روزنامه جهان صنعت
1397/09/21
عربستان منافعش را بر آمریکا ترجیح داد
گروه انرژی - اعضای اوپک در آخرین اجلاس خود در حالی به توافق کاهش تولید رسیدند که رییس‌جمهوری آمریکا پیش از این اجلاس، بارها مخالفت خود را با کاهش تولید که افزایش قیمت نفت در بازار جهانی را در پی دارد، اعلام کرده بود و از عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک انتظار داشت به خواسته آمریکا جامه عمل بپوشاند؛ درخواستی که عربستان توجهی به آن نکرد و بر تعهد کاهش تولید مهر تایید زد.ظرف اوپک طی ماه گذشته از تولید اعضا لبریز شده بود به‌طوری که قیمت‌ها به‌طرز چشمگیری سقوط کرد و به مرز ۵۹ دلار نیز رسید؛ موضوعی که به مذاق عربستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک خوش نیامد و زمزمه‌های کاهش تولید از سوی این کشور از حدود دو هفته پیش از صدوهفتاد و پنجمین گردهمایی اوپک به گوش رسید. این موضوع درحالی از سوی عربستان مطرح شد که چندی پیش محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی برای پیشبرد اهداف آمریکا در راستای حذف نفت ایران از بازارهای جهانی اعلام کرده بود عربستان در ازای خروج هر بشکه نفت ایران، دو بشکه صادر می‌کند!
از سوی دیگر بازخوانی تاریخ اوپک حاکی است که تولیدکنندگان نفت محدودیت عرضه خود را در ژانویه سال ۲۰۱۷ به‌منظور پایان دادن به اشباع عرضه جهانی و تقویت قیمت‌ها، آغاز کردند. این سیاست موفق شد سطح ذخایر را کاهش داده و قیمت‌ها را بالا ببرد. با این حال این گروه در ماه ژوئن، تحت فشار ترامپ در آستانه بازگشت تحریم‌های واشنگتن علیه ایران موافقت کرد میزان تولید خود را مجموعا یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد.
اما درنهایت اعضای اوپک و غیراوپک پنجشنبه و جمعه هفته گذشته گرد هم جمع شدند و درحالی که کارشناسان کاهش تولید یک میلیونی را پیش‌بینی می‌کردند، درباره کاهش یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای به توافق رسیدند؛ توافقی که ایران نیز از آن مستثنی و قرار شد ۸۰۰ هزار بشکه آن، توسط اعضای اوپک و ۴۰۰ هزار بشکه نیز توسط اعضای غیراوپک کاهش یابد.
این تصمیم که از ابتدای سال جدید میلادی اجرایی خواهد شد، در حالی گرفته شد که رییس‌جمهوری آمریکا در آستانه دیدار رسمی اوپک و متحدانش، از این گروه خواسته بود تولید نفتشان را در سال آینده میلادی کاهش ندهند زیرا این اقدام قیمت‌های نفت جهانی را بالا خواهد برد. دونالد ترامپ در توئیتی نوشت: امیدوارم اوپک به عرضه نفت به همین منوال ادامه داده و تولید خود را محدود نکند.
پیچیدگی این تصمیم، زمانی پررنگ میشود که عربستان در این مدت در همه تصمیم‌های آمریکا که با هدف حذف ایران از بازارهای جهانی گرفته می‌شد، آن را همراهی کرده و تولید خود را تا بیشترین حد افزایش داده بود. انتظار می‌رفت این بار نیز دل به دل آمریکا بدهد و از کاهش تولید امتناع کند. برخی کارشناسان بر این باورند که پیام این اقدام عربستان به آمریکا این بود که می‌تواند مستقل از آمریکا عمل کند و به اهداف خود برسد.
در این راستا نرسی قربان کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید بر اینکه تصمیمی که در اوپک گرفته شد، بهتر از چیزی بود که پیش‌بینی می‌شد، به ایسنا گفت: پیش‌بینی می‌شد اوپک تصمیم بگیرد یک میلیون بشکه از تولید خود کاهش دهد اما اعضای اوپک تصمیم گرفتند تولید خود را یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش دهند که اتفاق مثبتی است. از سوی دیگر اینکه ایران از این تصمیم مستثنی شده، اتفاق بسیار مطلوبی است.
وی با تاکید بر اینکه تصمیم اوپک کمک بسیاری به تثبیت قیمت نفت در سطح‌های بالاتری می‌کند، گفت: زمانی که این تصمیم گرفته شده بازار درباره آینده تصمیم می‌گیرد و نباید تا آن زمان برای تغییر قیمت نفت صبر کرد. در حال حاضر قیمت نفت در رنج ۶۵ دلار است و به‌نظر من، قیمت نفت بین ۶۰ تا ۷۰ دلار تثبیت خواهد شد.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی درباره تصمیمی که عربستان گرفت و مواضعی که این کشور با آمریکا دارد، توضیح داد: از یک سو ممکن است عربستان در ظاهر اعلام کند تولید خود را کاهش می‌دهد اما در عمل این کار را نکند. از سوی دیگر ممکن است عربستان بخواهد این پیام را به آمریکا بدهد که مستقل عمل می‌کنیم و حتی اگر آمریکا دستور دهد تولید را کاهش ندهید، ما قبول نمی‌کنیم.
به گفته قربان پیش‌بینی این موضوع که در نهایت عربستان در عمل چه می‌کند و تولید خود را کاهش می‌دهد یا خیر درحال حاضر غیرممکن است.
بزرگ‌ترین تخفیف نفتی ایران به خریداران آسیایی
از سوی دیگر اسناد، شواهد و داده‌های گردآوری شده توسط رویترز نشان می‌دهد ایران قصد دارد به منظور رقابت با سایر صادرکنندگان نفت در منطقه، نفت سبک خود را در ماه ژانویه ۲۰۱۹ یک دلار در هر بشکه کمتر از ماه قبل عرضه کند.
به نظر می‌رسد ایران قصد دارد قیمت نفت در سه گرید دیگر نفت خام برای فروش به خریداران آسیایی را نیز به منظور رقابت با عربستان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و موثرترین صادرکنندگان نفت خام کاهش دهد و همین امر موجب شده ایران در مقایسه با قیمت نفت عرضه شده توسط عربستان بزرگ‌ترین تخفیف نفتی در یک دهه گذشته را برای سومین ماه پیاپی از ماه نوامبر داشته باشد.
بر اساس اطلاعات و محاسباتی که در رویترز منتشر شده، قیمت نفت خام سبک ایران در ماه ژانویه سال ۲۰۱۹ میلادی ۳۰ سنت کمتر از نفت خام عربستان است این درحالی است که نفت سنگین ایران حدود 25/1 دلار کمتر از نفت گرید متوسط عربستان عرضه شده و به فروش خواهد رسید.
گفته میشود نفت خام فروزان ایران نیز حدود 10/1 دلار در هر بشکه از نفت عرب مدیوم عربستان ارزان‌تر عرضه خواهد شد.
پیشتر نیز اعلام شده بود که چین قرار است پس از اخذ معافیت‌های تحریمی آمریکا به افزایش واردات نفت از ایران اقدام کند بنابراین به نظر می‌رسد هشت کشور اعم از چین، کره جنوبی و ژاپن که از خرید نفت ایران به مدت شش ماه از تحریم‌های آمریکا علیه این کشور معافیت گرفته‌اند، از انتشار خبر بزرگ‌ترین تخفیف نفتی ایران در یک دهه گذشته خرسند شده و واردات نفت از ایران را از ماه ژانویه از سر گیرند و افزایش دهند.
خیز عربستان و آمریکا برای فتح بازار گاز عراق
خیز آمریکا و عربستان برای تصاحب بازار گاز عراق که با هدف کاهش نفوذ اقتصادی ایران در عراق و ایجاد بازاری جدید برای خود است، اگرچه راه به جایی نخواهد برد اما نیازمند توجه و هوشیاری کشورمان است.
نیاز روزافزون عراق به گاز به دلیل توسعه ظرفیت‌های نیروگاهی این کشور در حال افزایش است؛ نیازی که ایران می‌تواند مبدا مطمئنی برای تامین آن به شمار رود. پس از تثبیت اوضاع سیاسی این کشور طی یک دهه گذشته، دولتمردان عراقی برای ایجاد و توسعه زیرساخت‌های عمرانی و انرژی خود به دنبال منابع گازی بودند که با توجه به همسایگی با ایران – دومین دارنده ذخایر گازی جهان – مذاکرات صادرات گاز به این کشور در دولت نهم آغاز شد و نخستین قرارداد صادرات گاز به بغداد در سال ۹۲ و چند ماه پیش از روی کار آمدن دولت یازدهم امضا شد. طبق این قرارداد خط لوله‌ای احداث شد که ظرفیت صادرات ۳۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز را دارد اما هم‌اکنون حدود ۲۵ میلیون مترمکعب در روز به عراق صادر میشود.
مذاکراتی که پیشتر برای صادرات گاز به بصره آغاز شده بود نیز در سال ۹۴ به قرارداد منعقد شد و ایران برای تامین ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز متعهد شد. این خط لوله اما با ۲۰ درصد ظرفیت خود فعال است و روزانه ۵ میلیون مترمکعب گاز به بصره می‌رساند.
مدت این قرارداد، شش ساله و ظرفیت آن ۶۰ میلیون مترمکعب در روز است که باعث شده عراق، مشتری اصلی گاز ایران روی کاغذ باشد. با وجود اینکه اصولا در قراردادهای صادرات گاز مدت زمان قرارداد ۲۰ تا ۲۵ ساله است اما این کشور به دلیل عدم چشم‌انداز دقیقی که در سیاست و اقتصاد خود داشت، مدت زمان قرارداد را شش ساله تعیین کرد.
ال ان جی؛ پیشنهاد جذاب چشم‌آبی‌ها
احمد محبی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اینکه با توجه به اهمیت راهبردی صادرات گاز، آمریکا درصدد است با فشار بر دولت عراق، این کشور را برای قطع واردات گاز از ایران مجاب کند، گفت: به همین منظور آمریکا حتی به این کشور اعلام کرده حاضر است با ایجاد تاسیسات دریافت ال‌ان‌جی، گاز این کشور را تامین کند.
وی افزود: با توجه به زیرساخت‌های ضعیف برقی عراق و قطع جریان برق طی یک سال گذشته، ناآرامی‌ها در بصره به اوج خود رسید؛ اندکی بعد حیدرالعبادی اعلام کرد برای تامین انرژی مورد نیاز این کشور با عربستان همکاری‌های جدی را آغاز خواهد کرد.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه چند هفته پیش نیز خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان با سفر به بغداد، این مذاکرات را آغاز کرد و از آمادگی کشورش برای تامین نیازهای عراق خبر داد، ادامه داد: عربستان در گذشته نیز برای جلوگیری از توسعه همکاری‌های پاکستان با ایران پیشنهادات جذاب نفتی به این کشور ارائه کرد.
تیری که به خطا می‌رود
به گفته محبی، آمریکا و عربستان می‌خواهند با قطع صادرات گاز ایران به عراق طی چند سال آینده، به دو هدف عمده دست پیدا کنند. نخست آنکه عمق نفوذ راهبردی سیاسی- اقتصادی ایران را در عراق کاهش دهند و دیگر آنکه بازارهای جدیدی برای خود ایجاد کنند. اما با توجه به روابط حسنه دیپلماتیک ایران و عراق و همچنین اقتصادی بودن واردات گاز از ایران به دلایل مختلف، آنها به هدف خود دست نمی‌یابند.
وی اظهار کرد: از سوی دیگر آمریکا در تلاش است با ایجاد اختلال در تسویه پول گاز ایران، اختلاف عمیقی را میان بخش سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند به این صورت که بخش اقتصادی کشور ادامه صادرات گاز به عراق را به دلیل عدم دسترسی به پول گاز، غیرمنطقی می‌داند اما نقد کردن پول گاز، راهکارهای خاص خود را دارد.
منابع گاز عراق
به گزارش مهر، طبق آخرین آمار رسمی، ۸۲ درصد برق عراق، از گاز تامین میشود که این رقم در سال ۲۰۲۷ میلادی به ۸۴ درصد خواهد رسید. عراق طی دو سال آینده سه نیروگاه جدید را به مدار خواهد آورد که به دلیل عدم تامین گاز مورد نیاز آن، به سمت جمع‌آوری گازهای همراه از میادین نفتی خود روی آورده است تا پس از پایان یافتن قرارداد خود با ایران، از این منابع بهره ببرد.
با این وجود اما عراق همچنان با کمبود گاز مواجه خواهد بود؛ هم‌اکنون عراق در مجموع دو قراردادی که با ایران منعقد کرده است از ۵۰ درصد ظرفیت دو خط لوله استفاده می‌کند که مهم‌ترین دلیل آن، نبود نیروگاه‌های جدید برای مصرف گاز و تبدیل آن به برق است.
4 کانال تامین گاز عراق در بن‌بست
محبی درباره راه‌های تامین گاز مورد نیاز نیروگاه‌های عراق توضیح داد: عراق برای تامین گاز مورد نیاز خود جهت تولید برق، چهار راه بیشتر ندارد؛ اول: از گازهای همراه میادین نفتی خود استفاده کند، دوم: قرارداد خود با ایران را تمدید کند. سوم: از ال‌ان‌جی و سوخت مایع بهره ببرد و آخرین راهکار نیز استفاده از ذخایر گاز اقلیم کردستان است. وی تصریح کرد: گازهای همراه میادین نفتی این کشور در صورت محقق شدن اهداف در نظر گرفته شده، می‌تواند روزانه ۳۵ میلیون مترمکعب گاز تامین کند؛ استفاده از ال ان جی نیز برای این کشور هزینه‌زا، زمانبر و غیرمطمئن است. کردستان نیز به هیچ عنوان مورد علاقه حکومت مرکزی نیست چرا که وابستگی به گاز کردستان، قدرت این اقلیم را برای فشار بر دولت مرکزی جهت پذیرش خواسته‌هایش افزایش می‌دهد.
بر اساس گفته‌های این کارشناس انرژی، روس‌ها نیز با انعقاد قراردادهای گازی در کردستان، قصد دارند با تولید گاز از میادین این اقلیم و احداث یک خط لوله، آن را به ترکیه صادر کرده و جای پای خود را در بازار گاز ترکیه محکم‌تر کنند. به این ترتیب می‌توان گفت ساده‌ترین و بهترین منبع تامین گاز عراق، جمهوری اسلامی ایران است که دولت می‌تواند با فعال‌تر کردن دیپلماسی خود در عراق، هم این کشور را برای دسترسی راحت‌تر به منابع گازی کمک کند و هم به صورت غیرمستقیم گاز خود را به کویت صادر کند.
دولت برای بخش خصوصی آستین بالا بزند
محبی با بیان اینکه دولت ایران می‌تواند با تسهیل ورود بخش خصوصی به عراق برای ساخت نیروگاه‌های برق و یا نوسازی نیروگاه‌هایی که از مدار تولید برق خارج شده‌اند، نقش گاز ایران را در این کشور افزایش دهد، ادامه داد: آمریکا و عربستان به خوبی از اهمیت گاز ایران در دور زدن تحریم‌ها آگاه و به شدت در تلاش هستند تا این کشور را برای قطع واردات گاز از ایران متقاعد کنند.
به نظر می‌رسد باید نگاه راهبردی به صادرات گاز تقویت شود به ویژه در خصوص عراق که از اهمیت دوچندانی نسبت به سایر کشورها برخوردار است؛ ضرورت واگذاری این امور به مجموعه‌ای هماهنگ از نهادهای حاکمیتی و دولتی، می‌تواند حفظ بازار عراق را تضمین کند.
سایر اخبار این روزنامه
تداوم سیاست دستوری ارزی
تشییع پیکر نخستین منتقد هنری تجسمی بعد از انقلاب
دشمن در تهاجم به معنویات هم شکست خواهد خورد
سیگنال‌های نامفهوم بازار سهام
هیچ چیز سر جای خودش نیست
استارت‌آپ‌ها پشت سد اختلالات فنی
عربستان منافعش را بر آمریکا ترجیح داد
چگونه دردانه برانکو محبوب کی‌روش شد
از مخترع خس و خاشاک تا فیلترینگ!
دم همه‌مان گرم!
امواج فزاینده تورمی در راه است
تمام هزینه‌های یک شکست
رییس اتاق بازرگانی تهران نسبت به پیامد بودجه، تورم و رکود هشدار داد
چانه‌زنی خودروسازان با وزارت صمت جواب داد
تنبیه بدنی در مدارس و نبود قانون حمایتی از کودکان
سیاستگذاری تازه در مدیریت ناوگان هوایی کشور پس از تحریم‌ها؛
آتش نارضایتی مردم
مشکلات دولتی شدن سازمان میراث فرهنگی
تی‌آر‌تی ورلد:
اراده‌ای برای مقابله با فساد وجود دارد؟
