روزنامه قانون
1397/09/22
جشنواره حقيقت ميزبان واقعيت!
همانند هر عرصه بديع و نوظهور ديگر در مسير تجربه گرايي و با مقصد رسيدن به كمال، سينماي مستند و نگاه رواج يافته نسبت به آن، در كشور ما همچنان با چارچوب هاي متداول و تا حدي تثبيت شده همراه است كه گذر از آن‌ها نه محال كه دست‌كم،راحت نيست.مباحث عجيبي كه اين عرصه طي يكي، دو سال پيش از سر گذرانده،همچون رفتاري كه در فيلم «تهران انار ندارد» با مصاحبه شوندگانش درگرفت که به جای استفاده از کلام خود آن‌ها در مصاحبه‌ها،حرف‌های‌شان را با لحن مطلوب خود در گفتار متن باز می گفت و در عوض، تصاویر ثابت و صامتی از آن‌ها با ژست های پیش یا پس از مصاحبه نشان می داد،یا جدل‌هایی که همواره در میان مستندسازان حاضر در یک جشنواره داخلی بر سر مستند بودن یا نبودن فیلمی که عناصرش چیدمان شده در می گیرد از جمله در جشنواره مستند کیش در مورد فیلم همسران حاج عباس محسن عبدالوهاب،تنها نمونه های در دسترس هستند که كيلومتر ها فاصله را براي رسيدن به افق‌های لایتناهی تجربه گری در عرصه مستند نشان مي‌دهند.جشنواره سینما حقیقت برخلاف جشنواره های قدیمی تر و مشهورتر این حوالي ، عنوان «بین المللی» را تنها با خود یدک نمی‌کشد و می‌کوشد تصویری واقعی و همه جانبه از پدیده‌ها و جریان‌های مهم روز حیطه اختصاصی خود یعنی مستندسازی در جهان ارائه دهد و گواهش فیلم‌های حاضر در آن است که در ادامه خواهد آمد.
چارسو در هياهوي جشنواره دوازدهم
امسال برای سومین سال پیاپی پردیس سینمایی چارسو، به مدت یک هفته محفل علاقه‌مندان سینمای مستند است. دوازدهين دوره جشنواره سینما حقیقت در روزهای ۱۸ تا ۲۵آذر ۹۷، با شعار «حقیقت بهترین راهنماست» که از فرمایشات حضرت علی(ع) است وبا عرضه 634 فیلم در دو بخش ملی و بین‌المللی و به دبيري سيد محمد مهدي طباطبايي نژاد در حال برگزاري است.پیش از شروع نمایش مستندها در پردیس سینمایی چارسو،این تصور وجود داشت که به دلیل حضور کمرنگ آثار مستندسازان بنام در بخش ملی جشنواره، استقبال مردم نسبت به دوره گذشته کمتر باشد اما وقتی به سالن‌های شلوغ سینمایی پردیس سر می‌زنید و با مخاطبانی مواجه می‌شوید که گاهی تا انتهای نمایش در سالن نشسته‌اند، متوجه خواهید شد که یک جریان فعال و نوپا به حوزه مستندسازی کشور ورود کرده است، جریانی که مخاطب خود را می‌شناسد و با ورود جسورانه به حوزه‌های نزدیک به دنیای امروز آدم‌ها،تصویری نزدیک به واقعیت را مقابل دیدگان مخاطب قرار می‌دهد.بخشی از این جریان نوپا که در سال‌های اخیر به یک بالندگی در حوزه مستندسازی رسیده و امسال در جشنواره حضور جدی داشته است، مستندسازانی هستند که سال‌ها اتهام عزلت‌نشینی از جریان اصلی سینمای کشور را به دوش کشیده‌اند.یکی از نقدهایی که به برخي مستندسازان به ويژه در حوزه هاي سياسي وارد می‌کردند این بود که اين فیلمسازان به بهانه نقد نهادهای دولتی، از جریان اصلی سینما دور افتادند و عرصه رقابت‌شان در محافل شخصی‌شده خودشان است. اما امسال در جشنواره سینما حقیقت شاهد آثاری از همین جریان نوپا هستیم که در سال‌های اخیر در حوزه‌های مختلف مستندسازی ورود کرده‌اند. یکی از فیلم هایی که با استقبال بسیار روبه‌رو شد، مستند «میدان جوانان سابق»ساخته مینا اکبری بود. اکبری به واسطه تجربه در حوزه روزنامه نگاری مورد شناخت بسیاری از اهالی رسانه و هنرمندان بود و چهره های زیادی هم برای دیدن فیلم او به چارسو آمده بودند؛ افرادی از طیف های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و البته هنرمندان كه در ميان آن‌ها،رخشان بني اعتماد، فرشته طائر پور، رضا كيانيان و غزل شاكري هم ديده مي شدند.فيلمي كه مينا اكبري آن را به احمدرضا دالوند،گرافيست تازه درگذشته كه در فيلم او هم حضور داشته تقديم كرد و در پايان پنج دقيقه تشويق ايستاده حاضران در سالن را در پي داشت.البته فیلم های تقدیمی این جشنواره تاكنون کم نبودند؛کامران جاهدی کارگردان «سی یار» فیلمش را به رحیم ذبیحی،مستند ساز به قتل رسیده و زینب تبریزی کارگردان «تمام چيزهايي كه جايشان خالي است» فيلمش را به مهناز عليمرداني،يكي از زنان حاضر در فيلم تقديم كرد.از ميان فيلم هاي مستند سياسي كه احتمالا پربحث نيز خواهد بود مي توان به فيلم‌هاي «آن زمستان» ساخته احمد شريف زاده كه درباره يك فصل از زندگي آيت ا... مصباح يزدي بود و همچنين به فيلم هاي «پدر طالقاني» به كارگرداني محمد علي محمد دوست ، «بهارستان،خانه ملت» به كارگرداني بابك بهداد و ... اشاره كرد.به طور كلي در اين دوره نه تنها مستند هاي خارجي با استقبال چند برابري نسبت به سال هاي قبل روبه رو شدند بلکه فیلم های ایرانی هم به اندازه ای مورد استقبال قرار گرفتند که بسیاری برای دیدن فیلم ها مجبور شدند در فضای خالی سالن ها بایستند.
حتي در بعضي سالن ها به ويژه در سانس‌هاي شب،گروه گروه ازتماشاگراني ديده مي شدند كه روي پله هاي كناري و زمين نشسته و محو تماشاي فيلم‌ها بودند.بماند كه عده اي هم در اين شلوغي،موفق به تماشاي فيلم ها نشدند كه البته گردانندگان اين دوره از جشنواره براي اين مشكل نيز چاره اي انديشيده‌اند.به اين صورت كه در سانس 10 تا 12 شب،پر راي‌ترين و پرطرفدار‌ترين فيلم روز را بازپخش مي كنند.همچنين فيلم ها در 6 سالن سينمايي پرديس چارسو و با عنوان،مسابقه ملي،مسابقه بين الملل،كارگاه تخصصي،نمايش‌هاي ويژه،خارج از مسابقه،پرتره،چشم انداز سينماي مستند كشورهاي آلماني زبان،مستند‌هاي انقلاب اسلامي، فيلم هاي مستند معدن و صنايع معدني ايران،جايزه شهيد آويني و آيينه يك جشنواره:جشنواره مستند تسالونيكي يونان به نمايش گذاشته مي شوند.
تنوع سوژه ها و زاويه ديد متفاوت
امسال 70 فیلم در بخش مسابقه ملی جشنواره سینما حقیقت حضور دارند و با نگاهی به جدول اکران این آثار می‌بینیم که تنوع در پرداخت به سوژه‌ها یکی از ویژگی‌های مهم این دوره از جشنواره سینما حقیقت بوده است و شاهد حضور آثاری هستیم که از زاویه نگاه‌های مختلف به مسائل ورود کرده‌اند. آثاری که حاوی نقدهای اجتماعی جدی هستند.با وجود این، فضای رسانه‌ای به برجسته‌سازی آثاری علاقه‌مند است که به حواشی سیاسی و ژورنالیستی پرداخته و با کمک تصاویر آرشیوی تولید شده‌اند.در انتها بايد افزود كه سینمای مستند روندي است پر تلاش براي نشان دادن هرچه بيشترِ بخشي از جهان براي يك بخش ديگر از جهان؛جهاني با زاويه ديد مستند ساز كه با نگاه به آن، مي بيند، مي پردازد و خلق مي كند و در نقطه اي ديگر،جهاني را در ذهن مخاطبان اثرش مي پروراند.اين جشنواره طي سال هاي اخير و به اقتضاي رشد مستند سازاني كه هرروز به اين عرصه ورود مي كنند،روز به روز پر اهميت‌تر شده و از وجهی دیگر، جدی‌ترین عرصه برای رقابت و نهایتا بالندگی فضای مستندسازی در کشور شده است كه اميد است اين روند مستمر بوده و شاهد ادامه رشد اين جشنواره،همپاي جشنواره هاي ديگر داخلي چون فجر باشيم،البته به دور از تمام حواشي آن!
