روزنامه ایران
1397/09/22
از حضور پرشمار زنان تا همکاری چهره‌های سینمایی
نرگس عاشوری
خبرنگار
دوازدهمین دوره جشنواره «سینما حقیقت» در حالی به نیمه راه رسیده است که می‌توان افزایش تعداد فیلمسازان زن در بخش مسابقه و همچنین پرداختن به مشکلات مبتلابه زنان یا محوریت قرار گرفتن پرسوناژ زن را از ویژگی‌ها این دوره از جشنواره نام برد. همچنین همکاری چهره‌های سینمایی با آثار مستند و اختصاص بخش ویژه مستندهای برگزیده انقلاب و نمایش فیلم‌هایی همچون «تازه‌نفس‌ها» کیانوش عیاری و «برای آزادی» حسین ترابی از اتفاق‌های قابل توجه این دوره از جشنواره است.
حضور 20 فیلمساز زن در بخش مسابقه
در بخش مسابقه ملی این دوره از جشنواره 20 فیلم توسط مستندسازان زن کارگردانی شده‌اند که نسبت به دوره قبل که 11 فیلمساز زن در بخش رقابتی سینماحقیقت شرکت داشت، افزایش نسبتاً معناداری دارد. از جمع این 20 فیلم که با کارگردانی زنان مستندساز در بخش مسابقه ملی سینماحقیقت حضور دارند، 9 مستند کوتاه، 8 مستند نیمه‌بلند و 3 مستند بلند هستند. این در حالی است که طبق اعلام روابط عمومی جشنواره فیلمسازان زن متقاضی حضور در جشنواره «سینماحقیقت» نیز نسبت به دوره گذشته افزایش 14 درصدی داشته و از جمع 634 فیلم مستند ثبت شده در دبیرخانه جشنواره 89 فیلم توسط بانوان مستندساز کارگردانی شده است. همچنین در حدود 20 فیلم از آثار بخش مسابقه یا پرسوناژ اصلی مستند زنان هستند و یا سوژه مستند به دغدغه‌ها و موضوعات زنان اختصاص دارد. تحلیلگران این حوزه بر این باورند که وابسته نبودن به بودجه‌های دولتی و یافتن روش‌های حرفه‌ای‌تر برای مستقل بودن از جمله عواملی است که می‌تواند پرداخت آزادانه‌تر به موضوعات زنان و فعالیت آنها در عرصه فیلمسازی را تقویت کند.
فرشته نجاتی برای جهان امروز
آزاده بیزار گیتی که با مستند «اهل آب» در بخش مستند کوتاه (40-) این دوره از جشنواره حضور دارد، می‌گوید، اساساً وضعیت انسان معاصر برای او اهمیت دارد و فارغ از جنسیت، زمانی که انسان با تبعیض و بی‌عدالتی روبه‌رو میشود، می‌خواهد برای ساختن جهانی بهتر گام بردارد: «طبیعی است وقتی تبعیض روی بخشی از جنس بشر که اغلب زنان هستند بیشتر باشد، تمرکز روی آن آثار هم بیشتر میشود.»
او که پیش از این در مستند «نیمه پنهان ماه» برای اولین بار به حضور زنان در جنبش‌های مشروطیت ایران پرداخته و در مستند «سپیده دمی که بوی لیمو می‌داد» زندگی 5 زن مصدوم شیمیایی را مورد توجه قرار داده، می‌گوید، هدفش رساندن صدای آدم‌هایی است که بیشتر در حاشیه قرار دارند. این مستندساز، بازتر شدن فضا برای بیان این موضوعات را ماحصل سال‌ها تلاش فعالان این حوزه می‌داند: «حرف زدن راجع به زنان قبلاً تابو بود و اگر چه گاهی هم از موانع‌تراشی‌ها ناامید شدیم اما سعی کردیم جامعه را آگاه کنیم. خوشحالم که در یکی دو سال اخیر جامعه ضرورت آن را با پوست و خون احساس کرده و راجع به آن صحبت میشود، حتی اگر بخشی از این ژست‌ها، روشنفکری باشد.»
بیزارگیتی با ابراز امیدواری برای تداوم این مسیر می‌گوید: «امیدوارم بتوانیم مؤثر باشیم چون کار سینمای مستند همین است. ما مستند می‌سازیم چون فکر می‌کنیم مستند فرشته نجاتی برای جهان امروز است. با وجود مشکلات بودجه و دشواری‌های مستندسازی این پایداری محصول عشق است برای ساختن جهانی بهتر.»
قدم به قدم در مسیر دیده شدن
«تمام چیزهایی که جایشان خالی است» عنوان مستند تازه زینب تبریزی است که در بخش مستندهای بلند (70+) این دوره از جشنواره حضور دارد. او در این فیلم روایتگر زندگی دو زن به نام‌های مهناز و جمیله است که هر دو با سرطان پستان جنگیده‌اند. این مستندساز افزایش تعداد زنان فیلمساز در بخش مسابقه را نتیجه تلاش برای ایجاد فرصت‌های برابری می‌داند که به اعتقاد او در همه حوزه ها شاهد آن هستیم: «مثل همه حوزه‌ها اعم از اجتماعی و ورزشی و فرهنگی حضور زنان بیشتر شده است انگار شکوفایی اجتماعی در حال رخ دادن است. در سال‌های گذشته فرصتها برای فعالیت زنان و به تبع آن بروز استعدادهایشان فراهم نبود.»
تبریزی در ادامه می‌افزاید: «در حوزه مستند قدم به قدم جلو آمدیم، برای این که ثابت کنیم، ما هستیم. اگر سال‌های گذشته نادیده گرفته شدیم در این سال‌ها به مرحله‌ای از شکوفایی رسیده‌ایم که نمی‌توانند ما را نادیده بگیرند و آثارمان برای بخش مسابقه انتخاب نشود. اطمینان دارم این روند ادامه خواهد یافت.»
زنان در مسیر سخت مستقل بودن
مینا کشاورز که با مستند «در میان امواج» در دهمین جشنواره سینما حقیقت حضور داشت بر این باور است که اگر چه در فضا و شرایط موجود حرف زدن راجع به مستقل شدن مستندسازان زن امر پیچیده‌ای است اما همین استقلال است که به فیلمساز فرصت می‌دهد تا آزادانه‌تر حرفش را بیان کند. او که برای ساخت این مستند موفق به جذب سرمایه‌گذار خارجی شده می‌گوید: «به دلایل مختلف نمی‌خواستم به بودجه‌های دولتی وابسته باشم. دلم می‌خواست تجربه‌های تازه داشته باشم و استقلال را در نوع نگاهم حفظ کنم. امسال هم در جمع مستندسازان زن برخی با هزینه‌های شخصی فیلم ساخته‌اند یا ترجیح دادند هر طور شده به نوعی این استقلال را حفظ کنند.»
کشاورز حرف‌هایش را با سختی‌های مسیر مستقل بودن پی می‌گیرد: «پیدا کردن راهی برای مستقل بودن کار سختی است. هزینه‌های ساخت فیلم بالاست و دریافت حمایت‌های خارجی پروسه سختی است. متأسفانه تعداد شرکت‌های تهیه‌کنندگی که وابسته به دولت نباشند و بتوانند بودجه را از نهادهای دیگر و کشورهای خارجی دریافت کنند کم است و اگر هم باشد چون خودشان فیلمساز هستند طبیعتاً به فیلم خودشان اختصاص می‌یابد.»
این مستندساز اگر چه معتقد است برای ارزیابی درست راجع به کثرت حضور فیلمسازان زن و باز شدن فضا لازم است آثار رد شده از سوی جشنواره هم مورد بررسی قرار بگیرد، می‌گوید: «زنان همیشه در حوزه مستندسازی فعال بودند آمارشان در انجمن مستندسازان گواه این مدعاست اما همیشه با مانع و مخالفت روبه رو بوده‌اند به هر حال از جشنواره‌ای که توسط آقایان راه اندازی شده و اکثریت اعضای هیأت انتخاب را آقایان تشکیل می‌دهند نمی‌شود انتظار چندانی داشت اما امروز درصد مستندسازان زن و کیفیت کارشان آنقدر بالاست که نمی‌شود این بخش را کتمان کرد و نادیده گرفت.»
او پررنگ‌تر شدن موضوعات زنان را نشانه‌ای بر تعدیل رویکرد جشنواره می‌داند و البته تأکید می‌کند که فعلاً از حذف شده‌های جشنواره اطلاعات دقیقی نداریم. کشاورز «ورود نسل جوانی را که بر حفظ استقلال نگاه خود مصر است»عامل دیگر این اتفاق عنوان می‌کند و می‌گوید: «ورود موضوعاتی به جشنواره که روزگاری به نظر می‌آمد تابو باشند و به سانسور برخورند کورسوی امید است.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
حمایت اروپایی‌های شورای امنیت از برجام
نپیوستن به FATF هزینه‌های کشور را زیاد می‌کند
مردی در قاب خاطرات فوتبال
زندگی با فیلتر اینستاگرام
رفراندوم محلی
شکست نقشه «تابستان داغ» دشمنان
معاونین و مشاورین وزرا از زنان جوانان و قومیت‌ها باشند
یارانه بنزین صرف نیازمندان میشود
اختصاص 7هزار میلیارد تومان برای حمایت از مددجویان
از حضور پرشمار زنان تا همکاری چهره‌های سینمایی
آزمون اعتماد به «می»
تقویت مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها
قیمت سوخت و سراب توسعه
سلام ایران
محمد صدر: شاید برخی نفوذی‌ها در بین مخالفان برجام نفوذ کرده‌اند
