تهران، خانه‌ای با ردپایی بازمانده از ۱۵۰ سال پیش به اقامتگاهی سنتی تبدیل شده است تا تابوهایی را که درباره بافت تاریخی تهران وجود دارد، بشکند. این خانه قرار است اقامتگاه گردشگران خارجی باشد. پیش از این پای خارجی‌ها تا این حد به قلب بافت تاریخی تهران برای ماندگاری طولانی، باز نشده بود.
خانه پهلوان «رزاز» از سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مجوز «اقامتگاه سنتی» گرفته است اما کاربری دقیق آن «هاستل» است. هاستل‌ها، اقامتگاه‌هایی با امکانات محدود و قیمت مناسب‌اند که از جذابیت‌های اقامت در آن، معاشرت با افرادی با سبک سفر و اهداف مشابه است. ساکنان هاستل‌ها بیشتر قشر جوان هستند که معمولا با بودجه‌ای محدود سفر می‌کنند و به شریک شدن در هزینه‌ها علاقه‌مندند. مسافران هاستل‌ها معمولا وقت زیادی در اختیار دارند و عجله‌ای برای پایان دادن به سفر ندارند.
احیای فضاهای شهری
علی بدری کارشناس اقتصادی در حوزه مسائل میراثی درباره ایجاد هاستل‌ها در بافت تاریخی شهر می‌گوید: هر شهر یک خصوصیت دارد و اگر دنبال انسجام اجتماعی و مدنیت در شهر هستیم راهی جز احیای بافت تاریخی نداریم. تزریق فعالیت‌های جدید در بافت تاریخی و فعالیت‌هایی فرهنگی نظیر تاسیس گالری‌ها، تماشاخانه‌ها، رستوران و کافه سنتی، مهمانسرای سنتی، بوتیک هتل و البته هاستل‌ها همگی از راه‌های احیای بافت قدیم است. بدری معتقد است این فعالیت‌ها لازم است اما کافی نیست چون با بافت تاریخی روبه‌رو هستیم و همه اینها قابلیت تبدیل شدن به چنین فضاهایی را ندارند. هاستل تعریف ویژه‌ای از هتل است که اجازه اقامت جمعی را می‌دهد. باید نگاه کرد هر بنا چه ظرفیتی برای تغییر کاربری دارد. نهایتا درصد مشخصی از آنها چنین قابلیتی داشته باشند.
یک گام عقب‌تر
علی بدری می‌گوید موضوع اصلی اما اینها نیست. راه اصلی بازگرداندن سکونت از طریق ارتقای کیفیت زندگی اتفاق می‌افتد. متاسفانه بازار و فعالیت‌های وابسته به آن مثل انبار تولیدی، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی آسیب جدی به بافت‌های فرسوده و محله‌های تاریخی تهران وارد کرده است. کیفیت زندگی را به حدی پایین آورده که بومی‌ها از آنجا مهاجرت کرده‌اند و جایشان را به مردم غیربومی و خانه‌های مجردی داده‌اند. فعالیت‌های وابسته به بازار رخنه گسترده در این مناطق کرده است. چاره‌اندیشی اصلی اینجا باید اتفاق بیفتد. او مثال می‌زند که باید برای تبدیل خانه تاریخی به انبار و کارگاه محدودیت و ممنوعیت قائل شد.
هاستل‌ها خدمات را فراهم می‌کنند
علی بدری درباره اینکه آیا محله‌های قدیمی امکانات لازم برای اقامت گردشگر را دارند یا نه می‌گوید: نیازهایی که یک شهروند برای سکونت در یک منطقه نیاز دارد متفاوت است با نیازهای یک توریست. توریست به دنبال اقامت چندروزه در یک بنای با‌روحیه است.
محله پامنار که از بهمن‌ماه رسما دارای هاستل میشود یک منطقه تماما تجاری است که گرچه برای ساکنان سن و سال‌دار تهرانی محله‌ای خاطره‌انگیز است و در آن جوانی‌شان را گذرانده‌اند اما احتمالا برای یک گردشگر خارجی دریافت حس نوستالژی در آن محل تنها در مدت چندروز کار راحتی نباشد. بدری امیدوار است ایجاد هاستل در چنین محیطی ایجاد خدمات گردشگری و بازگشتن روح تاریخی به فضا را با خودش به دنبال داشته باشد؛ امنیت محل را بالا ببرد و کوچه‌ها را در شب قابل رفت و آمد کند. به روز‌رسانی زیرساخت‌های تاسیساتی در این خانه‌ها، ایجاد فضای سبز و محیط آموزشی مواردی است که او برای ایجاد سکونت دائمی در محله‌های قدیمی به آن اشاره می‌کند.
درمان موضعی به نام هاستل
بدری گرچه نگاه مثبتی به تغییر کاربری خانه‌های قدیمی دارد اما آن را یک درمان موضعی برای بافت تاریخی تهران می‌داند که بیماری مزمن آن را درمان نمی‌کند: «کار اصلی ما برای محله‌های قدیمی بازگشتن به کسانی است که به این خیابان‌ها تعلق مکانی دارند.» بازگشت سکونت یکپارچه به تهران قدیم هدف اساسی باید باشد.
تبدیل خانه به هاستل چطور اتفاق می‌افتد
علی بدری درباره اینکه آیا معیاری برای سنجش توان خانه‌هایی که هاستل می‌شوند وجود دارد یا نه گفت متاسفانه معیاری برای اندازه‌گیری قابلیت خانه‌ها تعریف نکرده‌ایم، اما خانه باید موافقت اصلی تاسیسات گردشگری را بگیرد. سازمان میراث فرهنگی تمام ابعاد فنی مساله اعم از امکان‌پذیری این تغییر، حفاظت بنای تاریخی و بازگشت اقتصادی مساله را در چارچوب خودشان بررسی می‌کنند. نظارت هم از جنبه گردشگری و هم میراثی طی دوره مرمت خانه اتفاق می‌افتد و بعد پروانه بهره‌برداری صادر میشود.
هاستل‌ها را چگونه قیمت‌گذاری می‌کنند
این کارشناس اقتصادی در حوزه مسائل میراثی می‌گوید تعرفه‌های سازمان میراث فرهنگی قابل تعمیم به اقامتگاه‌های سنتی نیست. اما اگر هم بخواهیم برای هرچیز تعرفه بگذاریم غلط است. این موضوع را باید به عرضه و تقاضای بازار بسپاریم. سیستم رزرو هتل در سایت‌ها بهترین نمایش عرضه و تقاضای بازار است که از روی ستاره‌هایی که مسافران قبلی به اقامتگاه‌ها دادند و نظرهایی که ثبت کرده‌اند می‌توان بهترین گزینه را انتخاب کرد.
کاروانسراها هاستل می‌شوند
مدیر اداره بافت تاریخی تهران درباره تبدیل خانه‌ها از پروژه جدیدی خبر داد که قرار است کاروانسراها نیز- که در قدیم خودشان نوعی هاستل بوده‌اند- در تهران شناسایی شوند و آنها را به اقامتگاه تبدیل کنند. شادمهری گفت مشغول تدوین ضوابط و مقرراتی در این زمینه هستیم تا آن را به کمیسیون ماده پنج مجلس تقدیم کنند. علاوه بر اینها او از نامگذاری جدید برای این موضوع خبر داد: «هاستل کلمه‌ای فارسی نیست و باید یک معادل برای آن تعریف کنیم.» داستان کاربری جدید خانه مادربزرگ‌های تهران گرچه جدید است اما تا زمان معادل‌سازی برای نام هاستل بر این خانه‌ها احتمالا تازگی‌اش را از دست می‌دهد!
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
کاری کنید که نیروی انتظامی در چشم مردم مقتدر، عادل و هوشیار باشد
تامین منابع آب تهران در گرو بارش برف
رییسی محتمل‌ترین گزینه ریاست قوه قضاییه
ارتباط گوشی‌های قاچاق قطع میشود
بررسی سناریوهای پیش روی بنزین
طرح کودک‌همسری در کمیسیون حقوقی رد شد
احیای بافت تاریخی تهران
افزایش ۲۱۰۰ واحدی شاخص بورس
نماینده سراوان، نماد مظلومیت!
تقسیم کار!
حکم حبس نقدینگی
هرج و مرج در خانه ، ترس در خارج
وزیر صنعت برای دو سال دیگر وعده اصلاح ساختار خودروسازی را داد
نگاهی به وضعیت هرمز بعد از هجوم گردشگران؛
تعمیق کاهش معاملات مسکن پس از افزایش قیمت‌ها؛
خرج نقدینگی برای گرانی
محمود عباس خبر داد
آتلانتیک: آرزوی کرد‌های سوریه یک‌شبه بر باد رفت
دور جدید درگیری اردوغان- نتانیاهو
سونامی در اندونزی صدها کشته و زخمی برجا گذاشت
مُرفین درمانی اقتصاد!
