تنها خودت پوتین!


در میان عکس‌های منتشر شده از محمد بن سلمان ولی‌عهد عربستان در نشست سران جی بیست در آرژانتین عکس او در کنار ولادیمیر پوتین جالب و "معنادار" است. بن سلمان در این عکس که پیوست این متن است، انگشت اشاره خود را بالا برده و نگاهی رضایتمندانه و خندان به پوتین دارد و زبان حالش خطاب به رئیس جمهور روسیه این است که "تنها" کسی بودی که تمام قد از من حمایت علنی کردی و هرگز آن را فراموش نخواهم کرد. در قضیه خاشقچی روسیه کاملا در کنار عربستان و روایت‌های متناقض آن ایستاد. جدا از این که روسیه با توجه به کارنامه‌اش در ترور مخالفان خود در خارج یک نوع هم‌ذات‌پنداری در این باره دارد، اما این تنها دلیل مغازله پوتین برای پادشاهی سعودی نیست، بلکه دلایل آن متعدد است .از جمله مهم‌ترین این علل بحث نفت و انرژی است. مسکو و ریاض حدود یک چهارم نفت خام جهان را تولید می‌کنند. روسیه به عنوان بزرگ‌ترین صادر کننده غیر اوپکی نفت جهان می‌خواهد عربستان بزرگ‌ترین صادر کننده اوپکی را در تنظیم بازار نفت همراه خود داشته باشد. علت آن هم این است که روس‌ها خاطره تلخی از سیاست نفتی عربستان دارند. به گفته یگور گیدار اقتصاددان، سیاستمدار و مقام روسی روزگار یلتسین، فروپاشی شوروی روزی کلید خورد که ریاض در سپتامبر 1985 سیاست نفتی خود را تغییر داد و تولید نفت را چهار برابر افزایش داد که به سقوط قیمت‌ها انجامید و شوروی تنها در یک سال 20 میلیارد دلار زیان کرد و این مبلغ در آن زمان برای اقتصاد بحرانی شوروی بسیار زیاد بود و قابل جبران نبود.سعودی‌ها با این اقدام خود قصد تضعیف شوروی و انتقام از جنگ افغانستان را داشتند. البته ناگفته نماند که گامی هماهنگ با کاخ سفید بود.شوروی اولین کشوری بود که مملکت حجاز و نجد به زعامت عبدالعزیز بن سعود را در سال 1926 به رسمیت شناخت. این روابط از سال 1932 پس از بنیان گذاری پادشاهی سعودی چند سالی دوام آورد؛ تا این که در سال 1938 به دنبال تصمیم شوروی برای بستن کنسولگری خود در جده، ریاض روابط سیاسی خود را با آن قطع کرد. این قطعی روابط تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دوام یافت. هم اکنون حدود یک سالی است که روابط ریاض مسکو در حال توسعه است و در اکتبر 2017 ملک سلمان اولین پادشاه عربستان بود که به مسکو سفر کرد. در میان همپیمانان آمریکا در منطقه، عربستان معمولا همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد غرب و واشنگتن می‌گذاشت و نگاهی به شرق نداشت؛ اما امارات و مصر چنین نبودند. حالا به نظر می‌رسد که ریاض نیم‌نگاهی به شرق تزاری دارد و در اندیشه تقویت روابط با آن است.اکنون به دنبال بحران ترور جمال خاشقچی، محمد بن سلمان خود را وامدار خیلی‌ها می‌داند. از یک طرف تنها کسی که قدرت نجات او را داشت و این کار را کرد، دونالد ترامپ بود. پشت پرده آن هم بنیامین نتانیاهو قرار داشت. در کنار آن دو هم پوتین "تنها" رهبری در جهان بود که حمایتی علنی و جدی از پادشاهی عربستان در این مسئله داشت و "تنها" روایت آن را قبول داشت و توجهی به روایت ترکیه نکرد؛ کشوری که روابطش با روسیه توسعه قابل توجهی یافته است.