روزنامه جمهوری اسلامی
1397/09/22
تحلیل سیاسی هفته
بسم‌الله الرحمن الرحیمهفته جاری تهران میزبان اجلاس روسای مجالس 6 کشور ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه، چین و روسیه بود که آقای دکتر روحانی در روز یکشنبه به عنوان سخنران افتتاحیه طی سخنانی با ارائه هشت راهکار برای تحقق منطقه‌ای قویتر تاکید کرد: «کشوری که جنگی تجاری با چین به راه انداخته، به پاکستان طعنه می‌زند، افغانستان را تحقیر، ترکیه را تنبیه، روسیه را تهدید و ایران را تحریم می‌کند؛ متهم ردیف اول در شکستن پیوندهاست و این کشوری نیست جز آمریکا.»
آقای روحانی با اشاره به تمدن ستیزی و سلطه طلبی آمریکا تاکید کرد کشورهای جهان به ویژه کشورهایی که موضوع این نشست و همکاری هستند نباید گستاخی‌های آمریکا را تحمل کنند و باید با جدیت در برابر آن بایستند.
روسای مجالس کشورهای منطقه نیز ضمن تشریح نقطه نظرات خود در نشست اختتامیه بر مبارزه با تروریسم، ایجاد لیست واحد از گروه‌های تروریستی و ایجاد روش‌های نوین تجارت منطقه‌ای تاکید کردند.
در این هفته به نقل از دیپلمات‌های اروپایی اعلام شد که فرانسه و آلمان درباره سازوکار مالی ویژه با ایران و حفظ روابط تجاری اتحادیه اروپا با تهران به توافق رسیده‌اند که یک نهاد مستقل در فرانسه ایجاد شود و یک آلمانی ریاست آن را برعهده گرفته و 9 کشور دیگر اروپایی نیز به آن ملحق گردند.
اکنون هفت ماه از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد و تا به امروز علیرغم حمایت‌های اروپا از توافق هسته ای، بسته‌ای که در بردارنده راهکارهای ملموس باشد ارائه نشده ولی در صورت عملی شدن بسته سازوکار مالی ویژه اروپا، گامی عملی در اجرای تعهدات برجامی اروپا برداشته خواهد شد. رهبران اروپایی در مهرماه امسال در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل از این کانال ویژه مالی به منظور دور زدن تحریم‌های آمریکا رونمایی کردند ولی جزئیات آن بیان نشد و تاکنون نیز به مرحله اجرا در نیامده است.
این کانال ویژه که از آن به نام «اس پی وی» نام برده میشود متعهد به تقابل با تحریم‌های ثانویه آمریکاست. برپایه برخی گزارش‌ها، اتحادیه اروپا از طریق ایجاد این کانال، حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی اعضا را جهت دنبال کردن مبادلات قانونی با ایران در دستور کار دارد که هدف اصلی آن دریافت پول حاصل از صادرات نفت ایران به اروپا و خریدهای متعارف ایران از کشورهای اروپایی است. به این ترتیب کانال مذکور به صندوقی تشبیه شده است که وجه حاصل از فروش نفت از طرف شرکت‌های خریدار به آن واریز و در مقابل تهران نیز واردات خود را از طریق صندوق تامین می‌کند. گفته میشود در اجرای این سازوکار، به تراکنش مالی با بانک‌های اروپایی نیازی نیست و از این رو تهدیدی از سوی آمریکا متوجه سیستم بانکی اتحادیه نمی‌گردد.
برخی رسانه‌ها نیز سازوکار مالی ویژه اروپا را متکی بر یک «پلتفورم حسابداری» می‌دانند به این معنی که وقتی ایران به یک کشور اروپایی کالا صادر می‌کند، درآمد حاصل از این صادرات به سود ایران در پلتفورم مذکور ثبت میشود. همین دارایی برای تامین مالی صادرات یک کشور دیگر اروپایی به ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ سازوکاری که در واقع مبادلات پایاپای شبیه خواهد بود و در این صورت است که با عدم وجود ارتباط مالی مستقیم بین تهران – بروکسل، ظاهراً خطر تهدید و مجازات از سوی آمریکا نیز خنثی میشود.
روز دوشنبه هفته جاری رئیس‌جمهور در دیدار با مسئولان وزارت راه از مخالفین برجام و FATF انتقاد کرد و با صراحت گفت: «عده‌ای فقط شعار می‌دهند و با واقعیات و زندگی مردم کاری ندارند. کسی که شعار می‌دهد باید هزینه‌اش را هم پرداخت کند. نمی‌شود که یک نفر در نهاد یا ارگانی، شعار بدهد و آثار شعارش را برای مردم ترجمه نکند.»
آقای روحانی که بنظر می‌رسد این روزها از عملکرد جریان جوساز و تندرو که بدون توجه به عواقب شعارهایی که می‌دهند، بر روی موج احساسات مردم موج سواری کرده و به تحریک علیه دولت مشغول هستند، گله‌مند است، گفت: «اینکه برجام باشد یا نباشد باید برای مردم ترجمه شود که بودن آن چقدر سود دارد و نبودنش چقدر می‌تواند ضرر داشته باشد. مگر میشود در دنیای امروز با بانک‌های دنیا همکاری نداشت؟! منتهی کسی در گوشه‌ای نشسته و مردم را تحریک می‌کند که اگر این قرارداد امضا شود، اسلام از دست می‌رود. ای کاش اسلام را می‌فهمید و چنین حرفی را می‌زد.»
سخنان اخیر رئیس‌جمهور که بنظر می‌رسد نشانی از لبریز شدن کاسه صبر وی در مقابل فشارهای داخلی دارد، نشان می‌دهد عده‌ای که خارج از گود نشسته و تاثیر چندانی هم از مشکلات کشور نمی‌پذیرند، به جای کمک همگانی به حل معضلات، تلاش دارند علیه دولت جوسازی کرده و منافع ملی را فدای منافع حزبی و سیاسی خود کنند.
برگزاری مراسم روز دانشجو در دانشگاه‌های مختلف و تحولات روزهای اخیر در فضای دانشگاهی کشور نشان داد که نبض دانشگاه‌ها به درستی نمی‌تپد و علیرغم افت و خیزهای انجام شده، خون شور و شعور دانشجویی به درستی در رگ مراکز علمی و پژوهشی کشور در جریان نیست.
دانشگاه در اصالت خود، اساساً فضایی است برای گرد آمدن اساتید صاحب اندیشه و جوانان پرنشاط، خوشفکر و فعالی که قرار است در آینده مدیریت این کشور را به دست بگیرند. از همین‌رو طبیعی است که انتظار داشته باشیم چنین مکانی تبدیل به محملی شود برای تضارب آرا و گفتگو درباره حساس‌ترین مسائل روز کشور و این محیط باید از آنچنان عقلانیت، ظرفیت و آدابی برخوردار باشد که بتواند شور و حرارت جوانی را در قالب مطالبه‌گری‌های اصولی، بروز و ظهور دهد.
متاسفانه فضای علمی و تحرک دانشجویی در دانشگاه‌های کشور هرگز از پویایی لازم برخوردار نبوده و همین کاستی‌ها باعث ایجاد کم ظرفیتی سیاسی در میان دانشجویان شده تا آنجا که باعث جدال و تنش در محیط‌های دانشگاهی میشود. شاید یکی از دلایل اصلی چنین رخدادهایی، مشخص نبودن مرزهای بحث و گفتگو، مذاکره و مفاهمه بوده که باعث شده مراکز دانشگاهی به سرعت تبدیل به یک فضای امنیتی شود. از همین رو فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی باید در بالاترین حد علمی خود در دانشگاه‌ها جریان پیدا کرده و همگان بدانند همانقدر که پادگان شدن دانشگاه‌ها به نفع هیچکس نیست، دفتر احزاب و سندیکا شدن مراکز دانشگاهی نیز نتیجه‌ای جز پادگان شدن دانشگاه‌ها نخواهد داشت.
در این هفته حکایت استمرار گرانی‌ها همچنان موضوع روز بود و قیمت خودروهای سواری تولید داخل به روند صعودی خود ادامه داد و تولید کنندگان، قیمت‌ها را بی‌ضابطه افزایش دادند و مسئولان نیز به جای چاره‌اندیشی برای توقف این روند، آنرا تایید کردند. متاسفانه وزیر جدید صنعت نیز که باید حامی مردم و متصدی نظارت بر قیمت‌ها باشد، از این افزایش قیمت حمایت کرد و این نحوه از برخورد نشان داد که دولت برنامه‌ای جز تسلیم در برابر گرانی‌ها و کاستن از قدرت خرید مردم و برهم زدن تعادل معیشتی خانواده‌ها ندارد.
باید اعتراف کرد که دولت در قبال تغییرات بازار و فشارهای اقتصادی وارده به مردم، اگر نگوئیم همه چیز را رها کرده، لااقل باید پذیرفت که منفعل برخورد نموده و این چیزی نبود که مردم از دولت تدبیر و امید انتظار داشتند.
دیروز رهبر انقلاب در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدا، مردم و مسئولان را به بیداری و هشیاری در برابر توطئه‌های جبهه استکبار و در راس آن آمریکا فراخوانده و با اشاره به تحرکات و اقدامات دو سال اخیر امریکایی‌ها به ویژه وضع تحریم‌های همه جانبه و کمک به دشمنان گوناگون ایران، نقشه‌های آنها را لو رفته خواندند و تاکید کردند: «هدف آنها این بود که به وسیله تحریم و اقدامات ضدامنیتی، در کشور دودستگی، اختلاف و جنگ گروه‌ها به وجود آورند و عده‌ای را به خیابانها بکشانند و نام آن را هم «تابستان داغ» گذاشته بودند اما به کوری چشم دشمنان، تابستان امسال یکی از بهترین تابستانها بود.»
رهبر انقلاب اسلامی همچنین با اشاره به اظهارات مقامات امریکایی مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی «چهل سالگی» خود را نخواهد دید، گفتند: «ملت ایران با استحکام تمام ایستاده است و به توفیق الهی در 22 بهمن، چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی را باشکوه بسیار بیشتر از سالهای قبل برگزار خواهد کرد.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به بیداری ملت ایران، مسئولان را به تلاش بیشتر توصیه کرده و افزودند: «اگرچه نقشه دشمن لو رفته است اما همه باید هوشیاری خود را حفظ کنند زیرا امریکا، دشمنی خبیث و حیله گر است و ممکن است قصد فریب داشته باشد تا برای سال 97، جنجال کند اما مثلاً برای سال 98 نقشه‌ای بکشد.»
تحولات خارجی را با مسائل فرانسه و اوجگیری اعتراضات مردمی در این کشور آغاز می‌کنیم. امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه در دوران مبارزات انتخاباتی، خود را سیاستمداری مستقل خواند که متعلق به احزاب سنتی فرانسه نیست و وعده داد به بی‌عدالتی‌های اجتماعی این کشور پایان خواهد داد.
با گذشت نزدیک به دو سال، ماکرون نتوانسته است به هیچ یک از وعده‌های خود جامه عمل بپوشد و جنبش موسوم به «جلیقه زردها» در واقع سر باز کردن زخم کهنه سرخوردگی‌های اجتماعی، تبعیض و بی‌عدالتی‌هایی است که از دیرباز در جامعه فرانسه جریان دارد. همان‌هایی که به وعده‌های ماکرون دلبسته بودند اکنون از ماکرون ناامید شده‌اند و حالا به صحنه آمده‌اند تا اعلام کنند دیگر حاضر نیستند این روال را تحمل کنند.
جرقه این جنبش از یک فراخوان «شبکه اجتماعی» و در اعتراض به افزایش قیمت سوخت آغاز شد و به سرعت گسترش یافت. دامنه این جنبش اعتراضی اکنون به حدی گسترده شده است که محافل سیاسی آنرا بزرگترین جنبش بعد از جنبش سال 1347 می‌دانند.
هر چند ماکرون این هفته در برابر خواست معترضان تسلیم شد و از اعطای امتیازهای معیشتی خبر داد ولی رهبران اعتراضات اعلام کرده‌اند که دیگر به این وعده‌ها اعتماد نخواهند کرد و به اعتراضات ادامه خواهند داد. معترضان اعلام کرده‌اند از روز شنبه آینده موج تازه‌ای از تظاهرات را آغاز خواهند کرد. تحولات اخیر فرانسه واقعیت‌های اجتماعی این کشور و آشفتگی‌های آن را آشکار ساخت و این حوادث، آینده فرانسه را غیرقابل پیش‌بینی کرده است.
درحالی که هر روز گزارش‌های تکان دهنده‌ای از وضعیت یمن و جنایات ائتلاف سعودی انتشار می‌یابد، این هفته چشم‌ها به کنفرانس صلح در سوئد دوخته شد تا شاید این مذاکرات بتواند پس از چهار سال آرامش را به این کشور باز گرداند.
یمن به عنوان محروم‌ترین کشور خاورمیانه از فروردین 1394 آماج حملات وحشیانه و تاخت و تاز رژیم ریاض و متحدانش قرار گرفته است. جرم مردم یمن این بوده است که اراده کردند تا از زیر ظلم و وابستگی به رژیم ریاض خارج شده و مستقل باشند. سعودی‌ها در طول چهار سال گذشته این کشور را با هزاران تن بمب به ویرانه تبدیل کرده، 70 هزار نفر را کشته و زخمی نموده و زیرساخت‌های این کشور را کاملاً از بین برده‌اند.
در چنین شرایطی، مذاکراتی با میانجیگری سازمان ملل از روز 16 آذر در کشور سوئد آغاز شده است. در این مذاکرات جنبش انصارالله و نمایندگان دولت منصور هادی حضور دارند. طرح جدیدی که محور مذاکرات قرار گرفته است شامل توقف درگیری‌ها، گشایش گذرگاه‌ها و فرودگاه‌ها می‌باشد. این طرح همچنین بر تشکیل یک گروه کاری مرکب از گروه‌های درگیر یمنی و با مشارکت سازمان ملل تاکید دارد.
این طرح همچنین شامل توقف همه جانبه عملیات نظامی از جمله بمباران هوایی، پرواز پهپادها و حملات موشکی می‌باشد. گزارش‌های رسیده حاکی است با وجودی که هیات انصارالله با پیشرفت مذاکرات برای نیل به اهداف آن موافقت دارد طرف مقابل همسویی لازم را نشان نمی‌دهد.
ناظران، دخالت‌های عربستان و آمریکا را در کندی پیشرفت مذاکرات دخیل می‌دانند. یک مقام وزارت خارجه آمریکا اخیراً اعلام کرده است آینده یمن باید به گونه‌ای ترسیم شود که تهدیدی از جانب ایران متوجه امارات و عربستان نشود! این موضع گیری‌ها نشان می‌دهد که عربستان و حامیان آن تمایل ندارند بدون دستیابی به اهداف غیرقانونی خود، صلح در این کشور برقرار شود و احتمال اینکه روزهای آینده دامنه کارشکنی آنها افزایش یابد، وجود دارد.
این هفته جلسه مجلس عراق برای تعیین وزرای باقیمانده کابینه «عادل عبدالمهدی» تشکیل شد ولی فضای متشنج مجلس موجب شد نتیجه‌ای حاصل نشود. ادامه اختلافات سیاسی موجب شده است تا تکمیل کابینه بلاتکلیف بماند. این بلاتکلیفی، قطعاً به مصالح مردم عراق ضربه می‌زند به گونه‌ای که موجب نارضایتی مرجعیت عراق نیز شده است. در این باره نماینده آیت‌الله سیستانی در خطبه‌های نماز جمعه گذشته ضمن انتقاد از رفتارهای برخی جناح‌های سیاسی، خواستار تسریع در تشکیل کابینه شد. برخی منابع عراقی انتقادات آیت‌الله سیستانی را متوجه جناح مقتدی صدر دانستند.
این هفته فلسطین نیز تحولات تازه‌ای را شاهد بود. رژیم صهیونیستی به بهانه کشف و تخریب تونل‌هایی که مدعی است حزب‌الله لبنان در مرز شمالی فلسطین اشغالی احداث کرده، عملیاتی را در این منطقه آغاز کرد. احزاب سیاسی رژیم صهیونیستی، این عملیات را فاقد ارزش دانستند و نتانیاهو را متهم کردند که در پوشش این عملیات درصدد است شکست اخیر خود در برابر حماس را جبران کند. وزیر جنگ این رژیم در این باره گفت «نتانیاهو نمی‌تواند ننگ تسلیم در برابر حماس را با این گونه تحرکات جبران کند.» اشاره وی به عملیات تروریستی رژیم صهیونیستی در غزه بود که دو هفته قبل رخ داد و با پاسخ متقابل و قوی مبارزان فلسطینی مواجه شد به گونه‌ای که رژیم صهیونیستی مجبور شد آتش بس پیشنهادی مصر را بپذیرد.
سایر اخبار این روزنامه
موافقت سازمان هواپیمایی با ورود هواپیما‌ی «سوخو» به ناوگان مسافری
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از خانواده‌های شهیدان مطرح کردند؛
تلاش مضاعف برای تقویت اقتصادی و تولید ملی
استانداران تهران، البرز و سمنان انتخاب شدند
رئیس‌جمهور: تلاش مضاعف استانداران برای تسریع پیشبرد برنامه‌های توسعه‌ای و سازندگی استان‌ها ضروری است
تحلیل سیاسی هفته
وزیر خارجه چین: به کسی باج نمی‌دهیم
ترامپ: استیضاح شَوم مردم شورش می‌کنند
نتایج مذاکرات صلح یمن در سوئد امروز اعلام میشود
4 کشته و 12 زخمی در تیراندازی بازار کریسمس استراسبورگ
نرخ دلار در بازار آزاد به زیر 10 هزار تومان رسید
اروپایی‌های شورای امنیت از برجام حمایت کردند
رئیس دفتر رئیس جمهور:
سازوکار ویژه مالی حداکثر تا سه هفته آینده اجرا میشود
رایزنی سفیر ایران با معاون وزیر خارجه روسیه
ریابکوف: راه‌اندازی مکانیزم مالی اروپا برای تعامل تجاری با ایران ضروری است
رئیس جمهور در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی:
شورای عالی انقلاب فرهنگی یادگار امام راحل(ره) و نشانه تاکید ایشان بر هویت فرهنگی انقلاب اسلامی است
