روزنامه کيهان
1397/09/24
62 راهکار برای تبدیل علم به ثروت(نگاه)
دکتر ابراهیم کارخانه‌ای*در دنیای پیچیده علمی و صنعتی امروز، هر کشوری که بخواهد در معادلات بین‌المللی عزت و استقلال خود را حفظ کند چاره‌ای جز آن ندارد که به مرزهای نوین دانش دسترسی پیدا کند. امروزه اقتدار هر کشوری بستگی به میزان قدرت علمی آن کشور دارد و همان‌گونه که رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی فرمودند اقتدار علمی، اقتدار سیاسی و اقتصادی را نیز به‌دنبال دارد.
بر این اساس علم و فناوری و پژوهش و نوآوری ارکان اصلی پیشرفت مبتنی بر دانایی‌محوری است که می‌بایست در تمام برنامه‌ریزی‌ها محور تصمیم‌گیری باشد.
در ذیل به مناسبت هفته پژوهش و در جهت تاکیدات مداوم
مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه در دفاع از نخبگان و حرکت علمی کشور تا نفس دارم ذره‌ای کوتاه نخواهم آمد، به ۶۲ راهبرد و راهکار علمی، پژوهشی و فناوری برای استحکام بخشی به قدرت تولید ملی و تبدیل علم به ثروت و توسعه و پیشرفت علمی و صنعتی کشور که اجرای آنها مدیرانی توانمند و جهادی را می‌طلبد اشاره می‌گردد:
۱- اتخاذ سازوکار تشویقی و ترجیحی در جهت ترغیب نخبگان و دانشمندان به پژوهش‌های فناورانه منجر به خودکفایی و پرهیز از انجام پژوهش‌های غیرضرور و ناکارآمد.
۲- توسعه مراکز تخصصی و تحقیقاتی استانداردسازی توسط بخش خصوصی به‌منظور ارائه خدمات تخصصی در جهت بالا بردن سطح رقابت، نظارت و ارتقاء کیفیت محصولات صنعتی بر پایه استانداردهای بهروزرسانی شده از سوی سازمان استاندارد ملی ایران و تشویق صنعتگران به ارتباط با این مراکز.
۳- توسعه هدفمند و برنامه‌محور شرکت‌های تعاونی دانش‌بنیان به‌عنوان پل ارتباطی بین دانشگاه، صنعت و نیاز کشور.
۴- برنامه‌ریزی تشویقی در جهت حمایت ویژه از توسعه فناوری‌های نانو و بیو و اتخاذ سازوکار لازم به‌منظور تسهیل و تسریع در تجاری‌سازی این محصولات در راستای توسعه صادرات مبتنی بر فناوری‌های نوین و پیشرفته.
۵- احداث شهرک‌های صنعتی دانش‌بنیان و برنامه‌ریزی در جهت تسهیل در ارائه خدمات مشترک زیر‌بنائی، فنی و مهندسی، طراحی، IT و دیگر خدمات مورد نیاز واحدهای مستقر با هدف کاهش سطح سرمایه‌گذاری و هم‌افزایی و ارتقاء بهره‌وری در کشور.
۶- برنامه‌ریزی لازم در جهت جذب نخبگان و نیروهای ماهر و متخصص در بدنه دستگاه‌های اجرایی و واحدهای صنعتی به منظور ارتقاء سطح علمی کارشناسی دستگاه‌ها و توانبخشی علمی واحدهای صنعتی.
۷- هدایت هدفمند و ماموریت‌گرای پارک‌های علم و فناوری در جهت توسعه شرکت‌ها و بنگاه‌های دانش‌بنیان با هدف خوداتکایی در تولید مواد اولیه صنعتی وارداتی مورد نیاز بخش صنایع کشور.
۸- بهره‌گیری از دیدگاه‌های تخصصی پژوهشگران، دانشمندان و نخبگان در جهت هدفمندسازی اعتبارات پژوهشی و تأسیس قطب‌های پژوهشی منجر به تولید کالاهای با فناوری نوین و پیشرفته (HI-TECH) بر پایه مزیت‌ها و توانمندیهای منطقه‌ای و استانی در کشور.
۹- ساماندهی فعالیت‌های پژوهشی و اقدامات نوآورانه در راستای توسعه و پیشرفت کشور از طریق تقاضا محور نمودن پژوهش، فناوری و نوآوری.
۱۰- رقابت پذیری در برگزاری سالانه جشنواره ورود یافته‌های پژوهشی و نوآوری به چرخه صنعت با هدف سرعت در پیشرفت و شتاب در تجاری‌سازی.
۱۱- شناخت و تکمیل کلیه حلقه‌های مرتبط با صنعت در جهت سرعت در پیشرفت و شتاب در شکوفایی صنعتی کشور.
۱۲- تأسیس حلقه‌های پژوهشی و فناوری دانش‌بنیان بر پایه مزیت‌ها و توانمندیهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاه‌ها به منظور بهره‌گیری از توانمندیهای علمی و عملی نیروهای نخبه و کارآمد در پیشرعت علمی و صنعتی کشور.
۱۳- برگزاری سالانه نمایشگاه‌های موضوعی متکی بر پژوهش و فناوری‌های برتر استانی در جهت اشاعه نگاه فناورانه و رقابتپذیر منجر به تولید و تقدیر از نخبگان و فناوران برجسته استانی و کشوری.
۱۴- اتخاذ سازوکار لازم در جهت تدوین واجرای شعار بر زمین مانده «نظام ملی علمی فناوری و نوآوری» در جهت تکمیل چرخه پژوهش، فناوری و تولید در کشور.
۱۵- برگزاری مسابقات موضوعی کیفی کالاهای مبتنی بر فناوری برتر در جهت بالا بردن کیفیت رقابتپذیر محصولات صنعتی در سطح کشور و معرفی آنها به‌عنوان نشان‌های (برندهای) برتر کشوری.
۱۶- تأسیس مراکز رشد علمی و عملی خصوصاً در مناطق محروم و مستعد توسط «واحد اقشار بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سازمان بسیج مستضعفین» و حمایت از آنها در جهت شکوفایی استعدادها و توانمندیهای محروم منطقه‌ای.
۱۷- رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر پایه پژوهش‌های فناورانه منجر به تولید به‌منظور ورود رقابتپذیر دانشگاه‌ها به چرخه صنعت و نیاز جامعه.
۱۸- برگزاری سالانه و موضوعی جشنواره تجاری‌سازی پژوهش، فناوری و نوآوری‌های برتر کشوری در جهت سرعت بخشی در تبدیل علم به ثروت.
۱۹- ورود صاحب‌نظران و نخبگان به بررسی راهبرد مهم بر زمین مانده «اقتصاد علم» و «مدیریت فناوری کشور» در جهت ارتقاء بهره‌وری علمی و هدفمندی و هم‌افزایی در پیشرفت صنعتی کشور که متأسفانه کمتر به آنها پرداخته شده است.
۲۰- تشکیل شورای هماهنگی راهبردی نوین آموزش عالی استانی با رویکرد جدید در جهت ایجاد هماهنگی و ساماندهی در پذیرش دانشجو، بازنگری در رشته‌های تحصیلی، هدفمندی در ایجاد رشته‌های جدید و توسعه تحصیلات تکمیلی، ارتقاء سطح علمی دانشگاه‌ها، هماهنگی در پژوهش و هم افزایی در تبدیل علم به ثروت، ارتقاء نقش دانشگاه در ورود به چرخه پیشرفت صنعتی استان،حضور فعال دانشگاه در رفع موانع شکوفایی مزیت‌های استانی و تخصصی نمودن کارگروه‌های استانی با بهره‌گیری از سرمایه‌های علمی دانشگاه‌ها و......
۲۱- تأسیس موزه‌های نوآوری و شکوفایی به‌منظور ارائه مستمر ابداعات و اختراعات، نوآوری‌ها و شکوفایی‌های استانی و کشوری در جهت ترغیب و رشد استعدادهای برتر در راستای توسعه و پیشرفت کشور.
۲۲- رقابت هدفمند و موضوعی دانشگاه‌ها از طریق برگزاری مسابقات علمی بین دانشگاهی به‌منظور رقابت در آموزش و ارتقاء کیفی دانشگاه‌ها و بهره‌گیری از استعدادهای برتر دانشجویی در جهت توسعه و تعالی علمی کشور.
۲۳- تأسیس پارک‌های ایده‌پژوهی به‌منظور نقد و بررسی و ارائه سیر علمی ایده‌های پژوهشی تا رسیدن به محصول در جهت شکوفایی استعدادهای برتر و بالابردن قدرت خلاقیت و نوآوری در فضای فکری و اجتماعی جوانان.
۲۴- ترغیب و الزام دانشگاه‌ها به تأمین بخشی از اعتبارات خود از طریق ورود علمی و عملی دانشگاه‌ها به چرخه صنعت و پیشرفت کشور از طریق ارائه خدمات پژوهشی تقاضا محور و مأموریت گرا به واحدهای تولیدی در جهت ارتقاء کیفی کالاهای تولیدی و نوسازی واحدهای صنعتی در سطح کشور.
۲۵- تأسیس «پژوهشگاه‌های نوین فناوری و نوآوری» با هدف ارائه همزمان آموزش و پژوهش فناورانه از طریق پذیرش دانشجویان خلاق، مبتکر و فناور در جهت به کارگیری استعدادهای برتر علمی و مهارتی در کسب پرشتاب قله‌های علمی و فناوری در توسعه و پیشرفت کشور.
۲۶- نوسازی مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای به تجهیزات مدرن و پیشرفته به‌منظور ایجاد مهارت در فارغ‌التحصیلان سطوح عالی دانشگاهی در جهت کاربردی و مهارتی نمودن علوم.
۲۷- هماهنگی در آموزش و مهارت با هدف کاربردی نمودن آموزش و اعطاء مدارک علمی مهارتی از طریق ارتباط مستمر و هدفمند بین دانشگاه‌ها و مراکز تخصصی آموزشی فنی و حرفه‌ای در کشور
۲۸- برنامه‌ریزی لازم برای تحول در آموزش از طریق نوآوری در تأسیس رشته‌های مبتنی بر کارآفرینی‌های نوین بر پایه کسب دانش و مهارت و نیازآفرینی جدید در جامعه به‌منظور بالا بردن زیرساخت‌های علمی، فنی و مهارتی در حوزه‌های مختلف مورد نیاز مردم در جهت رفاه، ایجاد اشتغال و ارتقاء دانش عمومی در جامعه.
۲۹- تشویق برنامه‌محور نخبگان به ارائه ایده‌های نوآورانه و ایجاد هماهنگی لازم با مراکز علمی، تحقیقاتی و صنعتی در جهت عملیاتی نمودن ایده‌های نوین کاربردی و مورد نیاز کشور
۳۰- تأسیس سامانه اعلام پروژه‌های پژوهشی و فناوری مورد نیاز بخشهای خصوصی و دولتی در جهت فراخوان رقابتپذیر نیروهای فناور، نوآور و پژوهشگر در سطح کشور.
۳۱- اتخاذ سازوکار لازم برای تشویق رقابتپذیر بخشهای صنعتی در جذب نیروهای نخبه، فناور و نوآور به‌عنوان اقدامی تحول‌گرا در جهت اعتلای علمی صنعتی کشور.
۳۲- برگزاری مسابقات موضوعی علمی و فناوری با هماهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در جهت تشویق دانشجویان و پژوهشگران به ارائه رقابتپذیر فناوری‌های نوین منجر به محصول.
۳۳- هماهنگی و هم‌افزایی در عملیاتی‌سازی طرح‌های تحقیقاتی کلان زیربنایی با رویکرد ملی و اثربخشی کشوری باهماهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و محوریت معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور.
۳۴- تشکیل کمیته‌های برنامه‌ریزی ارتقاء دانش عمومی در جهت اشاعه دانایی محوری در جامعه با هماهنگی و همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور و رسانه ملی.
۳۵- ساماندهی و ارتقاء نقش عملیاتی انجمن‌های علمی و صنعتی در چرخه توسعه و پیشرفت صنعتی کشور با همکاری وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری و صنعت معدن و تجارت و با محوریت معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور.
۳۶- تاسیس هدفمند و موضوعی شرکت‌های مهندسی ارتقاء کیفیت کالا با بهره‌گیری از روش‌های نوین علمی در جوار قطب‌های صنعتی در سطح کشور.
۳۷- تاسیس رشته‌های نوین استانداردسازی کالا و خدمات در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور.
۳۸- برنامه‌ریزی لازم برای هم افزایی و هماهنگی «پژوهش، مهارت و رقابت» در نظام آموزشی کشور.
۳۹- تحول در نظام آموزشی کشور بر پایه بهروزرسانی علمی و عملی متون درسی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی کشور متناسب با مقتضیات زمانی در کشور.
۴۰- تحول در ساختار پژوهشی نظام دانشگاهی کشور بر پایه شکوفایی استعدادهای نخبه از طریق تدوین سازوکار جدید پژوهش محوری در دانشگاه‌ها.
۴۱-پیاده‌سازی الگوی پیشرفت صنایع الکترونیک دفاعی و هسته‌ای در جهت تحقق شعار ما می‌توانیم در تمامی عرصه‌ها از طریق تجمیع همزمان ۶ مؤلفه اصلی: پژوهش، فناوری، نوآوری، سرمایه‌گذاری، تولید ، رقابت‌پذیری و بازاریابی به‌عنوان ارکان اصلی برنامه‌ریزی عملیاتی مبتنی بر تبدیل علم به ثروت و ایده به تولید در راستای اشتغال‌زایی گسترده برای نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و جوانان جویای کار.
۴۲- اتخاذ سازوکار لازم در جهت هدفمندسازی پایان‌نامه‌های تحصیلی در جهت خوداتکایی کشور و رفع مشکلات و معضلات جامعه.
۴۳- تشکیل «شورای خود اتکایی صنعتی کشور» مرکب از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط به منظور احصاء و تعیین قله‌های خودکفایی و ایجاد هم‌افزایی در توانمندیهای علمی و عملی کشور در جهت استحکام بخشی به قدرت تولید ملی و رفع نیاز کشور از واردات کالاهای اساسی و زیرساختی صنعتی از خارج از کشور.
۴۴- تأسیس سازمان نوین نظام مهندسی صنعت به‌منظور نظارت فناورانه بر تاسیس واحدهای صنعتی با هدف تولید کالاهای مبتنی بر فناوری‌های برتر و نظارت بر ارتقاء کیفی محصولات و گسترش واحدهای تحقیق و توسعه (R & D) در جهت ممانعت از استهلاک علمی فناوری در صنعت کشور.
۴۵-افزایش ضریب نفوذ توان علمی کشور در چرخه تولید از طریق تأسیس قطب‌های علمی و صنعتی مأموریت‌گرا و تحول ساختاری در فعالیت پارک‌های علم و فناوری در جهت ورود دانشگاه‌ها به قلب صنعت کشور.
۴۶- ایجاد معاونت اشتغال و کارآفرینی در ریاست جمهوری و کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها به‌عنوان بازوهای عملیاتی شورای عالی اشتغال کشور در جهت سازماندهی جهاد عظیم مبارزه ملی با بیکاری.
۴۷- ایجاد شهرک‌های دامداری و صنایع تبدیلی کشاورزی متناسب با مزیت‌های منطقه‌ای در جوار روستاها با حفظ هویت روستاها و محوریت در تولید.
۴۸-تدوین نظام جامع مدیریت بحران آب در حوزه‌های کشاورزی، صنعت و شرب بر پایه بررسی‌های سرزمینی و آب و هوایی و بهره‌گیری از دانش روز و فناوری‌های نوین و استفاده از تجارب
موفق جهانی.
۴۹-ایجاد سازوکار لازم و اعطای تسهیلات در جهت تأسیس شرکت‌های مهندسی استانداردسازی، ارتقاء کیفیت کالا و خدمات و افزایش بهره‌وری توسط فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تحقیق و توسعه پشتیبان واحدهای تولیدی و صنعتی، به‌منظور رقابتپذیر نمودن کیفیت کالای واحدهای تولیدی و کاهش قیمت تمام‌شده در رقابت با بازارهای جهانی.
۵۰- ایجاد مراکز مهندسی ایده تا تولید در حوزه‌های مختلف توسط نخبگان، فناوران و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با هماهنگی وزارت صنعت و معدن و تجارت و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در جهت تسهیل در تأسیس واحدهای تولیدی و اطمینان‌بخشی به سرمایه‌گذاری در پیشرفت تولید، استانداردسازی، رقابت‌پذیری و حمایت علمی، فنی و پژوهشی و بهروزرسانی کیفیت کالا بعد از تولید و بازاریابی در راستای استحکام‌بخشی به تولید و رقابت‌پذیری در بازار جهانی.
۵۱- ایجاد سازوکار لازم برای ارتقاء و تأیید رقابتپذیر کالاهای داخلی با مشابه خارجی در سازمان ملی استاندارد ایران و اعلام منع ورود این کالاها به داخل کشور بر اساس تأمین نیاز داخلی و ارتقاء کیفیت کالاهای ساخت داخل.
۵۲-تحول در نظام صادرات و واردات کشور با هدف رشد تولید ملی و استحکام‌بخشی به قدرت ملی ساخت داخل از طریق صادرات رقابتپذیر کالا، مبارزه برنامه محور با قاچاق کالا و ارز، تحول در بسته‌بندی و برندسازی کالاهای ویژه ایرانی، منع خام‌فروشی و گسترش فرآوری در داخل کشور و ممانعت از ورود کالاهای مشابه ساخت داخل و کالاهای غیرضرور و ارزبر در جهت ارتقاء کیفیت، پیشرفت و رقابت‌پذیری کالاهای ساخت داخل.
۵۳-تدوین و اجرای نقشه جامع علمی کشاورزی کشور باهدف شناخت کامل ویژگی‌های سرزمینی و آب و هوایی با بهره‌گیری از توانمندیهای علمی و پژوهشی کشور به‌منظور برنامه‌ریزی نوین در حوزه‌های کاشت، داشت و برداشت و مدیریت سطح زیرکشت متناسب با نیاز کشور.
۵۴-تحول در نظام ارتقاء اعضاء هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، با هدف تغییر رویکرد از مقاله‌پردازی به کاهش گسل علم تا عمل و ورود دانشگاه‌ها به قلب تحقیق و توسعه فناوری‌های برتر و تلاش در دستیابی به قله‌های رفیع پیشرفت علمی و صنعتی کشور، در راستای حرکت پرشتاب تبدیل علم به ثروت و بهروزرسانی واحدهای صنعتی بر پایه فناوری‌های نوین و پیشرفته در تراز الگوی انقلاب اسلامی.
۵۵- الزام وزارت علوم تحقیقات و فناوری و دیگر دستگاه‌های ذی‌ربط به عملیاتی نمودن نقشه جامع علمی کشور و پرهیز از ایده‌پردازی به‌جای عمل‌گرایی در جهت نوسازی علمی واحدهای صنعتی و دستگاه‌های خدمت‌رسان و ضرورت ارتقاء ضریب نفوذ علم به ثروت با توجه به چندین برابر بودن شتاب علمی کشور نسبت به میانگین جهانی.
۵۶-تشکیل سازمان نظام‌مهندسی ارتقاء کیفیت و بهره‌وری با هدف ارتقاءکیفی و رقابتپذیر کالاهای ساخت داخل و کاهش قیمت تمام‌شده کالا در کشور.
۵۷- برنامه‌ریزی تشویقی و تسهیل در تأسیس واحدهای مهندسی طراحی معکوس در جهت خودکفایی و بهره‌گیری از توانمندیهای درونی کشور و استفاده از تجارب موفق جهانی.
۵۸-هم‌افزایی و هماهنگی در واحدهای تولیدی مشابه در جهت تولید هماهنگ کالاهای رقابتپذیر در بازار جهانی تحت نشان (برند) واحد در جهت رونق اقتصادی واحدهای تولیدی و اقبال عمومی مردم از آنها.
۵۹-تحول در سازمان ملی استاندارد کشور بر پایۀ نظام نوین تقویت و توسعه استاندارد در جهت ارتقاءکیفی و نظارت فعال و فراگیر بر استانداردسازی، اتخاذ روش‌های نوین در ارتقاء رقابتپذیر کالا و خدمات و رتبه‌بندی نشان استاندارد با هدف ترغیب واحدهای تولیدی به سمت کیفیت برتر و رقابتپذیر با بازار جهانی.
۶۰-تحول در واگذاری مشروط واحدهای صنعتی و معدنی با محوریت ورود نخبگان و فناوران در قالب تعاونی‌های فراگیر در جهت بهروزرسانی و رقابت‌پذیری کیفیت تولید کالا و اشتغال فارغ‌التحصیلان و نخبگان دانشگاهی.
۶۱- اتخاذ سازوکار لازم جهت تشکیل هیئت‌های علمی اندیشه‌ورز در حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، متشکل از نخبگان، پژوهشگران برجسته و صاحب‌نظران در جهت بهره‌گیری از خرد جمعی در پیشرفت کشور.
۶۲- بسیج هدفمند توانمندیهای علمی و فناوری کشور درقالب شرکت‌های دانش‌بنیان و به میدان آمدن رقابتپذیر دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور در جهت تولید مواد اولیه استراتژیک مورد نیاز کشور؛ با راهبرد رتبه‌بندی نقش دانشگاه‌ها در قطع وابستگی و اعطاء امتیازات تشویقی به شرکت‌ها و دانشگاه‌های موفق و پیشگام در عرصه خودکفایی کشور.
* دانشیار دانشگاه
و نماینده دوره‌های هفتم و نهم مجلس شورای اسلامی
سایر اخبار این روزنامه
آقای ظریف! دیپلماسی التماسی شما غرور ملی را لگدمال کرد
اگر برجام نباشد چه میشود؟(یادداشت روز)
اخبار ویژه
آماده‌باش ارتش فرانسه برای مقابله با پنجمین شنبه «نه به اشرافیت»
تصمیمی برای تغییر قیمت سوخت نگرفته‌ایم
6 دلیل بر پیروزی انصارالله در توافق استکهلم
مشکل از آنجا آغاز شد که تابلوی «شیطان بزرگ» را به «کدخدا» تبدیل کردند!
دیروز هم شعار ارزانی با برجام دادید و روزگار مردم را سیاه کردید
پشت‌پرده طرح وارداتی و خسارت‌بار افزایش حداقل سن ازدواج دختران
امروز اگر کسی ساکن تهران باشد از شهروندان واشنگتن و ریاض به آینده امیدوارتر است
62 راهکار برای تبدیل علم به ثروت(نگاه)
از انقلاب ایران الهام گرفته‌ایم
با ما در فضای مجازی همراه باشید
