روزنامه خراسان
1397/09/25
مرثیه ای برای پژوهش
زهراحاجیان – همان طور که پیش بینی می‌شد سال 97 هم سال خوبی برای پژوهش نبود . این موضوع از لابه لای خبرهای ناامید کننده ای که از اواخر سال 96 درباره سهم پژوهش در لایحه بودجه 97 منتشر می شد به راحتی قابل فهم بود . متاسفانه با وجود تاکید و هدف گذاری برنامه های توسعه ای کشور مبنی بر ضرورت افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی ، سال هاست سهم اعتبارات پژوهشی کشور از آن چه در این برنامه ها پیش بینی شده بسیار کمتر است. طبق برنامه چهارم ، سهم پژوهش کشور باید به 2درصد تولید ناخالص داخلی می رسید امامتاسفانه هیچ گاه محقق نشد .این هدف در برنامه پنجم 3 درصد تعیین شد ،حال آن که اگر به عقب برگردیم ، مرور سهم تحقق یافته در تمام این برنامه های توسعه ای ، فاصله فاحشی با سهم تعیین شده داشته و دارد به طوری که در پایان برنامه چهارم بودجه پژوهش تنها 0.45 درصد و اکنون در پایان برنامه پنجم و ماه های پایانی سال 97 ، این سهم به 0.48 درصداز تولید ناخالص داخلی رسیده است . حال براساس آن چه در لایحه برنامه ششم توسعه آمده؛ سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی 3 درصد تعیین شده است ،اما ظاهرا برای تحقق همین سهم نیز اراده ای وجود ندارد.گواه آن آماری است که به تازگی از زبان رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و به استناد آمار وارقام درج شده در لایحه بودجه سال 97 اعلام شده است. بر اساس آن چه او اعلام کرده ؛ در لایحه بودجه سال 97 اعتبارات پژوهشی وزارت علوم تنها حدود 6 درصد افزایش داشته به گونه ای که از حدود هشت هزار و 400 میلیارد تومان طی امسال به هشت هزار و 800 میلیارد تومان (بدون احتساب ردیف های متفرقه و شرکت های دولتی) رسیده است. براین اساس نمی توان تحقق سهم قابل توجهی را در تولید ناخالص داخلی برای بخش پژوهش انتظار داشت. وضعیتی که وزیر علوم نیز در ابتدای امسال و با انتقاد ازنحوه تخصیص ومدل بودجه ریزی سازمان برنامه و بودجه ، آن را پیش بینی واعلام کرده بود که این مدل بودجه ریزی سازمان برنامه و بودجه نمی تواند سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی را حتی به یک درصدهم برساند.بودجه پژوهش سال 98 نیز طبق آماری که معاون پژوهش وفناوری وزیر علوم همزمان با آغاز هفته پژوهش اعلام کرد اگر چه هنوز نهایی نشده است اما صرفا می‌تواند سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی را به حدود 7 دهم درصد برساند .با این وصف ،عبوراز یک دهم درصدGDP همچنان یک حسرت برای پژوهش کشور خواهد بود. تضعیف جایگاه علمی کشور ،نتیجه کمبود اعتبارات پژوهشی کارشناسان ، همه ساله درباره تبعاتی که به واسطه بی توجهی به اعتبارات پژوهشی گریبان گیر کشور خواهد شد، هشدار داده اند. هشدارهایی که البته چندان جدی گرفته نمی شود. دکتر پژمان آزادی قائم مقام فناوری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در گفت و گو با خراسان ؛ افت تولیدات علمی، بی‌انگیزگی محققان ونخبگان را از تبعات جدی کمبود اعتبارات پژوهشی می داند و می گوید: بودجه تحقیقاتی کشور ما همه ساله در مقایسه با کشورهای پیشرفته رقم ناچیزی است و درشرایطی که کشور هایی مانندکره بیش از3درصد به این امر اختصاص می دهند در ایران این رقم درحد دهم درصد یا صدم درصد است ومتاسفانه بخش های زیادی از همین سهم اندک نیز معمولا صرف پژوهش نمی شود .وی می افزاید: با وجود همه شعار ها ؛ هنوز درک درستی از پژوهش در کشور وجود ندارد درحالی که امروز هر آن چه در حوزه تولید فناوری دردنیا با آن مواجه ایم نتیجه سرمایه گذاری هنگفت در بخش پژوهش است . دکتر موسوی ، یکی از محققان پارک علم وفناوری دانشگاه تهران نیز کندی یا توقف بخش زیادی از پروژه های تحقیقاتی را از جمله تبعاتی می داند که بخش دانشگاهی کشور ومراکز تحقیقاتی ، همه ساله با آن مواجه اند و معتقد است ادامه این روند در سال های آینده به تضعیف جایگاه علمی کشورخواهد انجامید ودستیابی به اهداف ترسیم شده در اسناد بالا دستی نظام در حوزه علم وفناوری را غیر ممکن خواهد کرد .وی با بیان این که سهم بودجه تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی یکی از مهم ترین شاخص های تعیین کننده میزان ارتقای کیفی آموزش عالی درکشور های مختلف ومعیار اصلی تقسیم بندی کشور ها از نظر پیشرفت، تلقی می شود می گوید : براساس این تقسیم بندی، اعتبارات تحقیقاتی به میزان کمتر از 5/0 درصد تولید ناخالص داخلی به کشور های عقب افتاده در پژوهش اختصاص دارد. سهم اعتبارات تحقیقاتی بین 5/0 تا یک درصد تولید ناخالص داخلی برای کشور های در حال توسعه و سهم اعتبارات تحقیقاتی بیش از 2درصد برای کشور های پیشرفته است.بنابراین با ملاک قرار دادن این شاخص می توان به این مهم پی برد که متاسفانه با اختصاص کمتر ازنیم درصد تولید ناخالص داخلی کشور به پژوهش اکنون ما از این حیث در بین کشور های عقب افتاده قرار داریم وباید برای خروج از این وضعیت ، دولت و مجلس نگاه جدی تر و ویژه تری به اعتبارات پژوهشی داشته باشند .
سایر اخبار این روزنامه
فرصت آفرینی های امام یازدهم در عصر اختناق
مرثیه ای برای پژوهش
دستور توزیع دومین بسته حمایتی
مواضع صریح ظریف در دوحه
ابعاد مصوبه انقلابی مجلس برای ریشه کنی «سود مرکب »
تذکر لاریجانی به روحانی درباره ثبت حقوق مدیران دولتی
زنگ خطر کوچ خوب ها از پدیده
کتاب بازی در تلویزیون
نفرت پراکنی به اسم هواداری !
ماجرای شلیک های خونبار شرور مسلح
کاهش قیمت لوازم خانگی فقط در تیتر خبرها !
تجارت چند ده میلیاردی برخی با حذف مشق شب از بین می رود
قدم اول را با جلب اعتماد مردم و کار و عمل درست برمی داریم
