روزنامه آفتاب یزد
1397/09/24
رضایت‌نامه‌های وحشتناک قبل از جراحی
آفتاب یزد- گروه اجتماعی: انسان جایزالخطاستو ممکن است همه ما در طول روز چندین بار خطا و اشتباه کنیم اما خیلی از خطاها جبران پذیر
نیستند، مخصوصا وقتی پای جان انسان در میان باشد! « برای یک تخریبچی، اولین اشتباه آخرین اشتباه است!» این مثلی است که تخریبچی‌ها از آن استفاده می‌کردند و این روزها نیز شامل خیلی از موارد میشود! خطا و اشتباه از هر کس و هر چیزی پذیرفته است به غیر از پزشک! پزشکی که جان یک انسان در دستان او است، با ساده‌ترین خطا و اشتباه می‌تواند فاجعه آمیز ترین
مشکلات و بحران‌ها را پدید بیاورد؛ حالا چند سالی است که پزشکان برای سرپوش روی خطرات احتمالی شان از برائت نامه یا رضایت نامه استفاده می‌کنند که در واقع اهرم فشاری است بر فرد بیماری که مورد خطای پزشکی قرار گرفته تا قصور را بر عهده خودش بداند و از شکایت صرف نظر کند! برائت نامه‌هایی که گاهی بیشتر شبیه به حکم مرگ است و امضای آن به این معنی است که فرد حکم مرگ خود را امضا کرده است!
> برائت نامه‌ای که باید امضا شود!
برای انجام یک جراحی دندان به یکی از دندان پزشکی‌ها‌ی سطح شهر مراجعه می‌کنیم؛ بعد از تشخیص پزشک برگه‌ای که روی آن نوشته شده رضایت نامه یا برائت نامه جراحی‌ها‌ی فک و دندان، توسط منشی دکتر روی میز قرار می‌گیرد! برگه‌ای که در یک نگاه اجمالی تنها موضوعی را که مخابره می‌کند ترس و وحشت است! در بندهای این رضایت نامه نوشته شده که در صورت باقی ماندن انتهای ریشه که در آوردن آن مشکل بیشتری برای بیمار ایجاد
کند، پزشک هیچ‌گونه مسئولیتی بر عهده
نمی گیرد! در بند دیگری آمده است در صورت درد،
تورم، خونریزی، عفونت احتمالی، محدودیت در باز نشدن دهان برای مدتی، بی‌حسی لب به علت نزدیکی به عصب دندان تحتانی یا به علت تورم و خونریزی، بی‌حسی زبان به علت مجاورت دندان‌ها‌ی عقل پایین به عصب زبانی در اثر آسیب، شکستگی فک پایین در مواردی که دندان در نواحی ضعیف فک قرار می‌گیرد، افت فشار خون و کاهش سطح هوشیاری به صورت موقت، فلج موقت عصب صورتی در حین تزریق و مشکلات خاصی که نیاز به ادامه درمان در بیمارستان و تحت بیهوشی داشته باشد مثل فرو رفتن دندان در فضای زیر زبانی، پزشک هیچ گونه مسئولیتی بر عهده نخواهد گرفت! خواندن این رضایت نامه در ابتدا هجمه‌ای از ترس و اضطراب را به بیمار وارد می‌کند و در نگاه اول این برداشت میشود که بیمار قرار است حکم مرگ خودش را با دستان خودش امضا بزند! موضوع قابل تامل این است که در صورتی که این رضایت نامه توسط بیمار امضا نشود و اثر انگشت بیمار در آن ثبت نشود، پزشک هیچ گونه عمل جراحی انجام نمی دهد؛ حتی اگر بیمار در بدترین وضع معمول باشد و به قولی از درد به خودش بپیچد!
> برائت نامه؛ اهرم فشاری برای بیماران!
اخذ رضایت نامه تنها به دندانپزشکی خلاصه نمی شود؛ شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که برای یک عمل جراحی هر چند کوچک و جزئی به یک مرکز درمانی مراجعه کرده باشید، در همه
مراکز درمانی پیش از هر جراحی، یک رضایت نامه
یا به اصطلاح برائت نامه باید توسط بیمار
یا ولی بیمار که در اکثریت ماجرا همراه بیمار را شامل میشود امضا شود که طی آن پزشک مربوطه از هر گونه اشتباه و یا عوارض احتمالی مبرا است! رضایت نامه‌ای که در خیلی از موارد حکم اهرم فشار پزشک را دارد و در صورتی که برای یک عارضه یا خطای احتمالی پس از جراحی به پزشک مراجعه کنید پزشک مربوطه
با بیان این مطلب که شما رضایت نامه پر کرده اید
و این موضوع قبلا در رضایت نامه ذکر شده بود،
خودش را از خطا و اشتباه مبرا می‌سازد
و به قولی توپ را در زمین بیمار می‌اندازد، از طرف دیگر چون در اکثر وقت‌ها خطای صورت گرفته با عوارض کوتاه مدت همراه است و چون بیماران از حقوق شهروندی خود آگاهی ندارند، رضایت نامه و صحبت‌ها‌ی پزشک را دلیلی برای شکایت نکردن می‌پندارند و از این کار صرف نظر می‌کنند! اما واقعیت امر این چنین نیست!
> با رضایت نامه، پزشک از قصورش مبرا نمی‌شود!
مصلحی ، دبیر شورای عالی نظام پزشکی
در گفت و گو با آفتاب یزد در این باره می‌گوید:
« برائت نامه یا رضایت نامه که توسط مراکز درمانی یا
پزشک گرفته میشود به این معنی نیست که اگر اتفاقی برای بیمار رخ داد پزشک مربوطه به صرف داشتن یک برائت نامه یا رضایت نامه از قصور خود مبرا شود و نهاد‌ها‌ی انتظامی رسیدگی خودشان را نسبت به این موضوع انجام ندهند! مطمئناً پروسه رسیدگی به طور کامل انجام میشود و اگر قصوری اتفاق افتاده باشد به طور معمول و بدون در نظر گرفتن برائت نامه یا رضایت نامه به این پرونده رسیدگی میشود! در آیین نامه‌ها دستورالعمل‌ها‌ی انتظامی سازمان نظام پزشکی هم در واقع برائت نامه یا رضایت نامه دال بر عدم رسیدگی و یا عدم محرومیت پزشک در صورت بروز قصور پزشکی نیست.»
> این به این معنا نیست که بیمار رضایت دهد
که این اتفاق‌ها برایشان رخ دهد!
او در ادامه افزود:« رضایت نامه و یا برائت نامه باید صرفا به این جهت ارائه شود که بیمار از کلیه اتفاقاتی که ممکن است بعد از عمل حادث شود و عواقبی که ممکن است پس از عمل ناچاراً اتفاق بیفتد مطلع باشد! این به این معنا نیست که بیمار رضایت دهد که این اتفاق‌ها برایشان رخ دهد! رضایت نامه‌ها یا برائت نامه‌ها صرفاً برای آگاه سازی از عواقب پس از عمل بیمار است چرا که در برخی از موارد بیمار به ما رجوع کرده و گفته که اگر از عواقب احتمالی این جراحی مطلع بودم، هیچ‌گاه این عمل را انجام نمی دادم؛ در واقع برخی بیماران معتقدند که اگر پزشک عارضه جانبی عمل جراحی را برای آنها توضیح داده بود هیچ‌گاه راضی به این عمل نمی شدند! به همین دلیل برای آگاهی بیشتر بیمار از این رضایت نامه‌ها استفاده شده و صرفاً به همین دلیل است!»
> اینکه پزشک از برائت نامه برای عدم ایجاد
شکایت استفاده کند قانونی نیست!
این مقام مسئول در ادامه تصریح کرد:« یک پزشک به این دلیل که بیمارش برائت نامه یا رضایت نامه امضا کرده نمی‌تواند از قصور پزشکی خود مبرا باشد اما این هم به این معنا نیست که رضایت نامه یا برائت نامه غیر قانونی است! داشتن برائت نامه یا رضایت نامه خوب است اما به این معنی نیست که پزشک را از بررسی خطاها و قصور‌ها‌ی پزشکی در امان سازد حتی در زمان ایجاد خطا و قصور احتمالی پزشک را تبرئه نمی سازد؛ قانون این اجازه را می‌دهد که پزشک برائت نامه یا رضایت‌نامه بگیرد اما این به این معنا نیست که رضایت نامه دال بر این است که پزشک بتواند هر کاری را انجام دهد و بیمار هم اجازه شکایت نداشته باشد! سالیان سال است که این اتفاق در حال رخ دادن است و روال قانونی خودش را هم طی می‌کند. البته این را هم باید بگویم که این موضوع که یک پزشک از
برائت نامه برای عدم ایجاد شکایت استفاده کند قانونی نیست و در محاکم قضایی ما نیز این موضوع محکوم است و پسندیده نیست!»
> بیمارانی که از شکایت صرف نظر می‌کنند!
با این همه باز هم ما شاهدیم که پزشکان زیادی از برائت نامه به عنوان اهرم فشار استفاده می‌گنند تا بیماران را به عدم اخذ شکایت تشویق کنند! موضوعی که به نظر می‌رسد دلیل اصلی این گونه برخورد‌ها باشد، عدم آگاهی افراد جامعه از حقوقشان است؛ یکی از شاهدان عینی در مواجهه با چنین شرایطی می‌گوید:« برای جراحی دندان عقل به پزشک مراجعه کردم و پس از اینکه برگه رضایت‌نامه را پر کردم عمل جراحی روی من انجام شد اما در حین عمل جراحی به دلیل فشار‌ها‌ی زیادی که دکتر برای خارج کردن دندان عقل از درون لثه من بر فک من اعمال کرد، فکم از جا در رفت و من این موضوع را یک هفته بعد از جراحی متوجه شدم که دهانم را نمی توانستم زیاد باز کنم و در صورت باز کردن دهانم فکم صدا می‌داد! وقتی برای رسیدگی به این موضوع به پزشکم مراجعه کردم پزشک گفت
که قبل از جراحی برگه رضایت‌نامه امضا کرده ام
که در صورت بروز چنین عوارض احتمالی
پزشک مبرا است و هیچ تقصیری گردن پزشک نیست و در اصل کلیه مسئولیت مربوط به این موضوع بر عهده خودم است که برگه رضایت‌نامه را امضا کرده ام! پزشک به من گفت که نمی توانم شکایت کنم چون برگه رضایت‌نامه را امضا کرده ام و در رضایت‌نامه همه این موارد قید شده است! من هم چون دیدم دستم به جایی نمی رسد موضوع را پیگیری نکردم» اما این همه ماجرا نیست، در واقع بیمار دارای حقوقی است که پزشک در صورت نقض این حقوق باید پاسخگو باشد، برای بررسی بیشتر حقوق بیمار با بهمن کشاورز، حقوق‌دان و رئیس پیشین اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری به گفت و گو نشستیم.
> اگر کمکی از شخصی ساخته باشد
و کمک نکند مجرم است!
کشاورز در جواب این سوال که در چه مواردی پزشک مقصر شناخته میشود و آیا پزشک با داشتن رضایت‌نامه یا برائت نامه از کلیه حقوق مربوط به بیماران مبرا میشود، می‌گوید:
« پرسش شما دو جنبه دارد و در قانون
مجازات اسلامی ۲ حکم در مورد آن می‌توان یافت؛ اول حالتی است که پزشک وظیفه خاصی را که برعهده اوست و کاری را که باید انجام دهد و قانونا چنین تکلیفی دارد، ترک کند و به سبب این ترک وظیفه جرمی و جنایتی واقع شود! در این حالت در صورتی که ثابت شود که پزشک توانایی این کار را داشته و انجام نداده مسئول خواهد بود و حتی بر حسب مورد ممکن است آنچه به او مرتفع میشود عمدی، شبه عمدی و یا خطای محض تلقی شود! البته تحقق عملی چنین حالتی بسیار نادر است و شخصاً به یاد نمی آورم که چنین موردی را دیده یا شنیده و یا خوانده باشم. البته قانون خاصی هم در مورد
کسانی که تقاضای کمک می‌کنند و محتاج کمک هستند، داریم که در این مورد به طور کلی، نه فقط برای پزشک بلکه برای هر کسی که در چنین موضعی قرار گیرد که از او کمکی ساخته شود و بتواند کمک کند و اما انجام ندهد، مجازات
برقرار شده است! »
> اگر پزشک برائتنامه داشته باشد
اما خطا کرده باشد مجرم است
او در ادامه افزود: «دومین مطلب مربوط به انجام وظیفه پزشک است که در موادی از قانون مجازات اسلامی مربوط به موردی است که پزشک اقدام به انجام کاری که بر عهده اوست می‌کند و بعد احیاناً آثار منفی ظاهر میشود؛ ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی می‌گوید« هرگاه پزشک در معالجاتی که انجام می‌دهد موجب تلف یا صدمه بدنی گردد، ضامن دیه است؛ مگر آن که عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا اینکه قبل از معالجه برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیری هم نشده باشد. چنانچه اخذ برائت از مریض به دلیل مجنون بودن او معتبر نباشد و یا تحصیل برائت از او به دلیل بیهوشی و مانند آن ممکن نگردد، برائت از ولی مریض تحصیل میشود که منظور از ولی، پدر و جد پدری و یا در غیاب آنها مقام ولایت فقیه است که می‌تواند این حق و این اجازه را به رئیس قوه قضایی محول کند که او چنین اجازه‌ای را صادر کند» در هر حال ملاحظه میشود در ماده‌ای که ذکر شد در صورتی که پزشک برائت گرفته باشد و رعایت مقررات پزشکی و موازین فنی را کرده باشد مشکلی برای او نخواهد بود! اگر احیاناً برای بیمار اشکالی پدید آید و صدمه بدنی به او وارد شود، اگر برائت هم گرفته باشد، مطلب همین گونه خواهد بود. البته اگر پزشک به هر حال مرتکب تقصیر شود مطمئناً مظنون خواهد شد. در ماده‌ای که قرائت کردم مشخصا گفته شده «اگر پزشک مرتکب تقصیری هم نشده باشد» یعنی اگر مرتکب تقصیر بشود برائت گرفتن مشکلی را حل نمی‌کند. در عمل نیز حتما بسیار دیده اید که در موارد عدیده نظام پزشکی و دادسرای امور پزشکی به قضایایی که بیمارانی مدعی تقصیر هستند، رسیدگی کرده و اگر تقصیر را احراز کند طبیعتا پزشک مسئول خواهد بود! اما اگر پزشک مرتکب تقصیر نشده باشد و مقررات پزشکی و موازین فنی را هم در حدی که معمول است و متداول رعایت کرده باشد، مسئولیتی متوجه او نیست، همینطور در زمانی که برائت گرفته باشد و مرتکب تقصیر هم نشده باشد!»
عمل‌ها‌ی جراحی زیادی روزانه در سطح کشور اتفاق می‌افتد و در پی آن ممکن است هزاران خطای ریز و درشت پزشکی صورت بگیرد اما خیلی از این خطاها ممکن است به واسطه برائت‌نامه‌ها و رضایت‌نامه‌ها به فراموشی سپرده شوند و حق افراد زیادی در این بین ضایع شود!
اما سوالی که در این بین مطرح میشود این است که آیا نحوه برخورد پزشکان با موضوع برائتنامه یا رضایت‌نامه نوعی سوء استفاده از عدم آگاهی جامعه به شمار نمی آید؟
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
رضایت‌نامه های پزشکی، قانون یا تخلف
آیا همچنان وسیله هدف را توجیه می‌کند!؟
سرمایه گذاری ارزشی
انتقاد ظریف از کیهان و صدا و سیما
استانداری که با چالش انتخاب شود، استاندار نیست؛ معضل است!
دلالان کم آوردند؛ به جعل و تحریف متوسل شدند!
چرا باید از مناظره با احمدی نژاد استقبال کرد
رضایت‌نامه‌های وحشتناک قبل از جراحی
بین فاصله مجلس نهم و دهم چندین امامزاده اضافه شد!
غذای ۹ میلیون نفر در ایران دور ریخته میشود
زمان اعدام بابک زنجانی
آیا فیلتر توییتر تداوم می‌یابد؟
اینجا بیمار جابه‌جا می‌کنم
گلایه ضرغامی‌از کاهش 3 میلیونی حقوق‌اش؛ همسرم نفرین کرد
ما خانه به دوشان
