پیامد تحریم‌ها بر توسعه ناوبری هوایی کشور

گروه حمل‌ونقل- مسوولان حوزه هوانوردی روز گذشته با رونمایی از چند قرارداد بومی‌سازی تجهیزات هوانوردی مدعی شدند که پس از تحریم‌ها تجهیزات لازم فرودگاه‌های کشور را با استفاده از توان داخلی تامین خواهند کرد‌. این ادعا به اندازه‌ای سخت و دشوار است که معاون علمی رییس‌جمهور در همین مراسم گفته است چنین برنامه‌ای ریسک بالایی دارد و ریسک آن را می‌پذیریم‌. در همین حال مه‌آبادی رییس شرکت فرودگاه‌های کشور نیز گفته است پس از تحریم‌ها دستور لغو تمام قراردادهای خارجی را صادر کرده است‌. به گفته او اکنون تمام قراردادهای خرید تجهیزات فرودگاهی خارجی متوقف شده و قرار است به شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی فرصت داده شود‌. این موضع‌گیری در حالی مطرح می‌شود که با وجود ممنوعیت فروش تجهیزات هوایی به ایران بعد از تحریم‌ها عملا امکان نوسازی فرودگاه‌ها با استفاده از تجهیزات مدرن سلب شد‌. در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که اگر شرکت‌های داخلی می‌توانند تجهیزات پیچیده فرودگاهی را تولید کنند چرا پیش از آغاز تحریم‌ها شرکت فرودگاه‌ها اقدام به ساخت این تجهیزات نکرد و حالا که تحریم‌ها علیه ایران اعمال شده‌اند صحبت از ریسک سرمایه‌گذاری در این صنعت به میان آمده است‌.
با حضور معاون وزیر راه‌وشهرسازی، معاون رییس‌جمهوری، رییس سازمان هواپیمایی و مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها، چهار قرارداد و توافقنامه برای اجرای فاز اول بومی‌سازی زیرساخت‌های ناوبری هوایی ایران با شرکت‌های داخلی امضا شد‌. رحمت‌الله مه‌آبادی در آیین این مراسم اظهار کرد: حدود دو سال قبل صنعت هوانوردی کشور به دلیل تحریم‌های سخت و ظالمانه در بدترین شرایط ممکن قرار داشت و سامانه‌های هوانوردی و فرودگاهی کشور از فرسودگی مزمن و عمیق رنج می‌بردند‌.
وی تصریح کرد: قطعی مکرر رادارها، خرابی سامانه‌های کمک‌ناوبری و قطعی فرکانس و ایجاد اختلال در زیرساخت‌های ارتباطی و قطعی‌های آزاردهنده، تماس واحدهای مختلف مراقبت پرواز با خلبان‌های پروازهای داخلی بین‌المللی و عبوری آن هم در شرایط رشد فزاینده ترافیک هوایی از یک سو و بروز اختلال در سامانه‌های روشنایی باند پروازی نیروگاه‌ها و انواع سامانه‌های الکتریکال و مکانیکال فرودگاهی و همچنین غیرعملیاتی شدن پی‌درپی برخی از سامانه‌ها از جمله ابزارهای حساس طغرل و فرود هواپیماها به علت فقدان هواپیمای فلایت‌چک چالش‌های روزمره ما بود.
وی ادامه داد: شرایطی که باعث شده بود کنترلرها و مهندسان ما بالاترین سطح استرس ممکن را تجربه کرده و در عین حال با کسب افتخاراتی متعدد برای کشور در سرویس‌دهی به سنگین‌ترین جریان ترافیکی هوایی مهاجر اجازه ندادند خواب دشمنان برای زمینگیر شدن صنعت فرودگاهی و ناوبری هوایی ایران تعبیر شود‌.


مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران تاکید کرد: قطعا در این شرایط شغل حرفه‌ای مانع از آن می‌شد تا ما شعار خودکفایی را در صنعتی سر دهیم که ریسک آزمون‌ و خطا در آن بی‌معناست پس از برجام شرایطی برای کشور ایجاد شد که از آن به خوبی بهره بردیم. در این راستا با خرید حدود هزار میلیارد تومان حساس‌ترین سامانه‌ها و تجهیزات مدرن هوایی و فرودگاهی از جمله یک فروند هواپیمای استراتژیک فلایت‌چک و خرید شش دستگاه رادار اولیه و ثانویه 165 دستگاه فرستنده و گیرنده 15 دستگاه ‌ای‌ال‌اس، دو سامانه سوئیچینگ، 15 دستگاه ابرخودرو آتش‌نشانی، 34 سامانه بکاپ ارتباطی ماهواره‌ای، پنج سیستم کامل روشنایی پنج سیستم پرسیژن ابروچ لایت و تعداد زیادی از سامانه‌های مکانیکال الکتریکال و نصب و بهره‌برداری از اغلب آنها خریداری شده است‌.
مه‌آبادی با اشاره به امضای چهار قرارداد و توافقنامه مهم با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اظهار کرد: این قراردادها ارزشی حدود 1600 میلیارد ریال دارند که با موضوع طراحی و ساخت برج سیار مراقبت پرواز برای استقرار در پنج نقطه کشور با کاربری ارائه خدمات حیاتی کمک‌رسانی و امدادرسانی در مناطق بحران‌زده طراحی و ساخت سامانه‌های مدرن کمک‌ناوبری بصری بهار طراحی و ساخت سامانه مسیریاب هواپیما و ساخت اولین سامانه رادار ثانویه پیشرفته MSSR بین شرکت فرودگاه‌ها به عنوان کارفرما و شرکت‌های صاایران، صاشیراز، دانشگاه خواجه‌‌نصیرالدین طوسی و دانشگاه صنعتی اصفهان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان ناظر امضا شد‌.
ریسک بومی‌سازی در صنعت هوافضا را می‌پذیریم
معاون رییس‌جمهوری نیز با بیان اینکه بومی‌سازی در صنعت هوانوردی بسیار سخت و دشوار است گفت: داخلی‌سازی تجهیزات صنعت هوافضا و صنعت هوانوردی به مدیران ریسک‌پذیر نیاز دارد‌. سورنا ستاری با بیان اینکه بومی‌سازی در صنعت هوانوردی و هوافضا بسیار سخت است گفت: رعایت استانداردهای بین‌المللی در این صنعت و داخلی‌سازی تجهیزات به مدیران ریسک‌پذیر نیاز دارد‌.
وی ادامه داد: در حال حاضر فارغ‌التحصیلان مستعد در حوزه هوانوردی و هوافضا وجود دارد که باید دید از طریق چه راهکاری می‌توان این افراد و متخصصان را به صنعت تزریق کرد‌. بومی‌سازی به اجرا نمی‌رسد مگر اینکه مدیران بخواهند این ریسک‌ها را بپذیرند و راه را برای متخصصان داخلی باز کنند‌.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری ادامه داد: مهم‌ترین مساله برای بومی‌سازی ورود این فرهنگ به سازمان‌هاست و ما در معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهوری این آمادگی را داریم که ضمانت‌ها و ریسک‌های طرف مقابل را در قراردادها بپذیریم‌. ستاری با بیان اینکه مهم‌ترین موضوع این است که این قراردادها باید دو طرفه باشد و شرکت‌های طرف مقابل هم مسوولیت خود را در قبال ارائه خدمات و تولید محصولات بپذیرند، گفت: این یک قدم بزرگ است که شرکت فرودگاه‌ها برای بومی‌سازی برداشته است و امیدواریم شرکت‌های داخلی هم به خوبی بتوانند مسوولیت خود را به اجرا برسانند‌.
وی ادامه داد: طرف مقابل یعنی متخصصان و شرکت‌های داخلی هم باید بتوانند استانداردهای جهانی را در بومی‌سازی‌ها رعایت کنند و مسوولیت‌پذیر باشند و به همین دلیل است که اصرار داریم قراردادها در قالب شرکت به ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان منعقد شوند‌. معاون رییس‌جمهور گفت: طرف مقابل هم باید پای قراردادش بایستد و در صورت تاخیر در تحویل، خسارت آن را بپردازد‌. معاون رییس‌جمهوری با بیان اینکه پذیرفتن مسوولیت‌ها دو طرفه است تاکید کرد: در معاونت فناوری رییس‌جمهوری آماده هستیم ریسک قراردادهای حاضر را پوشش دهیم و در حوزه پاسخگویی نظارت‌ها را قبول کنیم‌.
وی با بیان اینکه حتی در بخش‌های نظامی هم بومی‌سازی بسیار مشکل است گفت: قبل از انقلاب هر چند دارای هواپیماهای بسیار مدرن و پیشرفته بودیم اما در حوزه دانش هوافضا چیزی نداشتیم ولی امروز خوشبختانه نیروی انسانی بسیار زیادی در این حوزه داریم که امیدواریم با این نیروی انسانی بتوانیم در حوزه بومی‌سازی صنعت هوانوردی هم موفق عمل کنیم‌.