روزنامه ابتکار
1397/09/21
قیمت کاغذ تحریر مهار میشود؟ اسب سرکشی به نام کاغذ!
فاطمه امینالرعایاکلاف در هم پیچیده کاغذ خیال باز شدن ندارد. با وجود گذشت چیزی حدود یک سال از آغاز ماجرای افزایش قیمت کاغذ، همچنان روند صعودی آن ادامه دارد. در طول این یک سال تمهیدات مختلفی برای مهار این روند صعودی اندیشیده شد، از تلاش برای ورود آن به لیست کالاهای اساسی تا تشکیل کارگروه کاغذ؛ اما چرا با وجود همه این اقدامات باز هم قیمت کاغذ بالا می‌رود؟
آذر ماه سال گذشته بود که خبر خروج کاغذ از لیست کالاهای دارای اولویت ارزی، باعث افزایش 20 درصدی قیمت کاغذ شد. آن زمان عوامل مختلفی مثل بالا رفتن قیمت ارز، افزایش قیمت جهانی خمیر کاغذ و عدم همخوانی عرضه و تقاضا در بازار باعث بالا رفتن قیمت کاغذ در کشور شدند اما تلاش‌های بسیاری صورت گرفت تا این بحران به نحوی مدیریت شود. دوره‌ای کاغذ کیمیا شده بود و همه به دنبال آن می‌گشتند، برخی می‌گفتند دلیل این اتفاق عدم توانایی دولت برای تامین ارز مورد نظر برای خرید کاغذ است؛ اما برخی توزیع نامناسب را دلیل این آشفته‌بازار می‌دانستند. به هر صورت بازار کاغذ رنگ آرامش را به خود ندید. در همین راستا، کارگروه کاغذ تشکیل شد اما باز هم قیمت کاغذ مهار ناشدنی ماند.
به تازگی، بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ در گفت‌وگو با ایسنا، با انتقاد از دست‌کاری‌های صورت گرفته در بازار عرضه و تقاضا توسط دولت، گفته است: «متاسفانه با مداخله‌های صورت گرفته در بازار عرضه و تقاضا در صنعت چاپ روبه‌رو هستیم و این مسئله موجب شده تا با کم یا زیاد شدن برخی کالاها در بازار روبه‌رو باشیم و همین مسئله باعث میشود تا قیمت برخی کالاها افزایش چشمگیری پیدا کند. محدود یا محصور کردن توزیع، انگیزه فروش را از بین می‌برد و موجب میشود تا فعالان اقتصادی علاقه‌ای برای ادامه فعالیت نداشته باشند».
او در بخش دیگری گفته است: «موضوع عرضه و تقاضا بیش از نرخ ارز در صنعت چاپ اثرگذار است و جالب است بدانید در زمان افزایش قیمت دلار به بالاترین حد خود، قیمت هر بند کاغذ تحریر، ۱۴۰ هزار تومان بود که در حال حاضر که قیمت ارز در بازار کاهش یافته است، به حدود ۲۶۵ هزار تومان به ازای هر بند رسیده است. در ابتدای سال، قیمت هر بند کاغذ حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان بود و با افزایش قیمت ارز به حدود ۱۴۰ هزار تومان رسید و در حال حاضر به‌دلیل دست‌کاری بازار عرضه و تقاضا شاهد افزایش قیمت هر بند کاغذ به ۲۶۵ هزار تومان هستیم». به گفته عابدین درصورتی که بازار عرضه و تقاضا دست‌کاری شود، تاثیرش بر قیمت نهایی از افزایش نرخ ارز بیشتر است.
این کارگروه یا آن کارگروه، مسئله این است!
بحران کاغذ باعث شد تا نام کارگروه کاغذ بیش از پیش شنیده شود. کارگروهی که قرار بود به ساماندهی قیمت کاغذ رسیدگی کند. اما آیا این کارگروه توانسته در زمینه تنظیم بازار کاغذ موفق باشد؟ محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در گفت‌وگو با «ابتکار» درباره عملکرد این کارگروه می‌گوید: کارگروهی که در وزارت ارشاد تشکیل شده، از شهریور ماه آغاز به کار کرده است. بنابراین آثار این کارگروه هنوز به بازار نیامده است. از شهریور این کارگروه شروع کرد به دریافت درخواست‌ها و بررسی آنها و پس از آن، برخی از مواردی را که به دست‌شان رسیده بود، به وزارت صنعت،معدن وتجارت برای ثبت سفارش ارسال شد تا در بانک مرکزی تخصیص ارز صورت بگیرد. ارز برخی از این موارد تامین شده و سفارش انجام شده و در حال ورود به بازار است. بنابراین، کاغذهای موجود در بازار و قیمت‌های فعلی ربطی به این کارگروه ندارد. تا شهریور ماه متولی این موضوع، مانند تمام کالاهای دیگر، وزارت صنعت، معدن و تجارت بود اما از شهریور ماه تصمیم بر این شد که کاغذ، حتی بخش‌های صنعتی، کاملا زیرنظر وزارت ارشاد ساماندهی شود. پس از گذشت سه ماه نباید انتظاری داشت. چون هنوز کاغذهایی که در این کارگروه در پروسه اقدام قرار گرفته است، هنوز به بازار عرضه نشده است.
این ناشر مشکل فعلی بازار را مربوط به کاغذهای وارد شده به بازار پیش از شهریور ماه می‌داند و می‌افزاید: مشکل فعلی بازار به کاغذهایی مربوط است که قبل از شهریور ماه به بازار وارد شده است و مربوط به دوران قبل از آغاز به کارگروه جدید است. آمارهایی وجود دارد که می‌گوید در هفت‌ماهه آغاز سال یعنی تا پایان مهر، 220 هزار تن کاغذ وارد شده و یکی از موارد اعتراض ما این بود که از این میزان کاغذ، چه میزان کاغذ تحریر بوده است؟ ما حدس می‌زنیم چیزی حدود 30 تا 40 هزار تن از این رقم باید کاغذ تحریر بوده باشد، البته ممکن است بیشتر باشد چون ما از آمار دقیق آن اطلاع نداریم اما از این میزبان چیزی که از طرف واردکنندگان برای توزیع در اختیار کارگروه ارشاد قرار گرفته، چیزی حدود 5 هزار تن است و هنوز تکلیف باقی آن مشخص نشده است.
کسی که کاغذ دارد، قیمت را تعیین می‌کند
وجود دلالان، یکی از موارد قابل تاملی است که درباره نوسان قیمت کاغذ مطرح میشود، آموزگار در این‌باره می‌گوید: وقتی مسئولان دولتی، مقامها و ماموران به کاغذهایی که با ارز ویژه وارد شده، دسترسی داشته باشند، طبیعی است که مطابق قوانین و مقررات این حق را دارند که این کاغذها را در بازار عرضه کنند. این نشان می‌دهد که کسانی که کاغذ را در اختیار دارند، می‌توانند بازار را کنترل کنند و کاغذها را به بازار عرضه کنند یا قیمت برود بالاتر. بنابراین دخالت‌های واسطه‌ها در افزایش قیمت بی‌تاثیر نیست. ضمن اینکه طبیعی است که باید ملاحظاتی مانند بالا رفتن قیمت جهانی کاغذ، وجود تحریم‌ها و افزایش هزینه حمل‌و نقل و همچنین محدود شدن دسترسی به منابع پولی را بر قیمت‌گذاری کاغذهایی که پس از این وارد می‌شوند در نظر گرفت. بنابراین باید مجددا قیمت‌گذاری کرد. وقتی قیمت‌های اعلامی این کارگروه اعلام شود، به میزان زیادی، التهاب بازار را کاهش می‌دهد و موجب پایین آمدن قیمت در بازار میشود اما افزایش قیمتی که خارج از کارگروه صورت می‌گیرد به نوعی مقابله با تصمیمات اتخاذشده در کارگروه کاغذ است تا قیمت را بالا ببرند تا درصورتی که قیمت اعلام شده از سوی کارگروه پایین‌تر بود، دیگر قیمت کاغذ در بازار از قیمت قبلی پایین‌تر نیاید. متاسفانه هرجا که پای رانت به میان می‌آید با سوءاستفاده شخصی روبه‌رو هستیم.
پایان بحران؟
اول آذر امسال، سیدعباس صالحی درباره وضعیت کاغذ گفته بود «من نمی‌گویم مشکلی در زمینه کاغذ نداریم اما از بحران خارج شدیم و تلاش می‌کنیم این موضوع را کنترل کنیم و مشکلات را به حداقل برسانیم» اما آیا با وجود تمام مشکلات، این بحران به پایان رسیده است؟ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران می‌گوید: من البته نمی‌دانم مقصود آقای وزیر درباره این تعبیر چه بوده، اما برنامه‌ای که در کارگروه کاغذ وزارت ارشاد در دست اجرا است، برنامه جامع‌تری نسبت به برنامه قبلی است. یعنی روی جنبه‌های مختلف فکر شده است. دوره قبل ارز ویژه به کاغذ اختصاص داده شد و با کوشش‌های وزیر ارشاد و آقای کرباسیان، در دوره‌ای که وزیر اقتصاد بودند، توانستند کاغذ را با ارز ویژه وارد کنند، اما متاسفانه وقتی این کاغذ به دست مصرف‌کننده واقعی رسید، ما با صحنه دیگری روبه‌رو شدیم. مصرف‌کننده واقعی نتوانست کاغذ تهیه کند. شاید یکی از دلایلی که موضوع کاغذ از وزارت صنعت، معدن و تجارت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتقل شد، همین موضوع بود. اما الان من به عنوان یکی از اعضای این کارگروه، برنامه‌هایی را می‌بینم که به نظرم جامعیت بیشتری دارد و دقت بیشتری در آن لحاظ شده است و مواردی که در گذشته مغفول مانده در این کارگروه مدنظر قرار می‌گیرد که تا آنجایی که ممکن است، دسترسی مصرف‌کننده کاغذ با قیمت مناسب فراهم شود.
کاغذ، خصوصا کاغذ تحریر، ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ و آینده فرزندان این مرز و بوم دارد و نابسامانی بازار آن و به دنبال آن آشفتگی در بازار نشر، ممکن است اثرات غیرقابل جبرانی به دنبال داشته باشد. از همین رو به نظر می‌رسد کارگروه کاغذ باید تدبیری تازه بیندیشد تا افسار قیمت کاغذ را پس از یکسال در دست بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
پیام دهکردی در گفت‌وگو با «ابتکار»:
گفت‌وگوی خردمندانه، حلقه مفقوده تئاتر است
جلال خوش چهره
زمان پرسش از مخالفان
طرح «اقتصاد مدرسه» چه نکات مثبت و چالش‌هایی پیش رو دارد؟
دو روی سکه درآمدزایی مدارس
قیمت کاغذ تحریر مهار میشود؟
اسب سرکشی به نام کاغذ!
کارگرانی که از تامین نیازهایشان درمانده شدند
درآمد یک‌ماهه، دوام 10 روزه
نتایج هزینه‌های سرسام‌آور صدا و سیما در جذب مخاطب بررسی شد
بودجه‌های نجومی و مخاطبان ناراضی
مذاکرات صلح یمن با توافق اولیه سیاسی میان دو گروه یمنی همچنان در حال پیگیری است
ائتلاف عربی در تکاپوی خروج از زمین سوخته
رهبر انقلاب:
دشمن در تهاجم به معنویات نیز همچون جنگ سخت، شکست خواهد خورد
دبیر سندیکای کارگران هفت تپه در گفت‌وگو با «ابتکار»:
حالمان خوب میشود اگر خودمان بخواهیم
مطهری در دانشکده آزاد واحد تهران غرب:
برای کسانی که جلوی آزادی بیان را می‌گیرند گاهی«کف گرگی» لازم است
مهر ایران؛ گامی بزرگ در مسیر اشتغال های کوچک
۱۱ سال حمایت از معیشت و کسب و کارهای خرد با پرداخت ۴ میلیون فقره وام قرض الحسنه
مهر ایران؛ گامی بزرگ در مسیر اشتغال های کوچک
۱۱ سال حمایت از معیشت و کسب و کارهای خرد با پرداخت ۴ میلیون فقره وام قرض الحسنه
