روزنامه جوان
1397/09/13
روانکاوان اوضاع را وخیمتر کردهاند
همه چیز مهیای یک آغاز است؛ اما مریم و محمد تصمیم میگیرند تا برای نهاییکردن تصمیمشان سری هم به یک مشاور بزنند. اینجاست که چالش اصلی شکل میگیرد. نتایج تستهای روانشناسی MMPI برخلاف روالی که تاکنون طی شده، میگوید: «این دو نفر برای همدیگر ساخته نشدهاند! اما اگر ۲۰ جلسهای مشاوره را ادامه دهند، شاید بتوان به تغییر امیدوار بود و ممکن است مشاور محترم بتواند این دو نفر را به نیمه یکدیگر تبدیل کند! مریم و محمد تصمیم میگیرند، نظر مشاور دیگری را هم پرسوجو کنند؛ اما این بار ماجرا به شکلی دیگر رقم میخورد و نظر مشاور به نظر این زوج نزدیکتر است. هر چند برای حل برخی تعارضات گذراندن همان تعداد جلسه مشاوره به آنها توصیه میشود! مریم و محمد تنها افرادی نیستند که مشاوران برای زندگیشان نسخههای اشتباه و متناقض پیچیدهاند و آنطور که دکتر مجید کاشانی جامعهشناس و عضو هیئتعلمی دانشگاه میگوید: پروندههای متعددی از خودکشی، قتل و فرار از خانه وجود دارد که در همه آنها پای یک مشاور در میان است و به دلیل فقدان ساز و کارهای قانونی تبعات اشتباهات مشاورهای در هیچ محکمهای قابلیت پیگیری ندارد، اوضاع نظارت و رسیدکی به عملکرد روانشناسان و مشاوران به قدری رها شده است که رئیس سازمان نظام روانشناسی به رغم رد صلاحیت همچنان به کار خود ادامه میدهد و حالا با وجود بازداشت وی همچنان این سازمان رئیس تازهای به خود ندیده است!شکایتها از مشاوران و روانشناسان بالا گرفته است. گزارش میدانی خبرنگار روزنامه «جوان» نشان میدهد، اغلب مراجعهکنندگان به مراکز مشاوره و روانشناسان به نتیجه نرسیدهاند و گاهی مراجعهکنندگان به مشاوران مختلف با نسخ متضادی مواجه شدهاند. مریم و محمد یکی از این نمونهها هستند که نزدیک بود ازدواجشان به واسطه مشاورهای نادرست به هم بخورد. مواردی هم هستند که مشاورههای غلط موجب جداییشان شده است. یا بیماران مبتلا به وسواس یا اضطراب که در مراجعه به مشاوران اغلب اوضاعشان بدتر شده نه بهتر! نکته قابل تأمل اینجاست که برخلاف سایر حرفهها اینجا مراجعهکنندگان و بیماران هیچ مرجعی برای شکایت از مشاور یا روانشناس ندارند و بازار تجاریشده مشاوره و روانشناسی به حال خود رها شده است. شورای عالی انقلاب فرهنگی هم که مسئولیت اسلامیسازی علوم انسانی را به عهده داشت، اقدام خاصی نکردهاست تا بیش از پیش اثبات کندکه با وجود مسئولیت سنگین در حوزه فرهنگ کارنامه قابل قبولی از خود لااقل در این رابطه ارائه نداده است.
بمب خاموش
«روانشناسان عامل اصلی طلاقند»! دکتر ابراهیم فیاض جامعهشناس یکی از نخستین افرادی است که این اظهارنظرش درباره مشاوران و روانشناسان جنجالی شد، اما شاید کمتر کسی به بمب خاموش مشاورههای غلط و تبعات آن در جامعه توجه کرده باشد. به خصوص اینکه چالشهایی همچون طلاق در میان طبقات مرفه جامعه که بیشتر از خدمات مشاورهای استفاده میکنند، بسیار بالاتر است.
دکتر مجید کاشانی در گفتوگو با «جوان» تأکید میکند: در خصوص مشاورهها و روانشناسان هم از جهت اخذ مجوزهای تأسیس مراکز و هم از منظر بررسی و تعیین صلاحیتهای تخصصی با آشفتگی و جابهجاشدن و دخالتهای مراکز متولیان مختلف مواجهیم. زمانی سازمان ملی جوانان مجوز این مراکز را میداد، بعد این کار به سازمان نظام روانشناسی داده شد و آشفتگی در این زمینه در ارائه کار تخصصی بیتأثیر نیست. از نگاه وی کسانی که مشاور ارائه میکنند، اما به رغم داشتن مدارک تحصیلی خیلی وقتها از صلاحیتهای تخصصی لازم برخوردار نیستند.
این استاد دانشگاه تأکید میکند: من به وفور شاهد شکایت مراجعهکنندگان از مشاوران به دلیل تضاد هنجاری و ارزشی و روشی آنها برای حل معضل و مشکل خانوادگی و به خصوص در زمینه ازدواج و طلاق است که متأسفانه رویه واحدی وجود ندارد. براساس برنامه وزارت ورزش و جوانان مقرر شده افراد دارای مدرک مشاوره در دورههای کوتاه کارگاهی آموزش ببینند، اما ساماندهی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته و این مسئله به خصوص در دو دولت اخیر رها شده و کسی هم پاسخگوی عوارضی که از این مسئله داشتیم نیست.
همیشه پای یک مشاور در میان است!
کاشانی به طور مصداقی به پروندههایی اشاره میکند که مشاورههای نادرست منجر به خودکشی، خروج فرزندان از محیط منزل، افزایش خشونت در خانوادهها و درگیریهای بیشتری که منجر به قتل و جنایت شده است، تصریح میکند: آمار و ارقام این مسائل را به راحتی میتوان از محاکم قضایی استعلام کرد و موجود است. وقتی پروندههای پزشک قانونی و مصاحبههای خانوادگی افرادی که خودکشی کردهاند مورد بررسی قرار میگیرد در مییابیم که اغلب این افراد دو سه مراجعه به مشاورهها داشتهاند؛ یا با مراجعه به مصاحبههای بالینی کسانی که دست به جنایاتی زدهاند یا زندانیان متوجه میشوید که اینها اغلب مراجعاتی به مشاوران داشتهاند، اما متأسفانه متولی مشخصی که عوارض سوء اجتماعی و فرهنگی مشاورههای غیرتخصصی را جمعآوری برآورد و تنظیم و گزارش کنند، وجود ندارد و باید به سرعت در این زمینه اقدام شود. بنا به تأکید وی تجویز داروی نابهجا و خطای پزشکی ضربه شدیدتری از بیماری دارد و از سوی دیگر تبعات خطاهای مشاورههای روانشناختی پایدارتر و جبرانناپذیرتر از خطاهای پزشکی است گذشته از اینکه خطاهای پزشکی قابل پیگیری هستند، اما خطاهای مشاوران و روانشناسان خیر! هیچ محکمهای نیست!
کاشانی در خصوص پیگیری خطای روانشناسان میگوید: سازمان نظام روانشناسی یا وزارت ورزش و جوانان یا دیوان عدالت اداری و محاکم قضایی میتوانند پیگیر شکایات در زمینه مشاورههای غلط شوند، اما اینجا ما با مقوله چند متغیره چندوجهی بسیار متکثر و متنوع مواجهیم و ضوابط و حدود و ثغور این مسائل مشخص نشده تا مشاورهها هنجاریابی و نرمسنجی شوند و تشخیص داده شود، نسخه مشاور درست یا غلط بوده و برای آن حکم صادر کرد. اما با این وجود، آنقدر این موضوع اپیدمی شده و جدی است و روحیه تجاری و بازاری بر امر مشاوره حاکم شده خود مددجویان متوجه شدهاند که مشاورهها کارآمد نیست و خیلی وقتها این افراد برای توجیه کار خود به مشاوران مراجعه میکنند!
اگر هنجارهای اجتماعی، ارزشهای اخلاقی و نیازهای عاطفی مراجعان و رسیدگی به جوانب موضوع با توجه به واقعیات موجود انجام نشود و به صرف تئوریها اقدام به تجویز نسخ رفتاری و شیوه مشی اخلاقی یا رفتاری و پیشگیری از عادات داده شود، عوارض سوء آن جامعه را دچار بحران میکند.
حرفهای بازاری شده
وی در اینباره مصادیقی را ذکر میکند و میگوید، یکی از مراجعان من میگفت: به چندین مشاور مراجعه کردم که به من میگفت: طلاق بگیر؛ میگفتند تو به قتل میرسی و از این قبیل در حالی که حساسیت همسرش به واسطه علاقه زیاد به وی بوده و الان زندگیاش را ادامه داده و هیچ مشکلی ندارد. یا دختر خانمهایی که مشاوران به آنها توصیه کردهاند، رابطهتان را با پسرها ادامه دهید تا تجربه به دست بیاورید. کاشانی با پذیرش اینکه آشنایی دختر و پسر قبل از ازدواج لازم است، تأکید میکند: این آشنایی نیازمند برنامهریزی و تنظیم مطابق هنجارها دارد و امروز ما با مواردی مواجهیم که دخترخانمها آسیبهای اخلاقی و روانی زیادی از این ماجرا میبینند. بنا به تأکید این کارشناس بسیاری از مشاوران برای جذب مراجعان بیشتر سعی میکنند مشتریمداری کنند و چیزهایی را به مراجعهکنندگان بگویند که آنها را راضی کنند و دیگر به آسیبهای بعدی کاری ندارند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
آشوراده؛ از اکوتوریسم تا پوپولیسم!
تشکیل کمپین حمایت از ملیپوشان کاراته در واکنش به بیتوجهیها
بسکتبال در شرایط حساس تصمیم خوب گرفت
۱۰۰ هزار دانش آموخته دکترا بیکار هستند
مشت آهنین ماکرون بر فرق فرانسویها
آرامش در حضور تازهمسلمانان فارغ از رنگها
اصلاحطلبان زرویی دینباور را نپسندیدند
روانکاوان اوضاع را وخیمتر کردهاند
پیشنهاد مذاکره امریکاییها دیپلماسی بزک است
غافلگیری دلار در بازدید سرزده همتی
حمایت پوچ بهزیستی از داونتیسمیها