جنگ رواني گازی

چند سالي است كه كشور عراق گاز مورد نياز خود را از ايران طي قراردادي كه در دولت نهم ميان دو كشور منعقد شد، تامين مي‌كند. اين روزها اما زمزمه‌هايي به گوش مي‌رسد كه آمريكا با همكاري عربستان در صدد است تا جلوي واردات گاز عراق از ايران را بگيرد. در يك دهه گذشته و پس از ايجاد ثبات سياسي در عراق دولتمردان اين كشور به منظور ایجاد و توسعه زیرساخت‌های عمرانی و انرژی تصميم به وارد كردن گاز به كشورشان گرفتند و ايران به دليل همسايگي با عراق و با توجه به اينكه دومين دارنده ذخاير گازي در دنياست، گزينه‌اي مناسب براي آن‌ها به شمار مي‌رفت. نخستین قرارداد صادرات گاز به بغداد در سال ۹۲ و چند ماه پیش از روی کارآمدن دولت یازدهم امضا شد. طبق این قرارداد خط لوله‌ای احداث شد که ظرفیت صادرات ۳۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز را دارد اما هم اکنون حدود ۲۵ میلیون مترمکعب در روز به عراق صادر می شود. در حال حاضر نيز كشور عراق در راستاي توسعه ظرفيت نيروگاهي خود نياز بيشتري به گاز دارد و كشور ما مي‌تواند منبع مطمئني براي تامين اين نياز عراق باشد. با اين وجود عربستان و آمريكا به منظور چيرگي بر بازار گاز عراق و همچنين كاهش نفوذ اقتصادی ایران در اين كشور و ايجاد بازاري جديد براي خود هستند؛ امري كه به عقيده كارشناسان در عملي كردن آن كاري از پيش نخواهند برد.
قرارداد گازي ايران و عراق
مذاکراتی که پیشتر برای صادرات گاز به بصره آغاز شده بود نیز در سال ۹۴ به قرارداد منعقد شد و ایران برای تامین ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز متعهد شد. این خط لوله اما با ۲۰ درصد ظرفیت خود فعال است و روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز به بصره می‌رساند. مدت این قرارداد، 6 ساله و ظرفیت آن ۶۰ میلیون مترمکعب در روز است که باعث شده عراق، مشتری اصلی گاز ایران روی کاغذ باشد. با وجود اینکه اصولا در قراردادهای صادرات گاز مدت زمان قرارداد ۲۰ تا ۲۵ ساله است اما این کشور به دلیل عدم چشم انداز دقیقی که در سیاست و اقتصاد خود داشت، مدت زمان قرارداد را 6 ساله تعیین کرد. طبق آخرین آمار رسمی، ۸۲ درصد برق عراق، از گاز تامین می‌شود که این رقم در سال ۲۰۲۷ میلادی به ۸۴ درصد خواهد رسید. عراق طی دو سال آینده سه نیروگاه جدید را به مدار خواهد آورد که به دلیل عدم تامین گاز مورد نیاز آن، به سمت جمع آوری گازهای همراه از میادین نفتی خود روی آورده است تا پس از پایان یافتن قرارداد خود با ایران، از این منابع بهره ببرد. با این وجود اما عراق همچنان با کمبود گاز مواجه خواهد بود؛ هم اکنون عراق در مجموع دو قراردادی که با ایران منعقد کرده است از ۵۰ درصد ظرفیت دو خط لوله استفاده می‌کند که مهم‌ترین دلیل آن، نبود نیروگاه‌های جدید برای مصرف گاز و تبدیل آن به برق است.
پيشنهاد آمريكا


ظاهرا آمریکا به عراق اعلام کرده حاضر است با ایجاد تاسیسات دریافت ال ان جی، گاز این کشور را تامین کند. همچنين با توجه به زیرساخت‌های ضعیف برقی عراق و قطع جریان برق طی یک سال گذشته، حیدرالعبادی اعلام کرد برای تامین انرژی مورد نیاز این کشور با عربستان همکاری‌های جدی را آغاز خواهد کرد. چند هفته پیش نیز خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان از آمادگی کشورش برای تامین نیازهای عراق خبر داد. عربستان در گذشته نیز برای جلوگیری از توسعه همکاری های پاکستان با ایران پیشنهادات جذاب نفتی به این کشور ارائه کرد. در اين خصوص احمد محبي، كارشناس انرژي به مهر گفته است: آمریکا و عربستان می خواهند با قطع صادرات گاز ایران به عراق طی چند سال آینده، به دو هدف عمده دست پیدا کنند. نخست آنکه عمق نفوذ راهبردی سیاسی – اقتصادی ایران را در عراق کاهش دهند و دیگر آنکه بازارهای جدیدی برای خود ایجاد کنند. اما با توجه به روابط حسنه دیپلماتیک ایران و عراق و همچنین اقتصادی بودن واردات گاز از ایران به دلایل مختلف، آن‌ها به هدف خود دست نمی یابند. از سوی دیگر آمریکا در تلاش است با ایجاد اختلال در تسویه پول گاز ایران، اختلاف عمیقی را میان بخش سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند به این صورت که بخش اقتصادی کشور ادامه صادرات گاز به عراق را به دلیل عدم دسترسی به پول گاز، غیرمنطقی می دانداما نقد کردن پول گاز، راهکارهای خاص خود را دارد.
عراق امكانات تخليه ال‌ان جي را ندارد
در خصوص اقدام آمريكا در زمينه واردات گاز عراق از ايران، محمود خاقاني، كارشناس بين المللي انرژي به «قانون» مي‌گويد: ميزان گازي كه ما به عراق صادر مي‌كنيم، حجم بالايي نيست و عراق نيز با اين گاز برق توليد مي‌كند. نوع گازي هم كه آمريكا به عراق صادر مي‌كند ال‌ان‌جي است يعني گاز طبيعي مايع است كه عراق بندر و امكانات تخليه اين گاز را ندارد. بنابراين ما در حال حاضر درگير نوعي جنگ رواني هستيم. نمونه اين جنگ رواني را همين روزها نيز مي‌بينيم كه بي‌بي‌سي و ساير رسانه‌ها نيزدر اين خصوص تبليغ مي‌كنند كه كارگران مجتمع فولاد كفن پوشيدند و به در خانه نماينده ولي فقيه رفتند و شعارهاي خشني مي‌دادند. به نظر مي‌رسد كه كاسبان تحريم در داخل كه با ترامپ هماهنگ هستند به برخي از مسائل در داخل دامن مي‌زنند و از سوي ديگر آمريكا جنگ رواني‌اش را بعد جديدي مي‌دهد. آمريكا اكنون به شدت عجله دارد و نگران شده كه ايران توانسته اين چند ماه را تحمل كند و اگر اين تحمل ايران مدت‌زمانش طولاني شود، صحنه به ضرر آمريكا برمي‌گردد.
تكرار وضعيت موسسات مالي
مدير اسبق انرژي، معادن و محيط زيست سازمان همكاري اقتصادي اكو ادامه مي‌دهد: از آنجا كه در حال حاضر در ماجراهاي فرانسه فكر مي‌كنم بعضي از مقامات ما نيز از هول‌حليم در ديگ افتادند و نمي‌دانند كه در اروپا روسيه و آمريكا در جايي مي‌گويند كه دشمن دشمن من، دوست من است. روسيه و آمريكا هر دو مايل هستند كه اتحاديه اروپا از هم بپاشد و يكي از پايه‌هاي اصلي اتحاديه اروپا فرانسه است. فرانسه و آلمان تصميم گرفتند كه نيروگاه‌هاي هسته‌اي را بايگاني كنند و به سوي انرژي‌هاي تجديدپذير و كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي و كربني بروند. براي اين موضوع مجبور هستند كه ماليات‌هايي را وضع كنند و هزينه‌ها را بالا ببرند و در شرايط فعلي از همين نقطه‌ضعف آن‌ها استفاده كردند. البته مكرون نيز جواني و بي‌تجربه‌گي خودش را نشان داد. در ايران مي‌بينيم كساني كه شركت‌هاي سود‌ده دولتي ما را در دولت دهم مثل نيشكر هفت‌تپه مثل فولاد خوزستان مفت خريدند، در اين مدت هم اين شركت‌ها را فقط دوشيدند و منافع‌شان را برداشتند. حالا من نگراني‌ام اين است كه اين كارگران هفت‌تپه و كارگران فولاد خوزستان نمي‌دانند كه آلت دست همان‌هايي هستند كه اين كارخانه‌ها را مفت خريدند. اين‌ها در اين كارخانه‌ها سرمايه‌گذاري نكردند، تكنولوژي جديد نياوردند و حالا حقوق كارگران را نمي‌دهند. مثلا همان 30 هزار ميليارد توماني كه موسسات مالي اعتباري سر مردم كلاه گذاشتند و بعد دولت را مجبور كردند كه پول چاپ كن وپول اين‌ها را بده حالا هم دارند دولت را مجبور مي‌كنند كه اين كارخانه‌ها را دوباره دولتي كند. اين شعار كارگران است و بعد در راستاي اين هم شايعات ديگري كه معناي آن به هم زدن رابطه ايران و عراق است، به گوش مي‌رسد. اگر عراق بگويد من گاز را از ايران نمي‌خرم اين تازه به نفع ايران است چون هنوز معلوم نيست كه عراق پول دارد به ايران بدهد يا نه. اين در حالي است كه عراق توانايي پرداخت پول برقش را هم ندارد. بنابراين اين‌ها شايعات جنگ رواني است چه در داخل كه الان شاهدش هستيم و چه در ارتباط با كشورهاي همسايه. علتش هم اين است كه ترامپ تحت فشار است و مي‌خواهد هر چه زودتر ايران گفتماني داشته باشد تا بتواند اين را در سياست داخلي آمريكا بفروشد. حالا ايران هم بايد مترصد فرصت باشد. در مورد اين خبر نيز مي‌توان آن را به مصاحبه خانم موگريني متصل دانست كه گفته تا آخر امسال نظام مالي براي تجارت با ايران را فعال مي‌كنيم.
حلقه‌هاي متصل زنجير
خاقاني در پايان مي‌گويد: همه اين‌ها را شما در يك مجموعه بايد ببينيد. اتفاقاتي كه در اهواز مي‌افتد، شايعاتي كه آمريكا مطرح مي‌كند، مشكلاتي كه بن‌سلمان با آن دست به گريبان است و ما همه در يك منطقه‌ايم. وزير خارجه انگليس درست گفت كه اين منطقه مثل يك بشكه باروت است، حالا بايد تدبير به خرج دهيم.