یک بار دیگر فیلم برگزیده هیات انتخاب نماینده ایران برای حضور در مراسم اسکار، ناکام ماند

بدون تاریخ، بدون اسکار
مهدی فیضی‌صفت‪-‬ سینمای ایران، دو اسکار در کارنامه دارد، هر دو جایزه را هم «اصغر فرهادی» از معتبرترین فستیوال سینمایی جهان به ارمغان آورده است. در تاریخ 90 ساله «اسکار»، نابغه‌هایی مانند «استنلی کوبریک»، «آلفرد هیچکاک»، «اورسن ولز»، «اینگمار برگمان» و «دیوید لینچ» دست شان هم به مجسمه طلایی بهترین کارگردانی نرسیده، اما یک کارگردان ایرانی، نه یک بار بلکه دو بار روی سن باشکوه مراسم سالانه آمریکا رفته و درخشیده است اما شاید کمتر کسی بداند در 28 سال گذشته به جز دو حضور اصغر فرهادی که با جایزه همراه بوده و یک بار نامزدی «بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی، هیچ یک از آثار منتخب دیگر سینمای ایران برای نامزدی در مراسم اسکار پذیرفته نشده اند.
دو دهه ناکامی
از سال 1994، «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی، «بادکنک سفید» به کارگردانی جعفر پناهی، «گبه» به کارگردانی محسن مخملباف، «رنگ خدا» به کارگردانی مجید مجیدی، «زمانی برای مستی اسب ها» به کارگردانی بهمن قبادی، «باران» به کارگردانی مجید مجیدی، «من ترانه 15 سال دارم» به کارگردانی رسول صدرعاملی، «نفس عمیق» به کارگردانی پرویز شهبازی، «لاک پشت ها هم پرواز می کنند» به کارگردانی بهمن قبادی، «خیلی دور، خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی، «کافه ترانزیت» به کارگردانی کامبوزیا پرتوی، «میم مثل مادر» به کارگردانی رسول صدرعاملی، «آواز گنجشک ها» به کارگردانی مجید مجیدی، «امروز» به کارگردانی رضا میرکریمی، «محمد رسول الله» به کارگردانی مجید مجیدی و حتی «درباره الی» دیگر ساخته اصغر فرهادی نتوانسته اند مجوز حضور در اسکار را کسب کنند. سال گذشته هم «نفس» اثر نرگس آبیار در ورود به لیست برترین های اسکار ناکام بود.


انتخاب اثر جلیلوند
هفته آخر شهریور امسال بود، خبری در رسانه ها منتشر شد و از نمایندگی فیلم «بدون تاریخ بدون امضاء» به عنوان نماینده ایران در مراسم اسکار 2019 حکایت کرد اما بعد از گذشت 3 ماه، روز گذشته (سه‌شنبه 27 آذر) روایت دیگری منتشر شد و از خروج نماینده ایران از گردونه رقابت در اسکار 2019، خبر داد. از میان سه فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند، «تنگه ابوقریب» به کارگردانی بهرام توکلی و «شماره 17 سهیلا »ساخته محمود غفاری، اثر وحید جلیلوند را به عنوان نماینده ایران در اسکار 2019 انتخاب کردند، اما بعد از چند ماه از رقابت در این بخش خارج شد و ناکام دیگری به لیست بلندبالای سینمای ایران در بزرگترین رویداد سینمایی جهان اضافه کرد.
نگاه مغرضانه؟
فیلم سینمایی «بدون تاریخ بدون امضاء» قرار بود نماینده ایران در این دوره از آکادمی اسکار باشد تا شاید اثری جز ساخته های اصغر فرهادی هم بتواند پرچم سینمای این سرزمین را بالا ببرد ولی در سالی که فرهادی، اسپانیا را برای ساخت فیلم جدیدش انتخاب کرد، فیلم برگزیده هیات انتخاب نماینده ایران در اسکار نتوانست شرایط حضور در مراسم اسکار 2019 را کسب کند و از این فستیوال سینمایی جا ماند. هیات انتخاب نماینده ایران برای حضور اسکار بعد از بررسی‌ها، فیلم« بدون تاریخ بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند را به عنوان نماینده سینمای ایران در نود و یکمین دوره اسکار معرفی کرد اما این اتفاق میسر نشد و نماینده ایران با نظر داوران این رویداد جهانی از رقابت در این دوره کنار گذاشته شد؛ اتفاقی که البته به زعم بسیاری از مدیران سینمایی ایران، به دلیل سیاه نمایی های مورد علاقه داوران اسکار، خط خورده وگرنه شایستگی های لازم را برای رقابت با آثار برجسته سینمای جهان داشته است. دو اثر اسکاری فرهادی هنوز هم متهم هستند روایتی سیاه‌نمایانه از ایرانِ امروز به جهان ارائه داده و به همین خاطر مورد تمجید و تحسین داوران معتبرترین فستیوال سینمایی جهان قرار گرفته است. مدت هاست اسکار زیر تیغ تیز منتقدان قرار دارد و برچسب «سیاسی» روی پیشانی اش خورده، گواه مدعای منتقدانش هم این است که یک سال بعد از اعطای اسکار به «جدایی نادر از سیمین»، فیلم «آرگو» ساخته «بن افلک» با محوریت تسخیر سفارت آمریکا در روزهای پس از انقلاب ایران، برنده جایزه اسکار شد.
چرا فیلم قدیمی؟
«بدون تاریخ بدون امضاء» فیلم خوش ساخت وحید جلیلوند با نقش آفرینی درخشان «نوید محمدزاده»، جوایز بین المللی بسیاری از جمله «ونیز»، «استکهلم»، «پام اسپرینگز» «تسالونیکی»، «شیکاگو»، «استانبول» و «سیدنی» را کسب کرده و یکی از آثار تحسین شده سینمای ایران در دهه اخیر محسوب می شود ولی چرا باید فیلمی توسط هیات انتخاب ایرانی به نود و یکمین دوره مراسم اسکار معرفی شود که ساخته سال 1395 است؟ یعنی در دو سال اخیر، فیلم خوبی ساخته نشده که لیاقت حضور در مهم ترین فستیوال سینمایی دنیا را داشته باشد؟ «مغزهای کوچک زنگ زده»، یکی از بهترین فیلم های سال گذشته بود که البته در سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر مورد بی مهری قرار گرفت ولی قریب به اتفاق منتقدان از ساخت اثری با ساختار مستحکم و هوشمندانه صحبت کردند. شاید هم جلوه خوبی برای هیات انتخاب نداشت، فیلمی که در وطنش، جایزه نگرفته را به اسکار معرفی کنند، البته احتمال موفقیت ساخته هومن سیدی در اسکار وجود داشت، چرا که روایتی تلخ و سیاه ارائه می دهد و ممکن بود به مذاق داوران اسکار هم خوش بیاید! هر چه بود سینمای ایران برای یک سال دیگر از حضور مراسم جذاب و پر بیننده اسکار محروم شد.