حضور چهره‌های اصلاح‌طلب در کنگره حزب ندای ایرانیان شاید دورخیزی برای انتخابات مجلس یازدهم در پایان سال 1398 باشد

تلاش حزبی در خلاء فرهنگ تحزب
همدلی| گروه سیاسی- محسن فیض‌اللهی: مراسم چهارمین کنگره حزب ندای ایرانیان با حضور چهره‌های سیاسی، دیروز جمعه 24 آذرماه در حالی آغاز به‌کار کرد که «تحزب» در ایران همچنان با موانع و انسدادهای جدی روبرو است و احزاب نیم‌بند منتقد کماکان با کارکردهای حزبی بیگانه مانده‌اند.
احزاب اصلاح‌طلب به‌ویژه پس از دوم خرداد و با گذشت 21 سال هنوز نتوانسته‌اند کارکرد حزبی به معنای واقعی و حقیقی کلمه و عام آن‌را اجرا کنند. هنوز کارکردهایی مانند آموزش، عضوگیری، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و... در این احزاب شکل نگرفته و فراگیر نشده است. هرچند بسیاری از احزاب برای رسیدن به این نقطه مشکلات قانونی و فراقانونی دارند اما بزرگان این احزاب حتی نتوانسته‌اند تاکنون از ظرفیت‌های قانون اساسی برای فعالیت‌های خود استفاده کنند.
اصلاح طلبان علاوه‌بر این با مشکلات و ریزش‌هایی در پایگاه اجتماعی و پایگاه رای خود به‌خصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 96 روبه‌رو شده‌اند. یعنی جایی که رای دهندگان با حمایت از «حسن روحانی» پای صندوق‌های رای آمدند و با محقق نشدن وعده‌های اصلی او از جمله رفع حصر «میرحسین موسوی»، «مهدی کروبی» و «زهرا کاظمی(رهنورد)» و مشکلات عدیده اقتصادی ـ معیشتی، دچار نوعی دلسردی از اصلاح‌طلبان و دولت شدند.


از سوی دیگر نحوه انتخاب اعضای «شورای عالی اصلاح‌طلبان» توسط «سیدمحمد خاتمی» نیز با اعتراض‌هایی روبه‌رو شده که از جمله آن می‌توان به نظر «سید امیر خرم»، فعال سیاسی و عضو پیشین «نهضت آزادی ایران» اشاره کرد که مدل انتخاب این اعضا را با مثلا مجمع تشخیص مصلحت مقایسه کرد که آن‌را راه‌گشا نمی‌داند. با این وضعیت، چهارمین کنگره حزب ندای ایرانیان درحالی دیروز آغاز شد تا شاید بتواند با هم‌گرایی بین احزاب اصلاح‌طلب، وضعیت این احزاب را از حالت انفعالی و بی‌اثری خارج کند. حدود یکسال و اندی به انتخابات مجلس یازدهم باقی‌مانده و گروه‌های سیاسی از ابتدای سال 1398 کم‌کم خود را برای وزن‌کشی انتخاباتی آماده می‌کنند. تمامی احزاب فارغ از جهت‌گیری سیاسی‌شان از اصلاح طلب گرفته تا اصول‌گرا با مانعی سخت به‌نام «عدم شور انتخاباتی» روبه‌رو هستند و برای مجاب کردن رای دهندگان برای شرکت در انتخابات، راه دشواری در پیش دارند. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اصلاح‌طلبان که با آن روبه‌رو هستند و شماری از آنان مانند مصطفی تاجزاده، محمد توسلی، محمدرضا خاتمی و ...به آن اشاره و این ماده قانونی را بر خلاف انتخابات آزاد می‌دانند، نظارت استصوابی است.
از آنجایی که «قانون» نوشته دست انسان و وحی منزل نیست، می‌توان با استفاده از سازوکارهای قانونی آن را تغییر داد و اصلاح‌طلبان برای تغییر این قانون‌ها (اگر اراده‌ای واقعی برای تغییر آن‌ها) دارند، وقت زیادی ندارند.
«همدلی» در همین راستا نظر «احمد شیرزاد» و «داریوش قنبری» نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم را جویا شده که در ادامه می‌خوانید.
تقویت احزاب در گرو اصلاح قانون اساسی
«داریوش قنبری» معاون پارلمانی شهرداری تهران و عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری، در گفت‌وگو با «همدلی» ضمن نقد نگاه دستگاه سیاسی به احزاب و بی‌تاثیری احزاب در نظام سیاسی، گفت: « بدون شک ما باید به سمت تحزب و حزب‌گرایی در کشور برویم. تا هم علاوه بر فعالیت‌های سیاسی حزبی، احزاب بتوانند مسئولیت‌های ناشی از این نظام را نیز بپذیرند».
او افزود:‌ « بدون شک، قوانین خوب در انتخابات یکی از عوامل اصلی در مدیریت چالش‌های مربوط به رقابت‌های سیاسی است. به نظر من آنچه در شرایط کنونی از اهمیت شایانی برخوردار است، اصلاح قانون اساسی است».
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه، موانع حزب‌گرایی در ایران را برشمرد، و نقش و تاثیرشان بر بی‌تاثیری یا کم‌تاثیری احزاب در ایران را توضیح داد، او در این باره گفت: «متاسفانه با توجه به اینکه جز اولین کشورهای خاورمیانه هستیم که نظام حزبی را راه اندازی کرده‌ایم اما آنگونه که باید و شاید نتوانستیم تحزب‌گرایی را در ایران توسعه دهیم. یکی از عواملی که می توان، آن‌را به‌عنوان مانع تحزب‌گرایی و توسعه آن معرفی کرد، همانا، وجود رقبای سیاسی دیگری هستند که متاسفانه در همه دولت‌ها نیز حضور داشته است. این رقبا به نوعی فعالیت و رشد احزاب را تحت شعاع خودشان قرار دادند و مانع رشد طبیعی احزاب شدند. در مجموع راهی جز این نداریم که احزاب را تقویت کنیم، چون سرنوشت توسعه ما در گروه تحزب گرایی و میدان داری به احزاب است».
داریوش قنبری بر این باور است که اصلاح قانون اساسی یک ضرورت و واقعیت غیر قابل انکار است. او در پایان گفت: «تا قانون اساسی ما اصلاح نشود، و احزاب در جایگاه مناسب خودشان در سیستم انتخاباتی قرار نگیرند، تا اطلاع ثانونی تاسیس حزب به هر عنوانی که باشد، هیچ تاثیری به حال و روز کنونی مردم ندارد، حال چه این حزب اصلاح طلب از نوع ندای ایرانیان باشد، یا، چه موتلفه اسلامی از جنس اصولگرایی!».
تاسیس ندای ایرانیان در سال ۹۳، تا کنون با کنش و واکنش‌های زیادی رو‌به‌رو شد. انتقادات بسیاری به ندای ایرانیان شد، از جمله اینکه چرا با وجود یک حزب به نام اصلاحات، حزبی تاسیس شود با همان هدف و همان معیار؟ آیا ندای ایرانیان، راهی جدای از اصلاحات را در افق سیاسی دنبال خواهد کرد؟ و سوالاتی از این دست که به نظر می‌رسد از نوع خود بسیار جدی هم هستند. از نظر برخی فعالین سیاسی، اصلاح‌طلبان «اقبالی» به شکل گیری یا سربرآوردن این حزب نیز نشان ندادند.
احزاب منفعل در روزهای غیر از انتخابات
«احمد شیرزاد» استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس ششم نیز در گفت‌وگو با «همدلی»، در پاسخ به این سوال که آیا حزب ندای ایرانیان می‌تواند پاسخ معقولی به پرسش‌های ایجاد شده در شرایط بحرانی اقتصادی و سیاسی پیش‌آمده برای مردم ارائه کند، گفت:‌ « به نظر من، جبهه اصلاحات که ندای ایرانیان خود را همفکر و همراه آن می‌داند، همه تلاش خود را تا اینجا معطوف به پاسخ به این سوال کرده و در جاهایی موفق هم عمل کرده است. اما با توجه به اساسنامه حزب ایرانیان، استفاده از مفاهیم و عبارات کلی که میزان سنجش آنها نیز برای اعضای این حزب مشخص نیست، یکی از چالش‌هایی است که از همان روز تشکیل حزب ندای ایرانیان قابل پرسش بود».
شیرزاد در پاسخ به این سوال که، آیا حزب ندای ایرانیان از روز تاسیس تا کنون، توانسته در مدار اصولی که اصلاح‌طلبی در مدار خود ترسیم کرده است گام بردارد؟ گفت: «فعلا شرایط کشور به گونه‌ای نبوده که بتوان آن معیار برای سنجش حزب ندای ایرانیان پیدا کرد. البته بخشی از منفعل ماندن احزاب در روزهای غیرانتخاباتی به خاطر عدم انسجام و استواری چیزی به نام تحزب در ایران است. حزب ندای ایرانیان نیز گرچه با شعار جوان‌گرایی، عمل‌گرایی و از این دست پا به عرصه سیاسی گذاشته است، اما هنوز فعالیت خاصی که بتوان آن را به محک پرسش و پاسخ زد، صورت نداده است».
به گزارش ایسنا، چهارمین کنگره حزب ندای ایرانیان با حضور اعضای این حزب و چهره‌های سیاسی چون محمد جواد ظریف، فرهادی فرماندار تهران، کرباسچی، شکوری راد  و ...آغاز شد .
علاوه بر سخنرانی وزیر امور خارجه و دبیر کل  حزب ندای ایرانیان ، نشست‌های تخصصی نیز با مشارکت چهره‌های سیاسی برگزار می‌شود.
ظریف: پشتوانه امنیت ملی ما مردم هستند
هرچند گفته‌های وزیر امورخارجه آنچنان که باید در خصوص احزاب نبود اما برخی گفته‌های او ارتباطی چند با حوزه احزاب داشت که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید.
«محمدجواد ظریف» دیروز جمعه در چهارمین کنگره سراسری حزب ندای ایرانیان گفت: سیاست خارجی حوزه منافع ملی است و حوزه درگیری منافع جناحی نیست. من خوشحال شدم که آقای خرازی (سیدمحمدصادق) جلسه را تشکیل دادند و از احزاب مختلف از جمله احزاب اصولگرا دعوت کردند که در مورد محور منافع ملی و ضرورت تمرکز بر منافع ملی و رعایت ملاحظات منافع ملی در همه بخش‌های سیاسی داخلی بحث و گفت‌وگو شود.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آنچه که ایران را قدرتمند کرده بیش از هرچیز مردم ایران است و این مردم ایران هستند که مبنای قدرت ما هستند. به محیط اطراف نگاه کنید هر چه را که می خواهید به عنوان مبنای قدرت در نظر بگیرید؛ اگر ظرفیت اقتصادی مبنای قدرت است، اگر مبنای قدرت هزینه‌های نظامی است، اگر مبنای قدرت داشتن سلاح هسته ای است، اگر مبنای قدرت حمایت خارجی است، در همه این عوامل همسایگان ما از ما جلوتر هستند.
ظریف افزود: با اعتقاد عرض می‌کنم که رعایت حقوق بشر برای جمهوری اسلامی یک تکلیف قانونی و یک امر اخلاقی نیست؛ حتی یک وظیفه اسلامی نیست بلکه بالاتر از آن یک ضرورت ادامه حیات است.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: مشکلی داریم که فکر می کنم حل این مشکل می تواند به مبنای وحدت ملی باشد و می خواهم این مشکل را بی پرده بیان کنم؛ مشکل این است که از طیف های مختلف فکری ما و از کسانی که طرفدار تعامل با دنیای غرب هستند، کسانی که اسمشان را می گذارند دلواپس، یک باور غلط دارند و آن این است که دنیا را در غرب می بینند.
ظریف تصریح کرد: اولا بپذیریم منافع ملی جناحی نیست و همه ما در یک کشتی نشسته ایم آنهایی که با ما بد هستند، اصلا توجهی به این ندارند که چه کسی رئیس جمهوری است و چه کسی وزیر و چه کسی نماینده است. امروز موجودیتی به نام ایران و کشوری با عرض و طول توانمندی منابع و موقعیت جغرافیایی و توان انسانی ایران هدف است. 
کرباسچی: باید در تعریف منافع ملی به اجماع رسید
«غلامحسین کرباسچی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز که دیروز جمعه در چهارمین کنگره سراسری حزب ندای ایرانیان در مرکز همایش های برج میلاد سخن می گفت، با تاکید بر اینکه باید در تعریف منافع ملی به اجماع رسید، افزود: کسانی که از ابتدا برای مردم مبارزه کردند همگی ادعا داشتند به مردم خدمت می کنند، یعنی در ابتدا باید به این برسیم که منافع ملی چیست یا اینکه یک فرد یا یک حزب باید این تعریف را ارائه کند.
وی گفت : زمانی کسانی بودند(گروهک تروریستی مجاهدین خلق) که منافع ملی را در ترور افراد می‌دانستند و برخی تصور می کردند باید کسانی که با فکر و مشی سیاسی آنها منطبق نیستند را ترور کنند و این را در راستای منافع ملی تعبیر می کردند.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی با تاکید براین که باید به این جمع بندی رسید که منافع ملی چیست؟ گفت: باید دید در دوران فعلی و شرایط خاص آن چگونه باید منافع ملی را برای کشوری با همه اقوام، مذهب و گویش های مختلف تعریف کرد.
وی ادامه داد: به نظر من یک نفر یا یک حزب نباید منافع ملی را تعریف کند و شاید بهترین راهی که دنیا بعد از تجربه های زیاد به آن رسیده ، این است که در یک جایی که نمایندگی مردم را دارد و مراکز واقعی منتخب مردم به حساب می آیند باید به این مهم رسیدگی کنند.
کرباسچی افزود: بنابراین راهی جز انتخابات آزاد نداریم، انتخاباتی که همه از هر قومی، مذهبی و سلیقه ای حضور داشته باشند البته حرف ما این نیست که خدای نکرده مجلسی که صالح نباشد، تشکیل شود.
وی تصریح کرد: برخی متدینین می گویند ما فقط باید دین را به عنوان منافع ملی در نظر بگیریم. امروز باید دید چگونه منافع ملی را برای کشوری با تنوع قومی، مذهبی و گویش های مختلف تعریف کرد.
به گفته وی ، احزاب زیر مجموعه ای هستند که باید امور زندگی مردم را ساماندهی کنند اما آیا در سیاست خارجی احزاب نمی توانند، اظهار نظری داشته باشند. 
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ایران افزود: از مزایای دنیای امروز افکارعمومی است که می تواند روی تصمیم گیران تاثیر بگذارد و این مساله را در بحث قتل خاشقجی و روابط میان عربستان و آمریکا شاهد بودیم.
کرباسچی تنها راه پیشرفت کشور را اتحاد و انسجام داخلی دانست و گفت: در این صورت کشورهای خارجی هم ارزش و اعتبار بیشتری برای آن کشور قائل می شوند.
وی تصریح کرد: ما به‌ لحاظ اطلاع رسانی و تبلیغاتی نتوانستیم مردم سالاری موجود در کشور را نشان دهیم، چرا که به نظر من انتخابات ما به مراتب مردمی تر از خیلی از کشورهای دیگر است ولی این مهم را نتوانستیم خوب مطرح کنیم.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی تصریح کرد: ما نه قصد عبور از دولت را داریم و نه عبور خواهیم کرد و کماکان پای این دولت ایستادیم و اگر احزاب اصلاح طلب حرفی می زنند و نقدی به دولت وارد می سازند، قطعا برای پیشرفت و صلاح این دولت است. 
وی در پایان گفت: احزاب و جناح های سیاسی نقش بسیار تعیین کننده ای در تعریف و تشخیص منافع ملی دارند. 
تاکید شکوری راد بر توجه به هویت ملی
دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران گفت : تعریف هویت ملی محل اختلاف بین جناح های سیاسی است.
«علی شکوری‌راد» در ارتباط با سخنان وزیر امور خارجه گفت: آقای ظریف گفتند منافع ملی حوزه سیاست خارجی است و همه صحبت ایشان به جایگاه مردم در منافع ملی اشاره داشت که صحبت های جامعی بود.
وی افزود: منافع را همه می دانیم اما آنچه که هویت ملی را شکل می دهد چیست و بر اساس آن تعاریف فرق می کند و این محل اختلاف بین جناح های سیاسی است.
دبیرکل حزب اتحاد ملت با طرح این سوال که هویت ملی از کجا می آید؟، گفت: جوامع هویت ملی را تعریف و بر اساس آن دولت تشکیل می دهند و دولت هویت ملی را باز تعریف می کند و سعی دارد در این تعریف پایه های خود را محکم کند.
وی ادامه داد: گفتمان تعالی و توسعه دو گفتمان موجود در کشور است و اختلاف بین بخش های مختلف جامعه بر اساس تعریف ملی و ملیت است و ما در تعریف منافع ملی دچار اختلافات اساسی هستیم.
دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران تصریح کرد: منافع ملی فقط اقتدار نظامی نیست؛ چراکه منافع ملی حفظ منابع ملی و انسانی نیز هست.
دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران ابراز عقیده کرد: ما در تعریف منافع ملی با تحریف منافع ملی مواجه هستیم.
وی سپس گفت: برخی ها منافع ملی را بر اساس منافع جناحی خود تعریف می کنند.
شکوری راد گفت: وقتی تعریف از منافع ملی نداریم حفظ و حراست آن دچار خدشه می شود.ساختار سیاسی باید به گونه ای عمل کند که رضایت مندی شهروندان را به اکثریت برساند.
شکوری راد، افزود :مردم این سرزمین از حاکمیت که خود شکل داده اند می خواهند که عدالت را ایجاد و آزادی، رفاه و امید به آینده  را تامین کند؛ چرا که منافع ملی باید ضامن بقای جامعه باشد.
دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران با بیان اینکه آنهایی که ما با آنها چالش داریم دو دسته هستند، گفت: دسته نخست افرادی هستند که منافع ملی را قربانی منافع خود می کنند و افراد دیگر نیز فهم غلطی از موضوع دارند.
صادق خرازی: تجربه سال ۸۴ را تکرار نخواهیم کرد
دبیر کل حزب ندای ایرانیان گفت: با وجود همه مشکلاتی که در کشور هست؛ کنشگران سیاسی هوشمندانه تجربه سال ۸۴ را تکرار نخواهند کرد که نتیجه اش آن گرفتاری بزرگ و هدر رفتن استعدادها و ظرفیت‌های کشور می‌شود.
صادق خرازی در چهارمین کنگره حزب ندای ایرانیان گفت: مشکلات معیشتی مردم، بی تدبیری ها در مدیریت ، فشار استکبار جهانی از جمله مشکلات امروز ما است.
وی ادامه داد: ما انتظارات فراوان زیادی از دولت و مسئولین داریم ، اما هرگز حاضر نیستیم، روی دیوار کسانی که هشت سال جمود کشور را ایجاد کردند را امضا کنیم.
خرازی گفت: باوجود همه مشکلاتی که در کشور هست؛ کنشگران سیاسی هوشمندانه تجربه سال ۸۴ را تکرار نخواهند کرد که نتیجه اش آن گرفتاری  بزرگ و هدر رفتن استعدادها و ظرفیت های کشور می شود.
وی ادامه داد:  انتظارات از دولت جدی است. اصلاح طلبان اجازه نخواهند داد نیروهای خارجی و استعمارگران که نوع دیدی از استعمار را با تحریم ایفا می کنند، موفق شوند.
خرازی با اشاره به نقش وزیر امور خارجه در بازی روابط بین الملل گفت: استمرار سیاست داخلی به سیاست خارجه منتهی می شود.اگر پشتوانه وزیر خارجه مردم باشد می تواند در عرصه های بین المللی موفق باشد.
وی افزود: دولتمردان موفقیت سیاست خارجه دولت را حفظ کنند و اعضای دولت این دستاورد بزرگ را جدی بگیرند.
دبیرکل حزب ندای ایرانیان سپس تصریح کرد: باید کمک کنیم دست اندرکاران در این روزهای دشوار خواب بیگانگان را تعبیر نکنند.
وی در پایان گفت: دکتر فاطمی ۱۱ ماه وزارت کرد و نامش باقی ماند؛ نام ظریف هم باقی می‌ماند.