انتخابات ریاست جمهوری، از زوال فرد سیاسی تا رسم ماندگار

احسان اقبال‌سعید- انتخابات ریاست جمهوری در پیش است و فضای انتخاباتی کشور و رسانه‌ها را فرا گرفته است. در این میان چند نکته را می‌توان یادآوری کرد:
1- زوال فرد سیاسی: چند دوره است که افراد شناخته شده و کنش‌گران سیاسی شناخته شده دو جریان اصلی کشور عملا یا اقبال سیاسی-اجتماعی ندارند یا توان عبور از فیلترهای نظارتی را ندارند، به همین دلیل این دو جریان به سمت نیروهایی می‌روند که مدیران ارشد نظام به حساب می‌آیند و سعی می‌کنند ذیل آنها تعریف شوند. در سال 84 و88 اصلاح‌طلبان به سراغ آخرین نخست‌وزیر ایران رفتند و با اینکه در دیدگاه‌های اقتصادی و برخی حوزه‌های سیاسی اختلاف دیدگاه‌های بسیاری داشتند خود را ذیل او تعریف کردند. آیت‌الله ‌هاشمی فقید هم جایگاهی مشابه در اردوگاه اصلاح‌طلبی داشتند. در سال 92 هم اصلاح‌طلبان حول محور حسن روحانی مجتمع شدند کسی که علی‌رغم انتساب اسمی به جامعه روحانیت مبارز تهران، عملا یک کنش‌گر سیاسی در فضای سیاست داخل به حساب نمی‌آمد و نیروی معتمد نظام در حوزه سیاست خارجی و امنیتی خصوصا پرونده‌های پر مناقشه بود. در انتخابات پیش‌رو هم وضعیت برای اصلاح‌طلبان به همین منوال است. در اردوگاه اصول‌گرایان هم دقیقا وضعیت همین گونه است. پس از ناکامی اصول‌گرایان نشان‌دار چون قالیباف و جلیلی و... این بار عملا خود را ذیل ابراهیم رئیسی تعریف کرده‌اند. رئیسی با هیچ معیاری فعال سیاسی به حساب نمی‌آید و یک مدیر ارشد غیرسیاسی مورد اعتماد ارکان نظام است. رئیسی حتی در اطلاعیه‌هایش هم خود را مستقل نامید و از انتصاب خود به جریان اصول‌گرایی پرهیز کرد. به نظر می‌رسد با هرچه درگیرتر شدن سیاسیون نام‌دار در منازعات روزمره چهره آنان در معرض نقد و تخریب قرار می‌گیرد و برای بدنه جامعه ایران که هر روز کمتر سیاسی می‌شود و به حوزه اجتماعی علاقه نشان می‌دهد کمتر شناخته می‌شوند. از سوی دیگر موضوع رجل سیاسی بسیاری سیاسیون را فاقد شانیت لازم برای احراز پست ریاست جمهوری می‌کند. به این سبب گروه‌های سیاسی با عبور از خواسته‌های حداکثری به سمت نامزدهای ممکن از میان شخصیت‌های نظام می‌روند. در انتخابات پیش‌رو هم رویه همین گونه به نظر
می‌رسد.
2- محمود احمدی‌نژاد ظاهرا دیگر نقشی چه مستقیم و چه غیرمستقیم در انتخابات پیش رو نخواهد داشت، اما به نظر می‌آید رسم و روش او به آسانی دست از سر سیاست ایرانی برنمی‌دارد. وعده‌های عجیب و غیر کارشناسی و ادبیات عوام‌گرایانه به همراه حملات جنجالی و غیر اخلاقی به رقیب را می‌توان از اساسی‌ترین تاکتیک‌های انتخاباتی احمدی‌نژاد نام برد. روش‌هایی که نتیجه دادنش در مورد احمدی‌نژاد متاسفانه هم سایر نامزدها را به سودای استفاده از آنها انداخته و هم ذائقه سیاسی مردم را کمی تغییر داده است. وعده‌هایی چون رفع تمام مشکلات مردم در چهار سال و چند برابر کردن درآمد سرانه کشور را می‌توان در همین راستا قرار داد. ظاهرا برخی سیاسیون که همه جوانب احمدی‌نژاد را تقبیح و نکوهش می‌کنند روش ماکیاولیستی او در رسیدن به قدرت را مذموم نمی‌دانند. برخی رای‌دهندگان هم حسب رفتارهای پیشین احمدی‌نژاد انتظار دارند نامزدها در مناظرات چون گلادیاتور مقابل هم قرار بگیرند و خونین و مالین خارج شوند. احتمالا مناظرات بدون افشاگری، رسواگری، مچ‌گیری و روکردن پرونده برای برخی هیچ جذابیتی نخواهد داشت. طرف اخلاق‌گرای انتخابات هم در یک بازی بی‌بازگشت قرار می‌گیرد و اگر حملات این‌گونه را بی‌پاسخ بگذارد عملا بازنده رقابت‌ها خواهد بود.
سایر اخبار این روزنامه