روزنامه همدلی
1397/09/20
گزارش «همدلی» از تلاش بانک مرکزی برای اصلاح نرخی که معیشت مردم را به بازی گرفته است
سودهای بالا، بانک‌های ورشکستههمدلی| گروه اقتصادی- بعضی سودها روی هر چه زیان است را سفید کرده‌اند، مثل سودی که بانکها به سپرده‌های بانکی دادند و کمر تولید را شکستند. در نگاه اول نه سپرده‌گذاری در بانک عملی مخرب است و نه پرداخت سود به افرادی که پول خود را در بانک می‌سپارند که دومی جای بحث دارد؛ اگر کمی به اطرافمان نگاه کنیم و سری به همسایگان بزنیم مشاهده می‌کنیم ایران تنها کشوری است که سود دو رقمی به سپرده‌های بانکی پرداخت می‌کند. این در حالیست که در ترکیه نرخ بهره بانکی رقمی در حدود 8 درصد و در هندوستان کمتر از 7 درصد است.
در حال حاضر سود سپرده‌های بانکی با تخفیف و کشمکش و دستورالعمل‌های بی‌حاصل ، 20 درصد است. پرداخت سود دو رقمی به سپرده‌های بانکی در حالی از سوی تحلیلگران و دست‌اندرکاران نظام بانکی نقد میشود که تثبیت همین دو رقم نیز سال‌ها به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های بانک مرکزی تبدیل شده است.
27 مهرماه سال جاری بود که زمزمه آزاد سازی نرخ سود بانکی از 15 تا 23 درصد به گوش رسید. با این وجود اما بانکها دست از ماراتن افزایش قیمت سود بر نداشته و هنوز هم این رقابت نا برابر را ادامه می‌دهند. این اتفاق را میشود از صحبت با برخی کارمندان بانک‌های خصوصی و بعضا دولتی فهمید. یکی از دست‌اندرکاران بانکی در این باره به «همدلی»، می‌گوید:« برخی مشتریهای ما رقم سپرده‌هایشان بسیار قابل توجه است.هر بانک 10 نفر ازاین مشتریهای پولدار داشته باشد تا اندازه‌ای از خطر ورشکستگی در امان است؛ به همین دلیل در مواردی رئیس شعبه ها با استفاده از اختیارات خود به این گروه از مشتری‌ها سودی را پیشنهاد می‌دهند که جذاب باشد.» آن‌طور که این کارمند بانکی توضیح می‌دهد: «سود جذاب، سودی است که بالاتر از نرخ سود مصوب بانک مرکزی باشد.» به گفته او معمولا این اتفاق برای سپرده‌های با موجودی بیش از 3 یا 4 میلیارد تومان می‌افتد. نکته جالب توجه آن است که اخیرا بانکها پرداخت سود سپرده بالاتر از نرخ مصوب را انکار نمی‌کنند و اشکال کار را متوجه بانک مرکزی می‌دانند: « سود را که نمی‌شود سلیقه‌ای تعیین کرد، در شرایط اقتصادی که هر روز یک نرخ برای تورم وجود دارد، اقتصاد ایران هم بانک محور است، بنابراین باید تصمیم‌گیریها درباره اتفاقی که معیشت مردم را با خود درگیر می‌کند، کارشناسی باشد.» این را یکی از کارمندان بانک در نقد تصمیم‌گیریهای بانک مرکزی در باره تعیین نرخ سود بانکی گفت.
کارشناسان چه می‌گویند؟
آگاهان اقتصادی توضیح روشنی برای تحلیل وضعیتی که سال‌هاست مانند کلاف به دست و پای نظام بانکی پیچیده است دارند. احمد حاتمی یزد، مدیر عامل سابق بانک صادرات معتقد است: «هرچه بانکها برای پرداخت سود بیشتر تلاش کنند یعنی بیشتر در خظر ورشکستگی هستند.» این تحلیلگر اقتصادی در گفت‌و‌گو با «همدلی» اینطور توضیح می‌دهد: « در شرایطی که یک اقتصاد در وضعیت عادی قرار داشته باشد بانکها مجاز هستند در نهایت 21 درصد سود به مشتری پرداخت کنند.» او صحبت‌های خود را اینطور توضیح می‌دهد: « شرایط نرمال وقتی است که تولید رونق داشته باشد، حجم نقدینگی نگران کننده نباشد و بانکها تنها منبع درآمد مردم نباشند؛ این در حالیست که اوضاع در ایران کاملا برعکس آن تعریفی است که توضیح دادم.»
به نظر می‌رسد نگرانی از تاخت و تاز بانک ها برای افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی با هدف جذب مشتری، بانک مرکزی دوباره دست به کار شده است. این بار قرار است روند افتتاح حساب‌ها نیز مورد بازنگری قرار گیرد. دیروز، رئیس کل بانک مرکزی در جمع مدیران بانکی تاکید کرده است:« بانک مرکزی از این به بعد با افتتاح حساب با سپرده یکساله با نرخ سود سپرده بالای ۲۰ درصد به شدت برخورد خواهد کرد.» در جلسه اخیر رئیس کل بانک مرکزی با مدیران عامل بانکها موضوع نرخ سود بانکی مطرح شد که در اخبار رسمی به آن اشاره‌ای نشده بود. او گفت: «از نظر ما نرخ سود همانی است که شورای پول و اعتبار تصویب کرده است (15 درصد نرخ سود سپرده یکساله) اما چون تعداد تخلفات از مصوبه شورای زیاد است به صورت گام به گام به سمت مصوبه شورا حرکت می‌کنیم. همان‌طور که برای کاهش نرخ ارز گام به گام حرکت کردیم برای نرخ سود بانکی هم از این روش استفاده می‌کنیم.»
همتی بر التزام بانک مرکزی بر نرخ سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار تاکید کرده و گفته است در گام اول از امروز نرخ سود بالای 20 درصد نباید داشته باشیم و اگر بانکی بالاتر از این نرخ سود سپرده تعیین کرد، به طور جدی و به سرعت با آن بانک برخورد می‌کنیم. براساس پیگیری‌های خبرنگار ما از وضعیت نرخ سود سپرده در شبکه بانکی، نرخ سود در چندین بانک خصوصی بالاتر از 20 درصد بوده است.
بانک‌های خصوصی به دلیل پرداخت نرخ سود بالا و سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک در ۵ سال اخیر بیش از ۷۶ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته‌اند که این رقم به تنهایی حدود یک سوم پایه پولی کشور را تشکیل می‌دهد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس ۸۵ درصد کل سپرده‌های سیستم بانکی متعلق به ۲.۵ درصد افراد جامعه است. بنابراین بانک مرکزی بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان پایه پولی برای بازپرداخت سود سپرده به ۲.۵ درصد از ثروتمندترین افراد جامعه خلق کرده است.
دلیل اصلی اضافه برداشت بانک‌های خصوصی ناترازی منابع و مصارف این بانکها در چند سال اخیر بوده است. صورت های مالی نشان می‌دهد نرخ بالای سود سپرده از دلایل اصلی شکل‌گیری این ناترازی است. اواسط سال 94 بود که تحلیل بسیاری از آمارهای بانک مرکزی نشان داد در حدود 83 درصد از پول کشور در سپرده‌های بانکی حبس شده است.
نرخ سود چند سالی است معیشت بسیاری از اقشار جامعه را به بازی گرفته است. تورم که بالا می‌رود نرخ سود هم قد می‌کشد تا از قافله افزایش جا نماند. این اتفاق سال‌هاست پیش چشم بانک مرکزی رخ می‌دهد، قوانینی هم برای مقابله با این روند تصویب میشود اما مدام به دلایل مختلف روی کاغذ جا می‌ماند.
سایر اخبار این روزنامه
جامعه رسانه در سوگ «احمدرضا دالوند» گرافیست مشهور نشست وداع با «دالی»
گزارش«همدلی» از وضعیت کوه‌های ایران، به مناسبت روز جهانی کوهستان؛ به کوه‌هایمان مهر بورزیم
گزارش «همدلی» از تلاش بانک مرکزی برای اصلاح نرخی که معیشت مردم را به بازی گرفته است
تحلیل گفتمان حسام‌الدین آشنا در دانشگاه تهران از وضعیت حصر تا خانواده‌های بودجه‌بگیر، بررسی میشود
همدلی دلایل شدت یافتن خشم کلامی سناتورهای ایالات متحده علیه مقام‌های عربستانی را بررسی کرد
راهکارهای پیشگیری از کودک آزاری جنسی در مدرسه
حقّ انتخاب شهروندان را پاس بداریم
رییس مجلس شورای اسلامی: فسادهای بزرگ را باید علنی کرد
