روزنامه ابتکار
1397/09/20
سی و نهمین نشست شورای همکاری خلیج فارس در سایه تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان برگزار شد
زمزمه‌های فروپاشی شورامحمدرضا ستاری
با شکل‌گیری بحران قطر و محاصره سیاسی و اقتصادی این کشور توسط عربستان و متحدانش، زمزمه‌های تضعیف شورای همکاری خلیج فارس بیش از گذشته به گوش رسیده و با عدم حضور امیر قطر در ریاض این مسئله بیش از گذشته مورد توجه تحلیل‌گران و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت.
سی و نهمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در حالی برگزار شد که سایه سنگین چند تحول مهم بر آن سنگینی می‌کرد. نخستین مسئله موضوع محکومیت گسترده عربستان در جامعه جهانی به واسطه قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی بود که متعاقب با آن موقعیت سیاسی و بین‌المللی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به میزان قابل توجهی با تبعات منفی مواجه شده است. دومین موضوع همزمانی این نشست با گفت و گوهای صلح یمن در سوئد است که اکنون نوک پیکان انتقادات این جنگ خونین و سرنوشت میلیون‌ها غیرنظامی یمنی متوجه ریاض است.
همچنین با شکل‌گیری بحران قطر و محاصره سیاسی و اقتصادی این کشور توسط عربستان و متحدانش، زمزمه‌های تضعیف شورای همکاری خلیج فارس بیش از گذشته به گوش رسیده و با عدم حضور امیر قطر در ریاض این مسئله بیش از گذشته مورد توجه تحلیل‌گران و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت.
دودستگی قابل ملاحظه
همانطور که پیش‌بینی می‌شد نشست سران کشورهای حوزه خلیج فارس از سوی عربستان با محوریت ایران و بزرگ‌نمایی از نقش آن در منطقه آغاز شد. در همین راستا ملک سلمان پادشاه عربستان بار دیگر مدعی شد که ایران در امور داخلی کشورهای همسایه مداخله می‌کند و از جامعه جهانی خواست که با ایران مقابله کنند. این در حالی است پس از سخنان ملک سلمان، شیخ صباح امیر کویت در رویکردی کاملاً متفاوت با پادشاه عربستان طی سخنرانی خود اعلام کرد: بار دیگر تاکید می‌کنم روابط ما با ایران باید بر اساس معاهدات سازمان ملل باشد تا بر اساس حسن همجواری، همگی به ایجاد صلح و ثبات در منطقه نائل آییم.
این امر که به گفته کارشناسان نوعی دودستگی ملموس را میان سران شورای همکاری خلیج فارس نشان می‌داد همزمان با استقبال ایران روبه‌رو شد به طوری که بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان تصریح کرد: رویکرد امیر کویت طی سال‌های اخیر و از جمله در اجلاس ریاض عمدتا خیرخواهانه و در جهت حل و کاهش اختلافات از طریق ساز و کارهای درون منطقه ای بوده است؛ اگر این رویکرد به جای بیانیه‌های بی محتوای دبیرخانه شورا، مورد پذیرش و عمل همه سران شورا قرار گیرد هم هزینه کمتری به ملت‌های منطقه تحمیل میشود و هم دستیابی به صلح و ثبات آسان تر خواهد شد.
پس از این ماجرا وزارت خارجه قطر نیز در واکنش به بیانیه پایانی شورا با بیان اینکه چرا شرکت کنندگان نشست به بحران خلیج فارس نپرداختند؟ تصریح کرد: این سطح از نادیده گرفتن مشکلات که شورا از آن رنج می‌برد برای همه کافی است. نشست مطبوعاتی مضحک وزیر خارجه عربستان نیز نشان داد بر سر موضوعی که میسر نیست در حال تلاش بود.
امیر قطر دعوت سعودی‌ها را پس زد
هر چند پادشاه عربستان پیش از نشست ریاض از امیر قطر دعوت به عمل آورده بود، اما وی ضمن سر باز زدن از دعوت سعودی‌ها نشان داد که همچنان روابط میان قطر و همسایگان عربش تیره و تار است.پادشاه عربستان خود در سخنرانی افتتاحیه درباره بحران قطر و عدم حضور امیر این کشور سخنی به میان نیاورد اما وزیر خارجه بحرین رسما اعلام کرد که بهتر بود امیر قطر در اجلاس ریاض شرکت می‌کرد. پس از این دو قطبی‌سازی در فضای نشست سران شورای همکاری خلیج فارس، لحن سعودی‌ها نسبت به قطر ملایم‌تر شد، به خصوص اینکه قطر هفته قبل اعلام کرد که از سال جدید میلادی از اوپک خارج میشود. در همین رابطه برخی ناظران این مسئله را سیاسی تلقی کرده و معتقد بودند که قطر به دلیل فشارهای عربستان از اوپک خارج شده و این امر می‌تواند به سهولت به شورای همکاری خلیج‌فارس نیز سرایت کرده و مقدمات فروپاشی آن را فراهم کرد.
در همین راستا عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی خود پس از پایان اجلاس گفت که اختلاف با برادران قطری آن گونه که برخی تصور می‌کنند نیست. رهبران اعضای شورا بر فعال‌سازی نقش این شورا و جایگاه آن تاکید دارند و بحران قطر نباید تاثیر منفی بر فعالیت شورا بگذارد.
سیر نزولی شورا
چالش‌های عربستان در فضای بین‌المللی امروز علاوه بر تنش در امور داخلی، موجب پیچیده‌تر شدن تحولات سیاست‌های این کشور در منطقه شده است. طی همین مدت علاوه بر اینکه گفته شده گروه قابل توجهی از شاهزادگان پرنفوذ سعودی در حال تدارک برنامه‌ای برای کنار گذاشتن بن سلمان هستند، فشارهای بین‌المللی برای تحت فشار قرار دادن شاهزاده جوان افزایش یافته که این امر در سفرهای منطقه‌ای وی قبل و بعد از اجلاس سران گروه G20 کاملاً قابل لمس بود. در همین رابطه و همزمان با افزایش یافتن این فشارها، بحران قطر و دودستگی میان شیوخ حاشیه خلیج‌فارس از اتحادیه عرب به شورای همکاری خلیج فارس سرایت کرده و مقدمات بی‌اثرسازی و حتی فروپاشی آن را فراهم آورده است. به گفته تحلیل‌گران این بحران هر چه طولانی‌تر شود، به همان نسبت رسیدن به یک سازوکار مشترک برای مدیریت آن دشوارتر خواهد شد و ممکن است در آینده‌ای نزدیک تحولات پرتنشی از درون آن بازتولید شود.
سایر اخبار این روزنامه
مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در گفتوگو با «ابتکار» ریزش تکه‌هایی از منارجنبان را تکذیب کرد
علیرضا صدقی
بهانه‌های فرار از توسعه
دومین همایش «تهران هوشمند» برگزار شد
انتخاب تا الزام شهر هوشمند
واکنش‌ها درباره تهمت براندازی به 50درصد نمایندگان مجلس از سوی یک نماینده ادامه دارد
سی و نهمین نشست شورای همکاری خلیج فارس در سایه تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عربستان برگزار شد
«ابتکار» از تاثیر بودجه بر معیشت مردم گزارش می‌دهد
ارقام کلان و جیب‌های ضعیف
روحانی در واکنش به کسانی که می‌گویند با FATF اسلام می‌رود:
ای کاش اسلام را می‌فهمیدید
عضو فراکسیون امید در گفتوگو با «ابتکار»:
دولت روحانی به دنبال حل مشکلات بازنشستگان است
مسعود اسکویی در گفتوگو با «ابتکار»:
تلخ و شیرین روزگار استودیویی
رئیس قوه قضائیه:
رهبری پیش‌بینی کرده بودند بیداری‌اسلامی به اروپا سرایت می‌کند
