اوپک و هم‌پیمانان برای کاهش تولید به توافق رسیدند

گروه انرژی‌- صد‌و‌هفتاد و پنجمین نشست وزارتی اوپک زیر سایه دیدار برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا با وزیر انرژی عربستان بر‌گزار شد و دیدار این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در آستانه نشست اوپک بار دیگر نشان داد عربستان سعودی در تلاش است سازمان اوپک را از اهداف اصلی خود منحرف کند و این سازمان را به نهادی سیاسی و ابزاری علیه سایر اعضا و جهت پیشبرد منافع کشورهای غیر عضو تبدیل کند.
از زمانی که آمریکا و روسیه به عنوان دو بازیگر مهم در صنعت نفت ظهور کردند کنترل بازار از دست اوپک خارج شد تا جایی که حدود سه سال پیش عربستان تلاش کرد تا با متقاعد کردن سایر اعضا و به خصوص ایران برای کاهش تولید‌، قدرت خود در اوپک را نشان دهد‌.
روسیه نیز با توجه به تحریم‌های آمریکا علیه این کشور به این گروه پیوست تا قدرت خود را در موضوع تامین انرژی جهان و به صورت ویژه اروپا به رخ بکشد.
از طرفی یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل همراهی عربستان و روسیه در بازار نفت، تحریم‌های آمریکا علیه نفت ایران است. این دو کشور به‌عنوان دو رقیب جدی ایران همواره تلاش کرده‌اند بازارهای سنتی ایران را از آن خود کنند و اگرچه در بسیاری از موارد با آمریکا اختلاف نظر دارند، اما تحریم نفت ایران را فرصتی بی‌نظیر تلقی می‌کنند که می‌تواند باعث افزایش نفوذ در بازار شود.


در واقع عربستان و روسیه می‌خواهند از یک سو در مقابل رقبای سنتی خود مانند ایران بایستند و از سوی دیگر اجازه تعبیر رویای آمریکا برای افزایش صادرات نفت با تکیه بر نفت‌های غیر‌متعارف را ندهند.
به همین دلیل است که بلافاصله پس از اعلام توافق آمریکا و چین بر سر تعرفه، روسیه و عربستان احساس خطر کرده و خبر از توافق بر سر کاهش تولید نفت دادند. عربستان سعودی و روسیه تولید نفت خود را در تابستان به منظور جلوگیری از افزایش بیش از حد قیمت‌ها در آستانه وضع مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران که در نوامبر به اجرا گذاشته شد، افزایش دادند.
عربستان و روسیه که این روزها برای نفت در یک زمین بازی می‌کنند، نگران این هستند که با اتمام جنگ تعرفه‌ای شرق و غرب اقیانوس آرام، چین را به عنوان یکی از مهم‌ترین بازارهای فروش نفت و گاز خود از دست دهند و چین برای گرفتن امتیازات بیشتر از آمریکا حتی حاضر به واردات نفت از این کشور شود.
این دو کشور در مجموع بیش از 22 میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کنند که به‌تنهایی 20 درصد نفت تولیدی در جهان به شمار می‌رود. قبلا نیز این دو کشور در پاییز سال 2016 به منظور افزایش قیمت نفت در بازار،‌ سهم بزرگی از توافق کاهش تولید را بر عهده گرفتند و از آنجا که این همکاری نتایج قابل قبولی را به دنبال داشت اکنون وسوسه شده‌اند تا با تکیه بر سهم 20 درصدی در بازار نفت جهان، ساختار مورد نظر خود را اجرایی کنند.
در همین حال منابع آگاه می‌گویند اوپک در نشست روز پنجشنبه خود بر سر کاهش تولید به توافق رسیده، اما برای تصمیم‌گیری در مورد رقم‌دقیق کاهش، منتظر تعهد روسیه نسبت به کاهش تولید است.
خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در این خصوص به خبرنگاران گفته است: ما همچنان می‌خواهیم روسیه تا حد امکان تولید خود را کم کند.
فالح افزود: کاهش احتمالی تولید توسط اوپک و متحدانش حدود 1 تا 5/1 میلیون بشکه در روز خواهد بود. کاهش یک میلیون بشکه‌ای قابل قبول است و فعلا سناریوی اصلی محسوب می‌شود.
کاهش تولید نفت، خط قرمز ایران
اوپک همچنین پیشنهاد معافیت ایران از تصمیم این سازمان برای کاهش تولید نفت را بررسی و برای جلب رضایت روسیه برای مشارکت در این کاهش تلاش می‌کند.
در این میان بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در حاشیه این نشست اظهار کرد: کاهش تولید نفت و مشارکت در کاهش تولید جدید، خط قرمز ایران است. در ماه‌های اخیر ایران نفت بیشتری تولید نکرده و وظیفه ایران نیست که این وضعیت را مدیریت کند.
وی در ادامه تصریح کرد: این وظیفه کشورهایی است که نفت بیشتری تولید کرده و بازار را با نفت بیشتر و بیشتر دچار فروپاشی کردند. ایران هیچ مسوولیتی در قبال این وضعیت ندارد.
زنگنه تاکید کرد که کاهش ندادن تولید نفت، خط قرمز ایران است و ایران باید از هرگونه تصمیمی در کاهش تولید معاف ‌شود.
زنگنه با بیان اینکه «برای ما و برخی اعضای دیگر اوپک مهم است که بازار نفت غیر‌سیاسی باشد» افزود: بازار نفت اگر براساس اصول عرضه و تقاضا عمل کند، به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده است. نفت یک سلاح و یک ابزار سیاسی برای استفاده علیه کشورهای دیگر اعم از تولیدکننده و مصرف‌کننده نیست.هیات‌های نمایندگی حاضر در مقر اوپک گفته‌اند در صورتی که روسیه حاضر شود تولید خود را ۱۵۰ هزار بشکه کاهش دهد، این سازمان و متحدانش ممکن است تولید را یک میلیون بشکه پایین آورند. اگر روسیه با کاهش ۲۵۰ هزار بشکه‌ای موافقت کند، مجموع کاهش تولید از 3/1 میلیون بشکه فراتر خواهد رفت.
با این وجود دیدار رسمی وزیران نفت اوپک درباره توافق کاهش تولید نفت روز پنج‌شنبه در مقر این سازمان در وین بی‌نتیجه به پایان رسید و ادامه مذاکرات به روز جمعه موکول شد.
این در حالی است که انتظار می‌رفت اعضای اوپک درباره کاهش تولید نفت در دیدار رسمی روز پنجشنبه خود در وین به توافق برسند و سپس مذاکرات خود برای نهایی کردن توافق را روز جمعه با روسیه و ۹ تولیدکننده غیراوپک ادامه دهند اما این مذاکرات تا عصر روز پنجشنبه بدون این که نشانه‌ای از پیشرفت داشته باشد، ادامه پیدا کرد.
در این میان یک منبع آگاه در وزارت انرژی روسیه نیز گفته است مسکو آماده است در کاهش تولید نفت به میزان حدود 200 هزار بشکه در روز شرکت کند.
همچنین بر اساس گزارش رویترز،‌ یک منبع آگاه از درون اوپک خبر داده است که در نشست روز جمعه بالاخره اوپک توانست چراغ سبز ایران برای توافق کاهش روزانه ۸۰۰ هزار بشکه‌ای نفت را که از سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد، به دست آورد.
اوپک همچنین از گروه تولیدکنندگان غیر‌اوپک خواهد خواست با کاهش روزانه ۴۰۰ هزار بشکه‌ای خود به میزان کاهش اوپک افزوده و در این توافق مشارکت کنند.
جهش ۵ درصدی قیمت نفت
در همین حال انتشار گزارش‌های اولیه درباره توافق اعضای اوپک برای کاهش تولید نفت سبب شد قیمت نفت حدود پنج درصد افزایش یابد.
قیمت شاخص نفت خام برنت در ساعت 13:55 دقیقه به وقت گرینویچ (ساعت 17:25 دقیقه به وقت تهران) با سه دلار و ۲۶ سنت افزایش به ۶۳ دلار و ۳۲ سنت رسید.
قیمت شاخص دبلیوتی‌‌آی آمریکا نیز در این مقطع با دو دلار و ۶۲ سنت افزایش به ۵۴ دلار و ۱۱ سنت رسید.
این افزایش پس از کاهش 3 درصدی روز پنجشنبه رخ داده است. افت قیمت در روز پنجشنبه ناشی از پایان یافتن نخستین روز مذاکرات اوپک و غیر‌اوپکی‌ها بدون اعلام تصمیمی برای کاهش تولید بود.
مداخله آمریکا در مسائل اوپک
آمریکا اما درباره هرگونه کاهش تولیدی که از سوی اعضای اوپک موافقت شود نگران بوده و از این واهمه دارد که این اقدام به همراه تحریم‌ها علیه ایران، عرضه را محدود کرده و باعث افزایش قیمت‌های جهانی نفت و آسیب دیدن مصرف‌کنندگان آمریکایی شود.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، با نشان دادن نگرانی شدید خود برایان هوک، نماینده امور ایران در وزارت خارجه آمریکا را روز چهارشنبه برای گفت‌وگو با خالد الفالح به وین فرستاد.
ایران از حضور هوک در وین خشنود نبود و زنگنه در این باره واکنش نشان داد. وی گفت: اگر برایان هوک برای درخواست عضویت آمریکا در اوپک به وین آمده است و این دلیل دیدار وی با اعضای اوپک است، درخواستش باید بررسی شود اما اگر این طور نیست، یک رویکرد غیرحرفه‌ای و مداخله‌جویانه داشته است.
اوپک یک سازمان مستقل است و بخشی از وزارت انرژی آمریکا نیست که از واشنگتن دستور بگیرد.
خروج قطر‌، نیازمند هیچ تاییدی از سوی اوپک نیست
از طرفی با وجود اینکه کارشناسان تصمیم قطر برای خروج از سازمان کشور‌های صادر‌کننده نفت را چالشی برای نشست 175 اوپک می‌دانستند اما وزیر انرژی امارات در‌باره تصمیم قطر برای خروج از سازمان صادرکنندگان نفت هم گفت: اوپک نامه‌ای از دوحه دریافت کرد که از تصمیم آن برای خروج از عضویت در این سازمان از اول ژانویه سال آینده و براساس ماده ۸ اساسنامه اوپک خبر داده است.
المزروعی در این خصوص افزود: تمامی کشورهای عضو، حق حاکمیتی خروج از سازمان اوپک را دارند و این نیازمند هیچ تاییدی از سوی نشست اعضای سازمان صادرکننده نفت نیست و اوپک به این تصمیم دولت قطر احترام می‌گذارد.