روزنامه ابتکار
1397/09/12
زنگ خطر برای اروپا با سرایت موج اعتراضات از فرانسه به هلند و بلژیک به صدا درآمد وارونگی تاریخ و بازگشت جلیقه‌زردها
محمدرضا ستاریهر چند لیبرالیسم در طول تجربه خود نشان داد که می‌تواند با شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی همزیستی داشته باشد و حتی به این موضوع می‌بالید که این سیستم می‌تواند مانند اسفنج تنش‌ها را در خود جذب کند، اما در قرن 21 شاهد خلع سلاح دولت‌ها از قدرت رهبری شده و به موازات آن با انفجار خواستگاه‌های هویتی و اقتدارگرایی، طبقه گسترده‌ای را به وجود آورده که عملا احساس عمیقی از فقدان ارزش‌های اقتصادی، سیاسی و یا حتی فردی دارند.
حرکت اعتراضی به افزایش مالیات بر سوخت که از سه هفته پیش در فرانسه شروع شده با خیزش مجددی که روز شنبه در پاریس داشت به نوعی انقلاب تبدیل شده است. فراخوان جدید اعتراضی جلیقه زردها در پاریس روز شنبه در حالی شروع شد که به گفته منابع خبری خیابان‌های پاریس تا مدت‌ها صحنه درگیری میان مردم و ماموران امنیتی بود. در همین رابطه بسیاری از تحلیل‌گران فرانسوی ضمن پوشش این حرکت گسترده اعتراضی، معتقدند که در حال حاضر جنبش جلیقه زردها از مرحله کنترل خارج و بوی نوعی انقلاب به خود گرفته است. به گزارش یورو نیوز، تازه‌ترین درگیری‌های پاریس در حالی شدت گرفت که پلیس مانع ورود تظاهرکنندگان به شانزه لیزه شد و پس از آن حرکت مردم به تدریج خیابان‌های اطراف و سایر محلات پاریس را در بر گرفت. همچنین گفته میشود شدت درگیری به حدی بوده که علاوه بر تخریب گسترده اموال عمومی، چندین خودروی پلیس به آتش کشیده شده و بیش از 200 نفر نیز در این رابطه دستگیر شده‌اند.
جلیقه زردها از کجا آمدند؟
جنبش اعتراضی موسوم به جلیقه زردها در حالی سه هفته است که در فرانسه ادامه دارد که جرقه اول آن به واسطه افزایش مالیات بر سوخت توسط دو راننده کامیون در فیس‌بوک زده شد. این دو راننده فراخوانی در صفحه شخصی خود در اعتراض به افزایش قیمت سوخت به اشتراک گذاشتند که کمی بعد با حمایت 200 هزار نفر به تدریج باعث شکل‌گیری حرکت اعتراضی گسترده در کل فرانسه شد. پس از آن بسیاری از جناح‌های مختلف سیاسی در فرانسه نیز با این جنبش همراهی کردند و توضیحات دولت فرانسه مبنی بر علت افزایش قیمت سوخت و نیز طرح آن برای تسهیل در استفاده از خدمات کم‌آلاینده برای اقشار کم‌در‌آمد مورد قبول معترضین واقع نشد. دولت ماکرون هدف از افزایش قیمت سوخت را کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای دانسته و اعلام کرده بود که هدف اصلی کسب درآمد برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیست محیطی و نیز اعطای تسهیلات به اقشار ضعیف جامعه برای خرید خودروهای کم‌آلاینده است.
با رد پیشنهاد دولت توسط معترضین، دامنه اعتراضات در پایتخت فرانسه به حدی گسترش یافت که امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری فرانسه با بیان اینکه از سیاست‌های اقتصادی خود کوتاه نمی‌آید، گفت: این اتفاقات هیچ ربطی به اعتراضات ندارد و عاملین آن نه خواهان بهبود اوضاع بلکه به دنبال آشوب و برهم زدن نظم هستند. وزیر کشور فرانسه نیز تصریح کرده خشونت‌های جاری نوعی اقدام مدیریت شده است که افراد خراب‌کار را با سوء استفاده از این وضعیت برای غارت، دزدی و حتی قتل به میدان کشانده است.
زنگ خطر برای غرب
اما نکته مهم در خصوص شکل‌گیری اعتراضات جلیقه‌زردها در فرانسه به دو جنبه باز می‌گردد. نخست اینکه طبق برآوردهای کارشناسان این جنبش بستگی به جریان خاصی نداشته و بیشتر شهروندان عادی در آن شرکت دارند. حتی وزیر کشور فرانسه نیز تائید کرده که اغلب افراد دستگیر شده دارای هیچگونه سابقه فعالیت نبوده و به جریان خاصی تعلق ندارند. به همین دلیل مقامات فرانسوی می‌گویند نگران هستند که این مسئله باعث نفوذ جریان‌های افراطی به جنبش اعتراضی شده و آن را از مدار خارج کند؛ امری که بسیاری از ناظران فرانسوی نیز با اشاره به درگیری‌های روز شنبه بر آن صحه گذاشته‌اند.
از سوی دیگر روند اعتراضات گسترده در فرانسه در حال سرایت به سایر کشورهای اروپایی است و تاکنون بلژیک و هلند شاهد بروز ناآرامی‌های موسوم به جلیقه‌زردها بوده‌اند. در همین راستا روز گذشته معترضان در شهرهای مختلف هلند علیه دولت این کشور دست به راهپیمایی زده و از طریق رسانه‌های اجتماعی در شش شهر به خیابان‌ها آمده‌اند.
این مسئله با پیوند خوردن به قدرت گرفتن راست افراطی در اروپا و تضعیف دولت‌های قوی اروپایی مانند آلمان، انگلیس و فرانسه به شدت باعث نگرانی مقامات اتحادیه اروپا شده است. به گفته کارشناسان، اقبال عمومی در روی کار آمدن دولت‌های راست‌گرا در اتریش، ایتالیا، مجارستان و نیز ورود احزاب دست راستی در آلمان و سوئد به پارلمان، باعث شده تا روند همگرایی اروپایی به شدت متزلزل شود.
این امر زمانی شدت می‌یابد که انگلیس نیز قرار است تا پایان سال جاری از اتحادیه اروپا خارج شود. لذا دست به دست دادن این عوامل با یکدیگر و پیوند خوردن آن با موج استقلال‌‌خواهی در اروپا که نمونه‌های واضح آن در اسکاتلند و اسپانیا مشاهده میشود، بافتار اجتماعی اروپا را به موازات تضعیف سیاسی دولت‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای دگرگون کرده است.
حتی به گفته ناظران ممکن است شرایط فعلی نوعی بازگشت به جنبش‌های اعتراضی سال 2008 باشد که در آن زمان دولت‌های غربی را با چالش‌هایی جدی مواجه کرد. با این تفاوت که در آن زمان مسئله بیشتر اقتصادی بود، اما اکنون علاوه بر خشم فروخورده، موضوع تضعیف دولت‌ها در فرانسه، انگلیس و آلمان و نیز تمایل به راست افراطی و مسئله هویتی به آن اضافه شده است.
به همین دلیل است که متفکرین لیبرالیسم اکنون با نگرانی وضعیت آینده را دنبال می‌کنند.
هر چند لیبرالیسم در طول تجربه خود نشان داد که می‌تواند با شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی همزیستی داشته باشد و حتی به این موضوع می‌بالید که این سیستم می‌تواند مانند اسفنج تنش‌ها را در خود جذب کند، اما در قرن 21 شاهد خلع سلاح دولت‌ها از قدرت رهبری شده و به موازات آن با انفجار خواستگاه‌های هویتی و اقتدارگرایی، طبقه گسترده‌ای را به وجود آورده که عملاً احساس عمیقی از فقدان ارزش‌های اقتصادی، سیاسی و یا حتی فردی می‌کنند.
این امر موجب شده تا فرانسیس فوکویاما نظریه‌پرداز پایان تاریخ که در کتاب خود به نام پایان تاریخ و انسان واپسین، پیروزی لیبرال دموکراسی را بر کمونیسم نقطه تکامل ایدئولوژی بشر دانسته بود، اکنون در کتاب جدید خود به نام هویت، جنبش‌های هویتی و تلاش برای بازتعریف آن توسط مردم را نقطه کانونی امر سیاسی در دوران جدید بداند.
سایر اخبار این روزنامه
پیدا شدن سر و کله یک سیاه‌گوش در ارومیه چه معنایی دارد؟
صیاد صید میشود!
علیرضاصدقی
اظهارنظرهای عجیب و بدیهیات سیاست‌پیشگی
«ابتکار» از اعتراض نمایندگان نسبت به افزایش 70 درصدی قیمت کالاهای اساسی گزارش می دهد
آیا با اکران فیلم «مارموز» کمال تبریزی رونق به سینماها باز می‌گردد؟
نگاه خیره به کمدی سیاسی «تبریزی»
بازار مسکن به چه سمتی می‌رود؟
سایه سنگین رکود بر سر مسکن
«ابتکار» از واکنش‌ها به اظهارنظر اخیردبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گزارش می‌دهد
می‌گویم تا بمانم
زنگ خطر برای اروپا با سرایت موج اعتراضات از فرانسه به هلند و بلژیک به صدا درآمد
وارونگی تاریخ و بازگشت جلیقه‌زردها
ابوالفضل زرویی نصرآباد درگذشت
خاموشی عبید زاکانی طنز معاصر
آمریکا و چین به توافقی 90 روزه برای آتش‌بس در جنگ تجاری دست یافتند
آب بر آتش جنگ تجاری
سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس:
اجرایی شدن قانون حمایت از معلولان امیدوار کننده است
ظریف در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس:
صحبت‌هایم در مورد پولشویی کاملا مشخص است
