روزنامه ابتکار
1397/09/27
جامعه‌شناس ایرانی در گفت‌وگو با «ابتکار»: امید و اتحاد را به کشور بازگردانیم
گروه سیاسی- سیاوش پورعلی: وضعیت جامعه ما به گونه‌ای است که افرادی می‌خواهند در داخل کشور و همینطور در خارج از کشور در میان مردم بذر ناامیدی را پخش کنند و از وضعیت رو به سقوط جامعه ایران صحبت می‌کنند و همچنین سعی دارند با غبارآلود کردن فضا منافع اقتصادی خودشان را با تکیه بر رسانه‌ها و تریبون‌هایی که در اختیارشان می‌گذارد پیش ببرند ولی در مقابل یک جامعه‌شناس ایرانی معتقد است در شرایطی که منابع مالی در اختیار دولت و حاکمیت نیست باید بر بسته‌های فرهنگی تاکید کرد و با غبارروبی سنت‌ها و تقویت اقوام ایرانی امید و اتحاد را در بین لایههای جامعه تقویت کرد.در ادامه مشروح گفت‌وگوی مدیر گروه برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با «ابتکار» را میخوانید.
علی اصغر سعیدی، جامعه شناس ایرانی و مدیرگروه برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران معتقد است برای برون رفت از وضعیت ناامیدی در کشور ابتدا باید بدانیم که هر طبقه جامعه از حاکمیت چه می‌خواهد، این جامعه‌شناس با پرداختن به دهک‌های پایین جامعه که همواره مشکلات معیشتی گریبان‌گیرشان است، گفت: اگر بخواهیم برنامه مدونی برای ایجاد امید در بین جامعه داشته باشیم ابتدا باید لایههای مختلف جامعه را که به امیدواری نیاز دارند شناسایی کنیم. در درجه اول باید به این نکته اشاره کنم که همواره لایه‌ها و دهک‌های جامعه به دلیل فقر مالی به کمک‌های معیشتی نیاز دارند. این دهک‌ها به دلیل حیاتی بودن‌شان نباید فراموش شوند زیرا این دهک‌ها به کمک و بسته‌های حمایتی برای ادامه زندگی احتیاج دارند، طبقات پایین جامعه به دلیل دسترسی محدود به بسته‌های آموزشی، بهداشتی، درمانی، فرهنگی و ... نیاز دارند که دولت و حاکمیت به‌عنوان متولی این امر خدمات‌دهی کنند. البته باتوجه به وضعیت اقتصادی کشور این موضوع نیاز به برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت دارد. البته در مواقع بحرانی مانند جنگ اول و دوم جهانی و شرایط سخت دولت‌ها و حاکمیت با تور اجتماعی تلاش می‌کنند تا کمبودها به نوعی جبران شود. در سال‌های اخیر باتوجه به کمبودها، مشکلات و رخدادهای گوناگون به این دهک‌ها کمک‌هایی میشود مانند سبدهای حمایتی که دولت در اختیار اقشار مختلف جامعه قرار می‌دهد، ولی شرایط باید به گونه‌ای باشد تا این طیف بتوانند در حد معمولی زندگی خود را ادامه دهند. دانشیار دانشگاه تهران با اشاره به طبقات میانی جامعه که جوانان و زنان تشکیل دهنده آن هستند ادامه می‌دهد: اگر از دهک‌های پایین جامعه کمی بالاتر بیاییم و به اقشار میانه جامعه برسیم متوجه می‌شویم که این سطح از جامعه آن مشکلات معیشتی و فرهنگی که به آن اشاره داشتیم را ندارند. این طیف از جامعه که دو دسته اصلی آن را جوانان و زنان تشکیل می‌دهند چون از نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در وضعیت بهتری نسبت به دهک‌های پایین جامعه قرار دارند در برابر بسته‌های معیشتی نیاز به آزادی‌های مدنی دارند و دولت و حاکمیت هم باید به آنها برای باز شدن فضای اجتماعی و امیدوار کردن حق انتخاب بدهند. حال این افراد را می‌توان در دسته‌های مختلف باتوجه به نیازهایی که دارند طبقه‌بندی کرد. در سال‌های اخیر می‌بینیم که دولت و حاکمیت با عملکردهای محسوسی سعی دارند تا رفته رفته آزادی‌های مدنی را در مسیر سیاست‌های کشور افزایش دهند. او با یادآورشدن خواسته‌های طبقه متوسط جامعه و اهمیت گفت‌وگو بین اقشار مختلف جامعه اضافه می‌کند: در خصوص آزادی‌های جامعه مدنی که بیشتر خواسته جوانان و زنان است باید اقشاری که خواهان افزایش آزادی‌های مدنی هستند و اقشاری که بنا به هر دلیل مخالف موضوع و جریانی هستند را روبه‌روی هم قرار داد تا با هم گفت‌وگو کنند و در این بین دولت و حاکمیت تنها نقش اجرایی داشته باشد. به‌عنوان مثال ورود خانم‌ها به ورزشگاه یکی از اقداماتی بود که به دستور رئیس جمهوری موانع از پیش پا برداشته شد ولی باید این موضوع ادامه داشته باشد آن هم به این دلیل که شاید در ادامه کار آنهایی که برای ورود به ورزشگاه تلاش می‌کردند بنا به دلایلی مخالف چنین موضوعی بشوند. عرض من این است که برای فعال کردن جامعه مدنی ابتدا باید از خود مردم برای تصمیم‌گیری استفاده کرد. باید تجربیات مختلف جامعه را رصد کرد و در کنار هم قرار داد تا با تکیه بر نظرات مردم برای آینده تصمیم گرفت. به نظر من چنین برنامه‌ریزی‌هایی می‌تواند در امیدوار ماندن مردم و تلاش برای مقاومت کردن در مقابل مشکلات موثر باشد. وی با تاکید بر اهمیت راهکارهای فرهنگی و مثبت بودن آن برای بقای جامعه ادامه می‌دهد: موضوعی که بسیار مهم است و باید آن را بدانید این است، در مواقعی که بحران از هر طرف به کشور و جامعه فشار می‌آورد مانند زمان‌هایی که جنگ رخ می‌دهد باید از راهکارهای فرهنگی و ترویج آن بین طبقات مختلف مردم استفاده کرد و در حالی که منابع مالی در اختیار دولت و حاکمیت نیست، راهکارهای فرهنگی بهترین گزینه خواهد بود. نتایج علمی و عملی نشان داده که تقویت بسته‌های فرهنگی همواره در جامعه تاثیرات مثبتی خواهد داشت. این استادیار دانشگاه تهران در تشریح بسته‌های فرهنگی که می‌توان با آن امید را در جامعه احیا کرد ادامه می‌دهد: یکی از نکاتی که در بین رهبران جمهوری اسلامی مرسوم است و از ابتدای انقلاب، امام(ره) و در ادامه رهبری از آن استفاده کردند، تقویت هویت ملی و محلی اقوام مختلف ایران بود. اگر نگاهی به تاریخ پیش از انقلاب بیندازیم می‌بینیم که حکومت‌های مختلف همواره در حال سرکوب کردن اقوام مختلف جامعه و به‌خصوص عشایر بودند ولی امام خمینی با تدبیری که داشتند توانستند امید و هویت از دست رفته اقوام و به خصوص عشایر را به آنها پس بدهند و بتوانند از آنها برای حفظ جامعه و اتحاد بین مردم استفاده کنند و حالا بعد از گذشت سال‌ها می‌توان این برنامه را موفقیت آمیز دانست. البته این موضوع همچنان ادامه دارد که باید از سوی سایر مسئولان هم صورت بگیرد. در شرایط کنونی کشور یکی از راه‌هایی که می‌تواند جامعه و مردم را در کنار یکدیگر برای عبور از مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها نگاه داشت همان تقویت هویت ملی و محلی است. سعیدی با تاکید بر اینکه زیرساخت‌های هویت بومی و محلی و ملی در ایران از دیرگاه وجود داشته، اضافه می‌کند: خوشبختانه زیرساخت‌های هویت بومی و محلی و ملی در کشور وجود دارد و این مورد را در بین اقوام مختلف کشور می‌توانیم ببینیم به خصوص در عشایر و اقوامی که در تاریخ ایران همواره نقش مثبتی داشتند. باتوجه به اینکه زیرساخت‌ها وجود دارد باید به آنها بازگردیم و با غبار روبی سنت‌ها و هویت ملی ایرانیان که اقوام زیادی در کنار هم زندگی می‌کنند می‌توانیم اقشار مختلف جامعه را به آینده امیدوارتر کنیم. این نوع فعالیت و تقویت هویت ملی در بین اقوام مختلف را می‌توان در استان‌هایی که با فرهنگ‌های مختلف کنار هم زندگی می‌کنند به خوبی و به دور از اختلاف اجرایی کرد. او با اشاره به وظیفه‌ای که رسانه ملی در تقویت فرهنگ امیدواری دارد می‌گوید: در این مورد رسانه‌ها و فضای مجازی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد ولی توجه داشته باشید که در درجه اول این رسانه ملی است که باید اقداماتی با برنامه‌ریزی انجام دهد و با روش‌هایی بتواند مخاطبان خود را به سمتی هدایت کند و با اتکا به هویت محلی، کشور را به اتحاد ملی برساند تا از تنگناهای کنونی عبور کنیم و مردم را به نظردهی تشویق کنیم و مشخص شود درچنین وضعیتی چه کاری باید کرد و چگونه باید برای پیشرفت کشور و حفظ جامعه به‌دنبال راه چاره بود. درست است که این گردش اطلاعات و اظهار نظر مردم در رسانه‌های ملی در برخی موارد باعث نگرانی میشود ولی بهتر از آن است که بحث‌ها در فضای مجازی شکل بگیرد و به نوعی غیر قابل پیش‌بینی شود. توجه داشته باشید که اگر موارد و خواسته‌های مردم مشخص‌تر و واضح‌تر باشد قطعا روشنفکران و افراد تاثیرگذار بر روی جامعه مانند هنرمندان بهتر می‌توانند به جامعه کمک کنند. در چنین وضعیتی هرکسی می‌داند که در چه حوزه‌ای می‌تواند ورود کند و در شبکه‌های مجازی می‌تواند برای ایجاد امید و بهبود وضعیت روانی جامعه چه کاری بکند. البته باید در این زمینه از افرادی که مردم به آنها اطمینان دارند و چهره‌های محبوبی هم هستند استفاده کرد تا اشتیاق جامعه به رسانه ملی افزایش پیدا کند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» واکنش تند سعودی‌ها به دو قطعنامه سنای آمریکا را بررسی می‌کند
از اوج تا افول شاهزاده
جلال‌خو ش چهره
تغییر رویکرد تهدیدهای آمریکا
فائزه هاشمی در گفت‌وگو با «ابتکار»
مخالفت با FATF مغایر منافع ملی است
حسین پوریانی‌فر از نمایش «هار» می‌گوید
بحران در تئاتر خصوصی
پاسخ ظریف به 12 شرط پمپئو برای مذاکره با ایران
نمی‌‌خواهیم قانون‌مند باشید، فقط کمتر قانون شکنی کنید
بانک مرکزی به همراهی وزارتخانه ها نیاز دارد
بازسازی دوباره ریال!
چرا شهروندان در شرایطی که طرح‌های دولتی برای مبارزه با آلودگی هوا شکست می‌خورد، فکری برای سلامت خود نمی‌کنند؟
ناطق نوری:
در قصه برجام بسیار درست و عاقلانه عمل کردیم
جامعه‌شناس ایرانی در گفت‌وگو با «ابتکار»:
امید و اتحاد را به کشور بازگردانیم
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی:
باید نشان دهیم قهرمان میدان صلح هم هستیم
رئیس قوه قضائیه:
برای کنترل قیمت‌ها باید فکر عاجل کرد
