سهم ایران و کشورهای همسایه‌اش از تولید برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر چقدر است؟ تولید برق روی دشت‌های ممنوعه

زهرا داستانی
در روزهایی که تغییرات اقلیم بیش از هر زمان دیگری خودنمایی می‌کند،‌ نقش انتشار گازهای گلخانه‏ای در گرم شدن زمین و تاثیر آن در تغییرات آب و هوایی نیز بیشتر به چشم می‌خورند. افزایش انتشار این گازها و لزوم اتخاذ سیاست‌های مناسب جهت کاهش آنها با شرط رسیدن به رشد اقتصادی بالاتر توجه اکثر کشورها را به سمت جایگزین کردن انرژی‌های تجدیدپذیر به جای انرژی‌های فسیلی جلب کرده است. در واقع انرژی‌های تجدیدپذیر که مخالفان قدرتمندی از جنس فروشندگان نفت و گاز در سراسر جهان دارند، تنها راه رسیدن به توسعه پایدار در جهان هستند. این انرژی‌ها اما با وجود چنین مخالفان قدرتمند و سرمایه‌داری در 10 سال گذشته رشد خیره‌کننده‌ای داشته و سرمایه‌گذاران بسیاری را به خود جذب کرده است. کشور آلمان بالاترین سهم تولید انرژی‌های تجدیدپذیر را دارد و ایران در مقایسه با کشورهای همسایه سهم ناچیزی از این انرژی دارد.
بحث انرژی‌های تجدیدپذیر و بررسی وضعیت تولید این انرژی در ایران و مقایسه با کشورهای جهان، لزوم توجه مسئولان به این انرژی‌های سبز، تبعات پافشاری بر انرژی‌های فسیلی و تولید برق از آنها بر محیط‌زیست و منابع آبی ایران و هزینه تولید برق حرارتی در ایران و بار مالی زیست‌محیطی آن بر کشور موضوع‌های نشست خبری بوده که انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر روز گذشته برگزار کرده است. احسان لیوانی،‌ معاون گروه انرژی‌های تجدیدپذیر پژوهشگاه وزارت نیرو در این نشست گزارشی از وضعیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، کشورهای همسایه و کشورهای جهان ارائه داد و گفت: در میان کشورهای اروپایی، آلمان با بیش از 50 درصد از ظرفیت نیروگاه‌های نصب شده برق تجدیدپذیر در رتبه نخست قرار دارد. با وجود پیشرفتی که آلمان تا کنون در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر داشته اما این کشور‌ در نظر دارد تا سال 2030 یعنی تقریبا 12 سال آینده ظرفیت نصب نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به بیش از 65 درصد برساند. او با بیان اینکه40 درصد ظرفیت نیروگاه‌های نصب شده برق انگلستان تجدیدپذیر است، گفت: این کشور در نظر دارد تا 2 سال دیگر یعنی سال 2020، 30 درصد کل انرژی (برق و حرارت) خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کند. لیوانی افزود: 17 درصد ظرفیت نیروگاه‌های نصب شده برق در فرانسه تجدیدپذیر است. این کشور بنا دارد تا سال 2020 این ظرفیت را به 23 درصد برساند. معاون گروه انرژی‌های تجدیدپذیر با اشاره به پیشرو بودن دانمارک در زمینه انرژی بادی در جهان گفت: 55 درصد از ظرفیت نیروگاه‌های نصب شده در این کشور تجدیدپذیر است و قرار است تا سال 2050 این ظرفیت به 100 درصد برسد.
وضعیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایران و کشورهای همسایه


اما وضعیت تولید برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر چگونه است؟ به گفته معاون گروه انرژی‌های تجدیدپذیر ایران تاکنون 654 مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده که تنها ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر نصب شده یک درصد بوده است. لیوانی وضعیت تولید برق در کشورهای همسایه ایران را به ویژه ترکیه را بهتر از ایران عنوان کرد و افزود: ترکیه در میان کشورهای همسایه ایران در زمینه تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر پیشروتر بوده است. در حال حاضر این کشور بدون محاسبه نیروگاه‌های برق آبی 12.5 گیگاوات برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده که 15 درصد از ظرفیت کل برق تولید شده در تمام نیروگاه‌ها را شامل می‌شود. این کشور در نظر دارد تا سال 2023 ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر را به بیش از 2 برابر تولید کنونی یعنی 27 گیگاوات یا 25 درصد برساند. او ادامه داد: عراق در حال حاضر 100 مگاوات برق از طریق نصب نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ویژه نیروگاه خورشیدی تولید کرده و بنا دارد تا سال 2020، ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر خود را به 10 درصد معادل 35 گیگاوات برساند. این در حالی است که طبق ماده 50 قانون ششم توسعه، دولت مکلف است سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) تا پایان اجرای قانون برنامه به حداقل 5 درصد ظرفیت برق کشور برساند. به گفته او، عربستان در حال حاضر 92 مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده و در نظر دارد تا سال 2032 میزان برق تولیدی خود از نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به 54 گیگاوات برساند که این رقم 80 درصد برق تولیدی ایران در حال حاضر را شامل می‌شود. معاون گروه انرژی‌های تجدیدپذیر افزود: اردن در حال حاضر 646 مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده و بنا دارد تا سال 2020 ظرفیت نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر خود را به 10 درصد برساند و 18 گیگاوات برق تولید کند. به گفته او، عمان 100 مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید کرده که ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر نیروگاه‌های نصب شده این کشور تنها به 1.5 درصد از کل نیروگاه‌هایی که برق تولید می‌کند، می‌رسد. این کشور در حال تلاش است تا سال 2024 ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر خود را به 10 درصد برساند. لیوانی با اشاره به وضعیت تولید برق تجدیدپذیر در پاکستان گفت: این کشور 1845 مگاوات برق بدون در نظر گرفتن برق آبی از طریق نیروگاه‌های بادی، خورشیدی و زیست‌توده تولید کرده و در نظر دارد تا سال 2030 تولید برق تجدیدپذیر خود را به 9700 مگاوات برساند. همچنین، افغانستان تاکنون میزان قابل توجهی برق از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید نکرده است اما در نظر دارد تا سال 2032، 450 مگاوات برق تجدیدپذیر تولید کند.
قرارگیری اکثر نیروگاه‌های برق فسیلی ایران
روی دشت‌های ممنوعه
نیما نظامی،‌ کارشناس آب در ادامه نشست به بررسی وضعیت جانمایی نیروگاه‌های فسیلی در دشت‌های ممنوعه ایران پرداخت و گفت: در بررسی منابع آبی زیرزمینی کشور، دشت‌ها به سه دسته آزاد، ممنوعه و بحرانی تقسیم می‌شوند. بر این اساس 609 دشت آبی در ایران وجود دارد که 253 دشت، ممنوعه و 135 دشت در زمره دشت‌های بحرانی قرار دارند. در مجموع 388 دشت از 609 دشت در وضعیت بحرانی و ممنوعه قرار دارند. او افزود: براساس شاخص «فالکن مارک» که سرانه آب تجدیدپذیر را به ازای هر فرد مورد سنجش قرار می‌دهد فائو در سال 2011 گزارشی را درباره سرانه آب تجدیدپذیر ایران منتشر کرده است که براساس آن، ایران با سرانه 1720 متر مکعب به ازای هر نفر در سال در مرز تنش آبی قرار داشته است. او با بیان اینکه بسیاری از نیروگاه‌های حرارتی تولید برق کشور در دشت‌های ممنوعه قرار دارند، افزود: منابع‌ آبی زیرزمینی مطمئنی که این نیروگاه‌ها در سال‌های گذشته مورد استفاده قرار می‌دادند در سال‌های آینده همانند سابق قابل اطمینان نخواهند بود و با مشکل بهره‌برداری روبه‌رو خواهند شد. این کارشناس آب از جمله تبعات جبران‌ناپذیر اضافه برداشت آب‌های زیرزمینی را خالی از سکنه شدن روستاها، مهاجرت ساکنان روستاها به شهرهای بزرگ‌تر، حاشیه‌نشینی و فرونشست زمین عنوان کرد و افزود: به دنبال فرونشست‌ زمین بسیاری از حفره‌های ایجاد شده در کشور نزدیک به صنایع و کارخانه‌های بزرگ ایجاد شده است. نمونه آن فروچاله‌ ایجاد شده در دشت کبودرآهنگ همدان است که این حفره‌ها در نزدیکی شهرک صنعتی و نیروگاه تولید برق شهید مفتح همدان ایجاد شده است. این اتفاق می‌تواند بسیار خطرناک باشد. شاید روزگاری زمین زیر یکی از برج‌های این نیروگاه خالی شود و این صنایع را ببلعد.
قیمت هرکیلو وات ساعت برق تولیدی نیروگاه‌های حرارتی کشور چقدر است؟
آرش رئیسی، کارشناس اقتصادی انرژی که در گزارشی متوسط قیمت هر کیلووات ساعت برق تولیدی نیروگاه‏های حرارتی کشور را مورد محاسبه قرار داده، گفت: متوسط قیمت هر کیلووات ساعت برق تولیدی نیروگاه‏های حرارتی کشور پس از حذف یارانه‌های سوخت و احتساب هزینه‌های زیست محیطی برابر با 7209 ریال است که از این مقدار 1569 ریال هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و بهره‌برداری و نگهداری، 4317 ریال هزینه‌های سوخت و 1323 ریال هزینه‌های زیست‌محیطی است.
سایر اخبار این روزنامه
در ابتدای جلسه درس خارج فقه مطرح شد تاکید رهبر انقلاب بر اهمیت و لزوم اصلاح قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان محمدرضا ستاری جلیقه‌زردها و تغییر قواعد بازی حسن روحانی در جمع مردم سمنان: کشور در بحران نیست و نخواهد بود محمدرضا منصوری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با «ابتکار» مطرح کرد قطعات ضعیف، آپشن‌های خنده‌دار سهم ایران و کشورهای همسایه‌اش از تولید برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر چقدر است؟ تولید برق روی دشت‌های ممنوعه «ابتکار» از حضور نوبخت در جلسه فراکسیون امید گزارش می‏دهد نقاط روشن و گوشه‌های مبهم بودجه 98 تنش‌ها بر سر انتخاب 8 وزیر باقی‌مانده در دولت جدید عراق بالا گرفت پایان ماه عسل سیاسی عادل عبدالمهدی اکبر والایی نویسنده دفاع مقدس در گفت‌وگو با «ابتکار»: ادبیات پایداری ضامن حفظ هویت مذهبی و ملی است معاون اول رئیس‌جمهوری: سهم درآمد نفت در بودجه 98 خیلی بالاتر از 25 درصد نیست محمدرضا خاتمی به دادسرا احضار شد فرمانده نیروی دریایی ارتش: اعزام ۵۸ ناوگروه رزمی به منطقه اقیانوس هند و خلیج عدن تاکنون واکنش برخی نمایندگان مجلس به برخورد با وزیر امورخارجه به جای برآشفته شدن ازسخنان ظریف برای مقابله با پولشویی تلاش کنیم