پشت پرده دستورهای خروج ترامپ

نبی شریفی-متحدان اروپایی آمریکا غافلگیر شده اند؛ دونالد ترامپ، ابتدا از خروج همه نظامیان آمریکایی مستقر در سوریه که تعدادشان به دو هزار تن می رسد خبر داد و سپس دستور خروج نیمی از 14 هزار مستشار نظامی آمریکایی در افغانستان را صادر کرد. اقدامی که باعث شد برخی این تصمیم ترامپ را به دلیل «اختلال شخصیتی» وی و یک جانبه گری در تصمیم گیری تلقی کنند و برخی آن را دستوری هوشمندانه برای پیروزی وی در انتخابات2020 بدانند. البته دستورهای ترامپ واکنش سناتورهای آمریکایی و متحدان خارجی این کشور را در پی داشته است. لیندزی گراهام، سناتور جمهوری خواه، طرح رئیس جمهوری آمریکا برای خروج نیروها از سوریه را اشتباه خواند و گفت: این یک پیروزی برای ایران و بشار اسد است.اما ترامپ در توئیتی به این سخنان واکنش نشان داد و نوشت: «دشوار می توان باور کرد که گراهام با نجات جان سربازان و صرفه جویی میلیاردها دلار مخالف باشد. چرا ما باید برای دشمنان و برای سوریه بجنگیم و آن جا بمانیم و نیروهای داعش را برای ایران، روسیه و دیگر محلی‌ها بکشیم؟ زمان آن رسیده که بر کشور خودمان متمرکز شویم و جوانانمان را به کشور برگردانیم!» آمریکا در حالی سوریه را ترک می کند که جان ‌بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ چند هفته پیش گفته ‌بود که آمریکا تا زمانی که ایران در سوریه باشد در این کشور می‌ماند. همچنین مقام های امنیتی آمریکا همچون جیمز متیس از ضرورت حضور نظامی در سوریه سخن می گفتند. چراکه طبق برآورد نهادهای اطلاعاتی آمریکا در ماه آگوست، هنوز هم داعش دست کم ۱۴ هزار و ۵۰۰ نیروی فعال در خاک سوریه و عراق دارد. هر چند خیلی ها همچون فرانسوی ها و بریتانیایی ها که در کنار آمریکا در سوریه حضور داشتند، یا کردها که از سوی واشنگتن حمایت می شدند، از شنیدن یک باره این خبر شوکه شده اند، اما باید گفت که این موضع اصلی ترامپ در سال های گذشته بوده است. چه در دوران کارزارهای انتخاباتی و چه در حدود دو سال ریاست در کاخ سفید. او فروردین امسال در یک سخنرانی از خروج نیروهای آمریکا از سوریه سخن گفته بود با این استدلال که «هفت هزار میلیارد دلار در خاورمیانه خرج کردیم اما هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم... وضعیت امروز آمریکا به گونه‌ای است که از بسیاری جهات شبیه   یک کشور جهان سومی هستیم و این مایه خجالت است.» با این حال، «فلورانس پارلی»، وزیر دفاع فرانسه، تاکید کرد که «داعش به کلی نابود نشده است و باید تا از میان رفتن ریشه‌های آن، نبرد نظامی را دنبال کرد». او اعلام کرد که کشورش حدود هزار نیروی خود را در سوریه فعلا حفظ خواهد کرد. این موضوع دورنمای شکاف های بیشتر را در ائتلاف سازماندهی شده توسط آمریکا برای مبارزه با داعش نشان می دهد. همچنین «گاوین ویلیامسون» وزیر مشاور در امور دفاعی بریتانیا با رد نظر ترامپ تاکید کرد که کارهای زیادی باید انجام شود تا از پیروزی مان در این جنگ مطمئن شویم. «ریزان حدو»، سخنگوی رسانه ای یگان های مدافع خلق YPG (نیروهای کرد مورد حمایت آمریکا) نیزمی گوید: «آمریکا دقیقا همان گونه که در گذشته هنگام اشغال کویت به صدام حسین خیانت کرده بود، این بار نیز به کردها خیانت کرد.» این سخنان او در حالی است اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در روزهای گذشته سخنانی تهدید آمیز مبنی بر حمله نظامی به منبج را مطرح کرده است. همان جایی که نیروهای کرد جدایی طلب حضور دارند.جالب این جاست که تصمیم ترامپ یک روز پس از آن اعلام شد که نهاد تصمیم‌گیرنده در خصوص فروش تسلیحات آمریکا به خارج (Defense Security Cooperation Agency) به معامله 3.5 میلیارد دلاری با ترکیه برای فروش موشک‌های پاتریوت به این کشور چراغ سبز نشان داد. این گزینه البته منتفی نیست که آمریکا علاوه بر ترکیه با روسیه نیز با شرط و شروط‌هایی درباره خروج نیروهایش از سوریه توافق کرده باشد. هدیه کریسمسی ترامپ!  تنها سه روز تا کریسمس باقی است. واشنگتن پست می نویسد که تصمیم ناگهانی رئیس جمهور آمریکا برای خارج کردن نیروهای این کشور از سوریه یک پیروزی نادر برای ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه است. هرج و مرج ناشی از سبک حکومت داری ترامپ به نفع پوتین است. «اندرو وایس» کارشناس مسائل روسیه در «کارنگی اندومنت» می گوید که کرملین درباره ترامپ دو ذهنیت دارد: از پیش بینی ناپذیر بودن ترامپ و فقدان هماهنگی کاخ سفید نفرت دارد اما عاشق هرج و مرج ناشی از اقدامات ترامپ است. هر اقدامی که به ائتلاف های آمریکا لطمه بزند و تصویر آمریکا را به عنوان یک متحد قابل اعتماد مخدوش سازد، یک پیروزی خالص برای مسکو است.افزون بر این، بسیاری از مهم ترین متحدان آمریکا از اروپا گرفته تا آسیا از حضور جیمز متیس در مقام وزیر دفاع آمریکا دلگرم شده بودند چرا که او تقویت اتحادها را به یکی از کارهای اصلی خود تبدیل کرده بود اما تصمیم ناگهانی ترامپ برای خروج از سوریه ، موجب شد که وزیر دفاع زمان زیادی یا حتی منطق مشخصی برای تضمین دادن به متحدان نداشته باشد. کناره گیری او احتمالا نگرانی ها در خصوص تعهد دولت ترامپ به امنیت و منافع متحدان را افزایش خواهد داد.به گزارش واشنگتن پست، تحلیل گران بر این باورند که این اقدام آمریکا اهمیتی چندجانبه برای پوتین دارد. تقویت اسد پیامی به غرب بود مبنی بر این که نمی توان با نیروی خارجی رهبران کشورها را برکنار کرد البته بسیاری از کارشناسان تحلیل های مختلفی از دستورهای خروج ترامپ  ارائه داده اند.عبدا... شهبازی، مورخ و کارشناس سیاسی می نویسد: گمان می کنم عامل اصلی این چرخش پرهیاهوی ترامپ در آستانه تعطیلات کریسمس و شروع کار کنگره جدید (از ۳ ژانویه ۲۰۱۹) هوشمندی او در شناخت بحران قریب‌الوقوعی است که در دو بُعد «بحران مالی» و «بحران کنگره» در انتظارش است. پیشتر [محکومیت بن‌سلمان به عنوان مسئول قتل خاشقچی در سنای آمریکا] نشان داد که با آغاز کار صدو شانزدهمین دوره کنگره که کنترل مجلس نمایندگان آن در دست حزب دموکرات است، وضع ترامپ به شدت وخیم خواهد شد. به یاد داشته باشیم که پرونده تحقیقات رابرت مولر درباره نقش روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ در راه است. باید نگرانی‌های ناشی از وضع مبهم بازار بورس آمریکا را نیز به آن افزود... اگر چنین شود، «دوره طلایی» که از نیمه دوم سال ۲۰۰۹، سال نخست دولت اوباما، آغاز شد و در دو سال اولیه دولت ترامپ ادامه یافت، به پایان می‌رسد. چنین وضعی بر سیاست خارجی آمریکا تأثیرات جدی خواهد داشت.ترامپ برای حفاظت از خود در برابر تهاجم کنگره و پرونده قضایی رابرت مولر و مواجهه با بحران احتمالی مالی، هیچ راهی متصور نیست به جز توسل به پوپولیسم از طریق چرخش ناگهانی و بازگشت به شعارهای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ که از جمله پایان دادن به حضور نظامی در خارج «با پول آمریکایی ها و به سود دیگران» را به رأی‌دهندگان آمریکایی وعده داده بود». خروج از افغانستان؛ چراغ سبزی برای صلح؟ در این میان،زلمی خلیل زاد در چند ماهی که به عنوان نماینده ویژه آمریکا در موضوع صلح افغانستان انتخاب شده، سه دیدار با نمایندگان طالبان داشته است. آخرین دیدار نشستی در ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی بود که نمایندگانی از پاکستان، قطر و عربستان سعودی نیز در آن حضور داشتند. در آن دیدار طالبان همچون گذشته، خروج نظامیان آمریکایی را پیش شرط مذاکرات صلح قرار داد. اقدامی که برخی آن را غیر معقول و نشدنی می دانستند. اما کمتر از یک هفته پس از این ماجرا، ترامپ دستور خروج هفت هزار نظامی آمریکایی را داده است. از طرفی، هزینه های مالی و انسانی نیز از دلایل آمریکا برای خروج اعلام شده است. نیروهای نظامی آمریکا از زمان حمله این کشور علیه طالبان در سال ۲۰۰۱ در افغانستان مستقر هستند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، در این مدت تا کنون بیش از دو هزار و ۴۰۰ سرباز آمریکایی جان خود را از دست داده و این جنگ بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار هزینه برای آمریکا به همراه داشته است. خروج نیمی از مستشاران  آمریکایی نیزدر حالی است که به گزارش رویترز، براساس گزارش دولت آمریکا گروه طالبان طی سه سال اخیر توانسته است قلمروی خود را گسترش دهد. دولت افغانستان اکنون تنها بر ۵۶ درصد افغانستان حکومت می کند در حالی که سه سال پیش ۷۲ درصد از کشور را در اختیار داشت. البته گروه طالبان مدعی است که مجموع مناطق تحت «نفوذ» و «کنترل» این گروه تروریستی به 70 درصد خاک افغانستان می رسد. در مجموع با درنظرگرفتن این موارد، تصمیمات جدید ترامپ در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و افغانستان بر اساس معادله چند مجهولی قابل تبیین است که به روشن تر شدن جزئیات نیاز دارد اما با توجه به عقبگردهایی که ترامپ معمولا در تصمیمات خود انجام می دهد، هنوز در عملی شدن این تصمیمات نیز تردید وجود دارد.      فرا خبر پیامدهای خروج آمریکا از سوریه  ابوالفتح - اصرار رئیس جمهوری آمریکا   بر خروج از سوریه ، تاثیرات شگرفی بر تحولات داخلی، منطقه ای و بین المللی به جا خواهد گذاشت :   1 - ملی گرایان اقتصادی به رهبری دونالد ترامپ که برحفظ امپراتوری با اجرای چابک سازی در عرصه سیاسی - امنیتی تاکید دارند، علاوه بر کاخ سفید، اداره امور نظامی را در دست گرفته اند. 2 - ایالات متحده از این پس بدون دریافت هزینه های مالی از کشورهای ذی نفع، وارد جنگ های فرامرزی نخواهد شد. 3 -  خاورمیانه از این پس مکانی نخواهد بود که آمریکایی ها، خون خود را برای حفظ امنیت و ثبات آن، ارزان به زمین بریزند. 4 - ملی گرایان اقتصادی آمریکا بعد از فروش اسلحه، به سود حاصل از فروش امنیت به کشورهای منطقه خاورمیانه چشم خواهند دوخت ؛ منطقه ای که با خلأ قدرت ناشی از خروج ایالات متحده ، نا امن تر خواهد شد . 5 - با کم رنگ شدن راهبرد جنگ های گرم در مناطقی همچون سوریه ، راهبردهای جنگ سرد با روسیه ، چین و اروپا شدت خواهد گرفت. با این حال ، تجربه دو سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ نشان داده است که لزوما تصمیمات اعلام شده از سوی ریاست جمهوری ، به منزله موافقت بدنه بروکراتیک دولت نخواهد بود و چه بسا در نهایت، مداخلات " دولت پنهان " به ناکارآمد شدن  تصمیمات دونالد ترامپ بینجامد .