روزنامه همدلی
1397/09/20
تحلیل گفتمان حسام‌الدین آشنا در دانشگاه تهران از وضعیت حصر تا خانواده‌های بودجه‌بگیر، بررسی میشود
اشاره‌های «آشنا» به رانت‌های ناآشناتا رفع حصر یک پوسته مانده است به ادامه راه اصلاحات در کشور نیاز داریم
همدلی | گروه سیاسی ـ هرمز شریفیان: «حسام‌الدین آشنا» شاید یکی از کلیدی‌ترین اشخاص در کابینه حسن روحانی است. اشراف اطلاعاتی او به بسیاری نکات به‌دلیل پیشینه حضورش در وزارت اطلاعات و همچنین پیشینه سال‌ها ملبس بودن به ردای روحانیت او را به یکی از مطلع‌ترین افراد در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تبدیل کرده و شاید به همین دلیل حسن روحانی که خود سوابق بسیاری در نهادهای امنیتی داشته او را به جای حضور در هیات وزیران به سمت رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گمارده است.
آشنا در نشست دانشجویی به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه تهران به موضوعاتی کلیدی اشاره و به پرسش‌های کلیدی برخی دانشجویان، پاسخ‌های بعضا کلیدی داده اما از میان سطور پاسخ‌هایش، پرسش‌های دیگری مطرح میشود که امید است معاون رئیس جمهور با این ادعا که دولت و بدنه‌اش موظف به پاسخگویی است، در زمان مقتضی به آنها نیز پاسخ دهد.
اصلی‌ترین پرسش درباره حصر «میرحسین موسوی»، «مهدی کروبی» و «زهرا کاظمی(رهنورد)» بود که آشنا در پاسخ گفته: «از حصر تنها یک پوسته باقی مانده است». هرچند که «حسین کروبی» فرزند مهدی کروبی چندی پیش در گفت وگویی با «همدلی» بر این باور بود که «رفع حصری درکار نیست» اما حال که معاون رئیس جمهور این وعده را داده که از حصر تنها یک پوسته باقی مانده، اشاره نکرده که این پوسته که از قضا خیلی هم ضخیم است، از سوی چه کسی یا کدام نهاد است؟
آشنا در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی‌بر اینکه «تا چه زمانی باید حضور امثال شما را شاهد باشیم؟» گفته: «تا زمانی که انتخاب بهتری وجود داشته باشد». حال باید از جناب آشنا پرسید، سازوکار این انتخاب بهتر در کجاست و چگونه می‌توان انتخابی بهتر از آنچه هست، داشت؟
آشنا با اشاره به ۴ اصل، « اسلامیت، جمهوریت، ولایت فقیه و اعتنای حکومت به آرای مردم»، اشاره‌ای به جمهوریت در نظام نکرده که هرروز کمرنگ‌تر و بی‌اثرتر می شود و راه‌کارها و ظرفیت‌های قانونی نیز در این باره، نادیده گرفته میشود. هرچند که آشنا به «ظرفیت‌های فراوان در قانون اساسی» اشاره کرده اما معلوم نیست که چرا دولت از این ظرفیت‌های قانونی استفاده نمی‌کند و استفاده از این ظرفیت‌ها تنها در حد حرف باقی مانده است؟
شاید کلیدی‌ترین نکته سخنان آشنا این بود که «پشت هر ردیف بودجه، قبیله‌ها و پدر و مادرهایی قرار دارند»! پس چرا ایشان و یا شخص رئیس جمهور این «قبیله‌ها» و «پدر و مادرها» را به مردم معرفی نمی‌کنند؟ وقت آن نرسیده که مردم بدانند بودجه کشور در کجاها هزینه میشود و آیا همین قبیله‌ها و ...منشاء رانت، اختلاس و اوضاع اسفبار اقتصادی ـ معیشتی نیستند؟ آیا وقت آن نرسیده تا زعمای دولت تدبیر و امید از اشاره، ابهام و ایهام در سخنان‌شان دست بردارند و با شفافیت و جسارت اعلام کنند که این «قبیله‌ها» دقیقا چه کسانی هستند یا چه کسانی بودجه کشور را برای پرداخت یک ردیف آن، به گروگان می‌گیرند؟ بدون تعارف باید گفت این شیوه، همان شیوه‌ی «بگم‌بگم» معجزه هزاره سوم است و دولت تدبیر و امید باید با ترک چنین گفتمان نادرستی، فرقی بین خود و دولت قبلی قائل شود.
رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در بخش دیگری از سخنانش گفته «به ادامه راه اصلاحات در کشور نیاز داریم». اگر منظور معاون رئیس جمهور، اصلاحاتی با محوریت جریان اصلاحات است که سمبل آن «سیدمحمد خاتمی» است باید گفت در جایی که نمادهای اصلاحات در حصر و محدودیت قرار دارند و افراد «غیرقضایی» دائم آنان را فتنه‌گر و خائن معرفی کرده و بدنه جریان اصلاح‌طلب در حال دور شدن و زاویه گرفتن از دولت روحانی هستند.
آشنا حتما بهتر از بسیاری می‌داند که همراهی مردمی تا چه حد می‌تواند به سیستم اجرایی کمک کند و نهاد انتخابی ریاست جمهوری را دوام و قوام ببخشد. برای رسیدن به این مهم و با توجه به وضع موجود، راه‌کارهایی مناسب و سنجیده است که باز آقای آشنا بیش از بسیاری به آنها واقف است. اگر دولت تدبیر به فکر اصلاح و تداوم این اندیشه است، وقت زیادی تا خرداد 1400 ندارد و اگر نمی‌خواهد بلایی مانند آنچه در سال 1384 بر سر مردم و کشور آمد، دوباره تکرار شود باید از همین امروز عزم خود را جزم کرده و پایگاه خود را به میان مردم ببرد که در این صورت می‌توان امیدوار بود که تغییراتی مفید صورت گیرد و اگر چنین نشود، هر احتمال دیگری وجود دارد.
در ادامه بخشی از نشست پرسش و پاسخ حسام‌الدین آشنا معاون رئیس جمهور و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با دانشجویان دانشگاه تهران به‌مناسبت روز دانشجو را می‌خوانید؛
ایسنا ـ «حسام‌الدین آشنا» رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و مشاور ریاست جمهوری عصر یکشنبه در مراسمی که به مناسبت گرامیداشت روز دانشجو از سوی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، در پاسخ به پرسش یکی از دانشجوها مبنی بر اینکه آیا فریادهای «یا حسین، میرحسین» را می‌شنوید، گفت: من سال 1361 در دفتر آقای موسوی کار می‌کردم و ایشان را تا حدی می‌شناسم؛ خانه مهندس موسوی با دفتر کار من تنها یک خانه فاصله دارد؛ یعنی دفتر مرکز بررسی‌های استراتژیک نبش کوچه خورشید است، دفتر آقای جلیلی در کنار آن و بعد از آن منزل مهندس موسوی است.
وی تصریح کرد: شک نکنید که شرایط آقای موسوی از نظر حصر بسیار تغییر کرده است؛ حصر برداشته نشده، اما از نظر من شاید تا برداشته شدن حصر یک پوسته مانده است. آنچه باید توسط دولت و رییس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، افتاده است و آنچه که مانده تنها یک پوسته است که امیدواریم به دعای شما و به همت آنها که حاضر شدند در این زمینه هزینه دهند، این اتفاق بیفتد.
رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری همچنین در پاسخ به پرسش دانشجوی دیگری مبنی بر اینکه رنج مردم چه زمانی تمام میشود و ما (مردم) تا چه زمانی باید حضور امثال شما را شاهد باشیم، ادامه داد: تا وقتی که انتخاب بهتری وجود داشته باشد.
آشنا در پاسخ به پرسش دانشجوی دیگری مبنی بر اینکه اگر نسل ما بخواهد در تصمیماتی که پدران و مادرانمان گرفته‌اند تجدیدنظر اساسی کنند، قانون اساسی چه راهکاری در این زمینه اندیشیده است، با اشاره به اصل آخر قانون اساسی یادآورشد: آخرین اصل قانون اساسی به بازنگری در این قانون اختصاص دارد و در آن سازوکارهایی در این باره پیش‌بینی شده است که در قانون اساسی مصوب اولیه این اصل وجود نداشت و به نوعی در آن بازنگری در قانون اساسی در بن‌بست وجود داشت، اما در اصلاحیه سال 68 این بن‌بست برطرف شد.
وی افزود: براساس قانون اساسی در هر بازنگری که قرار است در این قانون صورت بگیرد چهار اصل اسلامیت، جمهوریت، ولایت فقیه و اعتنای حکومت به آرای مردم غیرقابل تغییر هستند و سایر اصول قانون اساسی قابل تغییر است. از نظر تئوریک امکان تغییر قانون اساسی به جز این چهار اصل کلی وجود دارد.
مشاور رییس جمهوری، افزود: اگر کسانی با این چهار اصل مشکل داشته باشند، باید به فکر مواجه‌های سخت‌تر برای تغییرات مورد نظر خود باشند و هزینه‌های آن را بپردازند. از سوی دیگر درون قانون اساسی ظرفیت‌های فراوانی برای تغییر فارغ از بازنگری وجود دارد.
آشنا در ادامه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا آقای روحانی وعده‌هایی مطرح کرد تا به او رای بدهیم، اما امروز شاهد تحقق این وعده‌ها نیستیم، ادامه داد: همه ما دلمان می‌خواهد کسی که به عنوان رییس جمهوری رای داده‌ایم، بتواند با قدرت از طرف ما مشکلات را حل کند و ما از او انتظار نداریم که ما را به دولت در سایه یا دست‌های پشت پرده حواله کنند، اما واقعیت این است که دولت‌مداری در ایران در این دوره بسیار دشوار است.
وی با بیان اینکه روابط قدرت در ایران خیلی پیچیده است، ادامه داد: در نظامی زندگی می‌کنیم که یک پایه آن را بوروکراسی، پایه دیگر تکنوکراسی و پایه دیگر آن پوپولیسم است و همچنین نوع ساختاری که در آن همه قدرت تخریب دیگری را دارند، اما کسی قدرت ندارد که به تنهایی چیزی را بسازد و امروز وضعیت حکمرانی به گونه‌ای است که تا نتوانیم اجماعی ایجاد کنیم و برای آن با تعارض منافع متعددی مواجه شویم، نمی‌توانیم کاری را انجام دهیم.
آشنا اضافه کرد: من مهندس موسوی سال 88 را با موسوی سال 68 قابل مقایسه نمی‌دانم چرا که او در سال 88 به فهمی از حکومت رسیده بود که 20 سال قبل باور نمی‌کرد این چیزها وجود داشته باشد.
آشنا در پاسخ پرسش دیگری درباره وضعیت نظام بودجه‌ریزی در کشور و بودجه‌های پرداختی به نهادهایی از جمله جامعه‌المصطفی، حوزه علمیه و شورای هماهنگی نماز جمعه و هرزرفت بودجه کشور با بیان اینکه سابقه بودجه‌ریزی در کشور بیش از نیم قرن است و بروز اشکالات در آن موضوع جدیدی نیست، تصریح کرد: در این زمینه نیازمند یک همت و اراده‌ای هستیم تا تغییراتی حاصل شود. تلاش برای تغییر در نظام بودجه‌ریزی در دولت‌های هاشمی، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی انجام شده است.
رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه پشت هر ردیف بودجه یک قبیله و یک پدر و مادر قرار دارد، گفت: من اگر به جای دانشجویان امروز بودم به دنبال برگزاری دوره‌های مختلف بودجه‌خوانی و کسب اطلاعات بیشتر درباره بودجه می‌رفتم. امروز دانشجویان اسم یک نهاد به نام جامعه‌المصطفی را می‌دانند، اما سایر نهادها را نمی‌شناسند.
آشنا تصریح کرد: ما در جمهوری اسلامی ایران انقلاب سیاسی کردیم، اما در ساختار و برنامه‌ریزی‌ها انقلاب نکردیم. در این زمینه یک مسیر، راهی بود که آقای احمدی‌نژاد آن را طی کرد و زد زیر سازمان برنامه و بودجه، ولی در این شرایط مشاهده کردیم در نظام بودجه‌ریزی کشور تغییری حاصل نشد.
رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه کل بودجه دولت و کشور را به اسارت و گروگان می‌گیرند تا تکلیف یک ردیف از بودجه که به طور مثال دولت بنا به دلایلی قصد دارد از پرداخت آن جلوگیری کند، معلوم شود،ادامه داد: این واقعیت قدرت است؛ دولت بر زبان آوردن این حرف‌ها را از سال قبل و با دعوت از مردم برای توجه به جدول شماره 17 بودجه آغاز کرد و امروز نتیجه کار آن شده که این ردیف بودجه و جدول حذف شده، اما پول آن همچنان باقی است و به تعبیری این پول در جاهای دیگر توزیع شده است.
مشاور رئیس‌جمهوری در ادامه پرسش و پاسخ با دانشجویان در پاسخ به پرسش یکی از دانشجویان مبنی بر اینکه چرا در این محدودیت‌ها در منافع و منابع، مردم سهم کمتری دارند و به قدرت‌ها سهم بیشتری پرداخت میشود، گفت: به نظر من این جمله که «اتکای دولت به مردم کمتر است» به صورت نسبی درباره همه حکومت‌ها درست است اما درباره دولت فعلی مقداری قابل مناقشه است؛ فکر می‌کنم موضوع پاسخگویی به مردم بعد از دولت آقای خاتمی در دولت آقای احمدی‌نژاد تقریبا فراموش شد و علت آن نیز این بود که آقای احمدی‌نژاد می‌گفت من خودم مردم هستم و حرف من حرف مردم است.
آشنا ادامه داد: در دولت یازدهم و دوازدهم پاسخگویی هم به عنوان شعار و هم به دلیل وضعیت اجتماعی‌ای که با آن مواجه هستیم خیلی جدی‌تر گرفته شده است؛ همین مقدار که مردم می‌توانند به دولت و رئیس‌جمهور فشار بیاورند که باید پاسخگو باشند و دولت نمی‌تواند در خیلی از مسائل سکوت کند شاهد این مدعاست. من امیدوارم که از این جهت به عقب بازنگردیم. من نگران هستم که نکند ما به جایی برسیم که دولتی که تا حد قابل قبولی پاسخگو است، جای خود را به دولتی بدهد که اجازه سوال کردن از او وجود نداشته باشد.
وی در پاسخ به پرسش دانشجویی درباره وضعیت فرهاد میثمی به عنوان یک معلم زندانی که امروز دست به اعتصاب غذا زده است، گفت: ما بسیاری از موارد اینچنین را که دنبال کرده‌ایم و به قسمت‌های سخت موضوع برخورد کرده‌ایم، متهم، احضار و تهدید شده‌ایم اما حتما این موضوع را پیگیری خواهیم کرد.
آشنا در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به مطالبات مختلف مطرح شده از سوی دانشجویان حاضر در جلسه، گفت: با صحبت آقای خاتمی مبنی بر اینکه منتظر اسطوره نباشید موافقم و فکر می‌کنم که پاسخ بسیاری از پرسش‌ها و حرف‌هایی که دانشجویان مطرح کردند، همین است که قرار نیست کسی ما را نجات دهد و این ما هستیم که باید کارها را انجام دهیم. ما تا اینجا یاد گرفته‌ایم که افراد را به عنوان رئیس‌جمهور یا نماینده مجلس انتخاب می‌کنیم و ساختار نیز تاکنون اینگونه بوده اما به نظر می‌آید در ادامه راه اصلاحات در کشور نیاز داریم که راه‌های نظارت قوی‌تر مردمی بر کسانی که انتخاب کردیم و کسانی که انتخاب نکردیم را از طریق قانونی تقویت کنیم.
سایر اخبار این روزنامه
جامعه رسانه در سوگ «احمدرضا دالوند» گرافیست مشهور نشست وداع با «دالی»
گزارش«همدلی» از وضعیت کوه‌های ایران، به مناسبت روز جهانی کوهستان؛ به کوه‌هایمان مهر بورزیم
گزارش «همدلی» از تلاش بانک مرکزی برای اصلاح نرخی که معیشت مردم را به بازی گرفته است
تحلیل گفتمان حسام‌الدین آشنا در دانشگاه تهران از وضعیت حصر تا خانواده‌های بودجه‌بگیر، بررسی میشود
همدلی دلایل شدت یافتن خشم کلامی سناتورهای ایالات متحده علیه مقام‌های عربستانی را بررسی کرد
راهکارهای پیشگیری از کودک آزاری جنسی در مدرسه
حقّ انتخاب شهروندان را پاس بداریم
رییس مجلس شورای اسلامی: فسادهای بزرگ را باید علنی کرد
