مروری بر کتاب‌های صوتی احمد شاملو به مناسبت زادروزش

اولین راه روایت برای ما قصه گفتن و شعر خواندن بود. بعضی قصه‌ها اصلا نوشته نشده بودند و از دهان‌ها به گوش‌ها می‌رسیدند و هربار انگار برای هزارمین بار متولد می‌شدند. شتاب زندگی جدید دوباره آدم‌ها را به شیوه‌های قدیمی بازگرداند و این بار کتاب‌ها و شعرهایی که فرصت خواندنش نبود را گوش می‌داد. احمد شاملو اگر میان ما بود امروز 94 ساله می‌شد. شعرهای او در سال‌های اخیر بسیار بیشتر از گذشته خوانده و شنیده شد. بسیار قبل از آن که کتاب‌های صوتی طرفداران گسترده خودش را پیدا کند شاملو اولین شاعری بود که هم شعرهایش را و هم داستان‌هایی که ترجمه کرده بود با صدای خودش ضبط و ماندگار کرد. او شعرهای کلاسیک فارسی از مولوی و خیام و سعدی را هم با صدایش دوباره زنده کرده است.
پریا و قصه دخترای ننه دریا
شعر بلند و زیبای پریا یکی از آثار فولکلور و عامیانه و موفق شاملو است که در سال 32 سروده شده است. سال 32 بعد از کودتای 28 مرداد و فضای خفقان‌آمیز کشور و زندانیان دربند، بسیاری از شاعران و نویسندگان دست به خلق آثاری زدند که به این فضا گره‌خورده بود و چون نمی‌توانستند مستقیما به ماجرا اشاره داشته باشند آن را در لفافه بیان می‌کردند. شعر پریا و شعر نازلی شاملو که در همان دوران سروده شده‌اند به زیبایی به آن فضا اشاره دارند. شعر بلند پریا که با یکی بود یکی نبود آغاز شده و با قصه ما به سررسید کلاغه به خونه‌ش نرسید‌ هاچین و واچین زنجیر و ورچین پایان ‌یافته است به مخاطب این پیام را می‌رساند که این شعر یک داستان را در خود دارد. کتاب صوتی «پریا و قصه دخترای ننه دریا» شامل دو شعر زیبا و بلند از «احمد شاملو» است که با زبان محاوره و با توجه به افسانه‌های عامه و قدیمی سروده شده‌اند.
غریبانه


غریبانه اجرای شب شعر احمد شاملو در دوشنبه، یکم آبان‌ماه یک‌هزار و سیصدوپنجاه ویک خورشیدی و در حیاط محل سابق انجمن فرهنگی ایران- آمریکا در خیابان وزرا، ساختمان کنونی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ضبط شده‌. برخی از شعرهای خوانده شده شاعر، ترجمه و توسط نماینده انجمن هم خوانده شده بود، که در این اثر حذف شده‌است.
باغ آینه
کتاب صوتی «باغ آینه» شامل 17 شعر منتخب از اشعار «احمد شاملو» است که در بین سال‌های 1372 تا 1373 در منزل خود او ضبط شده‌اند. اشعار این کتاب صوتی از مجموعه شعرهای باغ آینه (۱۳۳۶-۱۳۳۸)، آیدا در آینه (۱۳۴۱-۱۳۴۳)، آیدا، درخت و خنجر و خاطره (۱۳۴۳-۱۳۴۴) و هوای تازه (۱۳۲۶-۱۳۳۵) انتخاب شده است.
کتاب صوتی باغ آینه با صدای گرم و دلنشین احمد شاملو ضبط شده است.
در آستانه
این کتاب صوتی دربرگیرنده یک مجموعه شعر است و نام آن برگرفته از یکی از شعرهای درون این مجموعه است. از جمله دیگر شعرهای این کتاب صوتی می‌توان به قصه مردی که لب نداشت، قفس قفس این قفس، طرح‌های زمستانی، طرح بارانی، جوشان از خشم، آن روز در این وادی، آن روی دیگرت، بر کدام جنازه زار می‌زند، ترانه، حجم قیرین نه در کجایی، خلاصه احوال، سفر شهود، ببر، میلاد، بوسه، طبیعت بی‌جان و گدایان بیابانی اشاره کرد.
کتاب صوتی در آستانه از جمله مفهومی‌ترین اشعار احمد شاملو شناخته می‌شود.
ققنوس در باران
شامل 21 شر منتخب از اشعار «احمد شاملو» است که در بین سال‌های 1372 تا 1373 در منزل خود او ضبط شده‌اند. اشار این کتاب صوتی از مجموه شرهای دشنه در دیس (۱۳۵۳-۱۳۵۶) و ققنوس در باران (۱۳۴۴-۱۳۴۵) انتخاب شده است.
کتاب صوتی ققنوس در باران با صدای دلنشین احمد شاملو ضبط شده است.
مدایح بی‌صله
مجموعه شعری است که «احمد شاملو» در سال‌های 1359 تا 1369 سروده و در سال 1371 به چاپ رسیده است. این کتاب صوتی به عنوان چهاردهمین مجموعه شعر احمد شاملو به شمار می‌رود. کتاب صوتی مدایح بی صله برگرفته از 16 شعر است. عنوان برخی از اشعار این کتاب صوتی عبارت‌اند از: روزنامه انقلابی، و چون نوبت ملاحان، میان کتاب‌ها گشتم، من همدست توده‌ام، پیغام، جهان را که آفرید، نمی‌توانم زیبا نباشم، در جدال با خاموشی، تو باعث شده‌ای، سلاخی می‌گریست، پس آنگاه زمین سحر به بانگ زحمت و جنون، بهتان مگوی، مرد مصلوب، بوتیمار، پرتوی که می‌تابد از کجاست؟، ای ‌کاش آب بودم و...
برخی از اشعار این کتاب صوتی در لندن و سن خوزه سروده شده است
غزلیات مولوی
غزلیات مولانا به نام دیوان شمس شهرت دارد. که شامل 3229 غزل است. غزلیاتی سرشار از عشق و عاطفه و خیال و موسیقی که از جهان‌بینی بی‌نقص و نگرش ژرف و وجود متعالی مولانا سرچشمه می‌گیرند که از وحدت درونی و انسجام بالایی برخوردار هستند. این دیوان در سلسله مولویه با عنوان دیوان کبیر شناخته‌شده است.
این دیوان از آن روی به نام شمس معروف شده زیرا مولوی شیفته شمس تبریزی بود و او را نمونه یک انسان کامل می‌دانست و در بیشتر غزل‌هایش شمس را مخاطب قرار می‌داد. مولانا تا پیش از دیدار با شمس مشغول درس و وعظ بود و با شعر و شاعری میانه‌ای نداشت اما پس از آشنایی با او و شیفتگی‌اش نسبت به او روی به شعر عرفانی و سماع آورد و آثار بی‌نظیرش را خلق کرد. این کتاب صوتی شامل 21 غزل از غزلیات مولاناست که «احمد شاملو» دکلمه کرده است.
رباعیات خیام
رباعیات خیام مجموعه‌ای از اشعار خیام نیشابوری است که در قالب رباعی سروده شده‌اند. تعدادی از این اشعار فلسفی و عرفانی در این کتاب صوتی توسط شاملوی بزرگ به زیبایی هرچه تمام دکلمه شده است. امروزه هرچند تلاش‌ها و پژوهش‌های زیادی صورت گرفته تا رباعیات جعلی از مجموعه‌ای رباعیات خیام حذف شود اما همچنان با اشعاری روبه‌رو هستیم که تنها منسوب به او هستند. به دلایل زیادی در اشعار او دخل و تصرفاتی صورت گرفته که یکی از آنها تلاش برای نزدیک کردن اشعار و نسبت دادن او به تصوف است. این کتاب صوتی شامل 30 رباعی از رباعیات خیام است که شاملو آنها را با صدای روح‌نواز خود دکلمه کرده و پنج رباعی آن توسط شجریان به‌صورت تصنیف با نوازندگی فریدون شهبازیان اجرا شده است. در نتیجه این کتاب صوتی را می‌توان گردهمایی بزرگان شعر و موسیقی به شمار آورد.
اشعار ژاک پرور
اشعار ژاک پرور فیلمنامه‌نویس و شاعر معاصر فرانسوی نه‌تنها در فرانسه بلکه در بیشتر کشورها از محبوبیت و شهرت فراوانی برخوردار است. در ایران اشعار او توسط چند مترجم ازجمله شاملو ترجمه شد و در اختیار دوستداران شعر قرار گرفت.
این کتاب صوتی نیز دربردارنده‌ 12 شعر از اشعار او است که توسط شاملو ترجمه و دکلمه شده است. ژاک پرور شعر را زندگی می‌کرد و اشعار او با صراحت و زیبایی تمام به بیان حقایق و زشتی‌ها و زیبایی‌های زندگی پرداخته است. او از تمام عواطف انسانی همچون عشق و خشم و غم و... در اشعارش سخن به میان آورده و شعرهای او همواره مورد استقبال مخاطبین ادبیات بوده است.
اشعار لنگستون هیوز
کتاب صوتی «اشعار لنگستون هیوز»، معروف‌ترین شاعر سیاه‌پوست آمریکایی، با صدای شاملو منتشر شده است. مجموعه اشعار منتخب لنگستون هیوز در سال‌های 1373 تا 1375 در منزل خود شاملو ضبط شده‌اند. لنگستون هیوز یکی از تاثیرگذارترین شاعران سیاه‌پوست است که اشعارش اغلب در باب نژادپرستی، غربت، جنوب، غرور و نخوت سیاه‌پوستان است. کتاب صوتی اشعار لنگستون هیوز با صدای احمد شاملو در سال 1390 به بازار عرضه شد.