روزنامه شرق
1396/02/04
امضای قرارداد بازطراحی رآکتور اراک در وین
شرق: دو روز قبل از هفتمین جلسه کمیسیون مشترک ایران و اعضای 1+5 در وین، یکی از دستاوردهای مهم برجام، عملی شد. قرارداد بازطراحی رآکتور اراک بین یک شرکت چینی و کشور آمریکا به نمایندگی از 1+5 در شهر میزبان مذاکرات امضا شد. این قرارداد که مذاکرات یک‌ساله‌ای درباره آن بین نمایندگان سازمان انرژی اتمی و نمایندگان شرکت‌های چینی مربوطه انجام گرفت، حدود 200 صفحه است که جزئیات بسیار فراوانی دارد و ابعاد مختلف این همکاری را پوشش می‌دهد.بازطراحی رأکتور اراک جزء مهم‌ترین برنامه‌های مشترک و توسعه‌محور در برجام است. رآکتور اراک قبل از آغاز مذاکرات هسته‌ای، یکی از موضوعات مورد مناقشه جامعه بین‌المللی بود و حتی ابتدای مذاکرات تقاضای آنها تعطیلی این مرکز بود. اما نهایتا بعد از 22 ماه مذاکره، قرار بر بازطراحی این رآکتور و تغییر قلب آن گذاشته شد.
براساس سند نهایی، جمهوری اسلامی ایران به عنوان کارفرما و صاحب پروژه و چین به عنوان هماهنگ‌کننده ایران و 1+5 تلقی میشود. این قرارداد که در محل نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین امضا شد، نقطه عطفی در فرایند بازطراحی و مدرن‌سازی رآکتور آب‌سنگین اراک و یک گام مهم در تداوم اجرای برجام است. رئیس سازمان انرژی اتمی، درباره این قرارداد توضیح داده که «ایران مسئولیت طراحی رآکتور اراک و طراحی تجهیزات مرتبط را برعهده دارد و در نهایت طراحی‌های مذکور از سوی دو کشور آمریکا و چین، مورد ارزیابی علمی قرار می‌گیرد. این موضوع در قرارداد مذکور آمده است که این دو کشور باید در پایان، طراحی‌های ایران را تأیید کنند». مرحله طراحی پایه در اواخر اسفند 95 به وسیله متخصصان کشورمان تمام شده و نسخه‌هایی از اسناد و مدارک تهیه‌شده از سوی طرف ایرانی، برای مرحله بعدی که اهمیت بسیاری دارد، تحویل طرف چینی خواهد شد.
به گزارش فارس، با توجه به تخصصی‌بودن موضوع و جزئیات فنی بسیار زیاد، در یک سال اخیر، مذاکرات فشرده‌ای بین هیئت‌های دو کشور در جریان بود که نهایتا حدود دو هفته پیش (24فروردین) متن قرارداد در پکن نهایی شد و امروز رسما در وین به امضا رسید. این قرارداد همچنین مقدمه‌ای برای قرارداد‌های جامع‌تری است که در ادامه برای تکمیل و راه‌اندازی این رآکتور منعقد خواهد شد.
براساس آخرین گزارشی که وزارت خارجه از روند اجرای برجام تقدیم مجلس کرد، بازطراحی مفهومی رأکتور به وسیله متخصصان داخلی به پایان رسیده و هم‌زمان درباره قرارداد مشاوره بازطراحی با چین مذاکره و در روز 24 فروردین 1396 با لحاظ‌شدن کلیه ملاحظات سازمان انرژی اتمی ایران نهایی و در پکن امضا شد. مذاکره بر سر تعیین نوع سوخت رآکتور مذکور با طرف چینی در حال انجام است و در اسفند 1395 متخصصان دو کشور به صورت متقابل از مراکز سوخت یکدیگر بازدید کردند. طراحی مراحل بعدی پروژه به وسیله متخصصان داخلی براساس جدول زمان‌بندی و پیش‌بینی‌شده در حال انجام است.
براساس این گزارش، کارخانه تولید آب‌سنگین همچنان به فعالیت خود با ظرفیت کامل ادامه می‌دهد. به منظور ایفای تعهد جمهوری اسلامی ایران، مبنی بر عرضه محصول مازاد بر 130 تن در بازارهای بین‌المللی و فروش محصول تولیدی، شناسایی مشتری‌های بالقوه اروپایی و آسیایی و مذاکره با خریداران، در حال انجام است.
به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی، هزینه این بازطراحی را فعلا ایران پرداخت می‌کند. صالحی در پاسخ به این سؤال که آیا آمریکا نیز در بازطراحی رآکتور اراک حضور دارد یا خیر، توضیح داد: یک گروه سه‌کشوری وجود دارد که ایران به عنوان متولی این پروژه است و همه کارها را ما انجام می‌دهیم و قرار نیست کسی این کار را انجام دهد. ایران مسئولیت طراحی رآکتور اراک و طراحی تجهیزات مرتبط را برعهده دارد و در نهایت طراحی‌های مذکور از سوی دو کشور آمریکا و چین، مورد ارزیابی علمی قرار می‌گیرد، این موضوع در قرارداد مذکور آمده است که این دو کشور باید در پایان، طراحی‌های ایران را تأیید کنند.
-----------------------------
گامی مهم در تحقق بومي‌شدن دانش هسته‌ای
محمد حسن دریایی*
موضوع تعیین تکلیف رآکتور آب سنگین اراک یکی از موضوعات مهم در مذاکرات هسته‌ای از ابتدای باز‌شدن پرونده هسته‌ای کشورمان در سال 1382 بود. غربی‌ها در همه استدلال‌هاي خود وجود سایت اراک و آب سنگین را مرتبط با خیال‌پردازی‌های خود کرده و سعی داشتند این سایت را یک خطر عمده در زمینه هسته‌ای نشان دهند. اما کشورمان مطمئن از ماهیت صلح‌آمیز هسته‌ای خود، هرگز تسلیم این فشارها نشده و برعکس با جدی‌شدن مذاکرات با گروه کشورهای عضو 1+5 در خلال سال‌های اخیر سعی کرد تا با اتخاذ یک رهیافت علمی و فنی از طریق بحث‌های مستدل و محکم به طرف‌های مقابل نشان دهد که مبانی هراس از سایت اراک بی‌پایه است. در راستای اجرای همین رهیافت مدبرانه و هوشمندانه بود که بالاخره بعد از بحث‌های فراوان در خلال مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 روی ماهیت آب سنگین اراک توافق حاصل شد. در جریان یک روند طولانی کارشناسان کشورمان، صبورانه طرف مقابل را قانع کردند که تأکید بیش از اندازه طرف غربی مبنی بر اینکه به‌هیچ‌وجه حاضر به پذیرش ماهیت آب سنگین اراک نیست، امری غیرعلمی، فاقد وجاهت قانونی و حتی غیرعقلانی است. با این رهیافت علمی و فنی درنهایت کارشناسان زبده سازمان انرژی اتمی ایران موفق شدند در بحث‌های محتوايی مفصل حرف خود را به کرسی نشانده و طرف مقابل را با استدلال مهم علمی وادار به پذیرش نظر خود كنند. نمود بارز این موضوع در حفظ سایت اراک و ماهیت آب سنگین رآکتور اراک در برجام است. در ادامه رهیافت مدبرانه فوق، به دور از هرگونه جوزدگی تبلیغاتی و سیاسی کارشناسان کشورمان، متعاقب اجرائی‌شدن برجام، مذاکرات برای عملیاتی‌شدن نظرات ایران در قالب‌های مختلف کارشناسی و فنی را ادامه دادند تا اینکه بالاخره بعد از ماه‌ها بحث کارشناسی، یکشنبه دوم اردیبهشت قرارداد بازطراحی و مدرن‌سازی سایت اراک در وین با حضور طرف‌های ایرانی و چینی امضا شد. مهم‌ترین ویژگی‌های این قرارداد که گام مهمی در تحکیم برجام است به شرح ذیل است:
1- جمهوری اسلامی ایران توانست غلبه علمی خود را با استدلال‌هاي فنی متقن به طرف مقابل نشان دهد؛ به نحوی که رهیافت علمی جمهوری اسلامی ایران مورد تأيید قرار گرفت.
2- ماهیت آب سنگین سایت اراک، باوجود اعمال فشار شدید غربی‌ها طبق نظر جمهوری اسلامی ایران حفظ میشود. شایان توجه است که وجود سایت اراک و عملکرد آن بر اساس آب سنگین جزء خطوط قرمز اولیه آمریکا در مذاکرات بود.
3- جمهوری اسلامی ایران به عنوان کارفرما و صاحب پروژه و چین به عنوان هماهنگ‌کننده ایران و 1+5 تلقی میشود.
4- قرارداد مدرن‌سازی رآکتور اراک که حدود 200 صفحه است، ابعاد مختلف همکاری پیچیده فنی هسته‌ای را برای اولین‌بار با طرف‌های مقابل با جزئیات بسیار فراوانی تشریح می‌کند.
5- طراحی‌های ارائه‌شده ازسوی دو کشور آمریکا و چین، توسط ایران مورد ارزیابی علمی قرار می‌گیرد و این دو کشور موظفند در این زمینه همکاری لازم را انجام دهند.
6- ایران مسئولیت طراحی مدرن‌سازی رآکتور اراک و طراحی تجهیزات مرتبط را برعهده دارد، این موضوع در قرارداد مذکور آمده است که آمریکا و چین باید در پایان، طراحی‌های ایران را تأیید کنند.
7- طراحی و مدرن‌سازی رآکتور اراک جایگاه ویژه‌ای را برای ایران در صنعت هسته‌ای ایجاد می‌کند که مورد تأيید رئیس محترم سازمان انرژی اتمی ایران جناب آقای دکتر صالحی قرار دارد.
8- هرچند در ابتدا قصد آمریکا و برخی کشورهای غربی این بود که رآكتور اراک به صورت کلی تعطیل شود اما با مقاومت مستدل علمی دانشمندان کشورمان، نه تنها این رآکتور حفظ شد بلکه با مدرن‌سازی آن، این رآکتور جزء تجهیزات پیشرفته و به‌روز در این عرصه محسوب خواهد شد که دارای بالاترین استاندارد بین‌المللی است.
9- امضای قرارداد نقطه عطفی در فرایند بازطراحی و مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک و یک گام مهم در تداوم اجرای برجام است.
10- قرارداد مزبور گام مهمی در راستای نشان‌دادن توان علمی فنی هسته‌ای کشورمان و تحقق بومی‌سازی مدل هسته‌ای ایران در ابعاد صنعتی در جهان با استفاده از همکاری بین‌المللی است.
* پژوهشگر ارشد موضوعات امنیت بین‌المللی
سایر اخبار این روزنامه
????? ???? ????? ?????
ناگفته‌ها را مي‌گويم
لوپن و ماکرون در راند دوم
عمل‌گرایی روحانی، شعارزدگی منتقدان
درخواست عارف برای رفع حصر و ممنوع‌التصویری
سیستم تماس صوتی تلگرام خلاف امنیت کشور است
تاكتيك اصولگرايان در نخستين مناظره
امضای قرارداد بازطراحی رآکتور اراک در وین
كسي جرئت ندارد از من درخواست كناره‌گيري كند
حکم حکومتی برای احمدی‌نژاد صادر نمی‌شود
بعثت در نهج البلاغه
به این ویژگی‌ها رأی بدهیم
مرخصي شهردار بعد از غيبت
