در اوج تنش میان اوکراین و روسیه، کی‏یف با انجام یک مانور نظامی اعلام کرد که مسکو اصلی‌ترین دشمن آنهاست

اوکراین نقطه تلاقی تنش میان قدرت‌های بزرگ
محمدرضا ستاری
در کشاکش بحران تازه میان روسیه و اوکراین که به واسطه توقیف سه کشتی اوکراینی و خدمه آنها توسط روس‌ها در نزدیکی‌ آب‌های ساحلی شبه‌جزیره کریمه رخ داده است، روز گذشته نیروهای اوکراین در منطقه اورزوف رزمایشی را برگزار کردند که فرمانده عملیات نظامی شرق این کشور، هدف آن‌ را دشمنی فرضی به نام روسیه اعلام کرد. این مقام بلندپایه نظامی اوکراین تصریح کرده که ما دشمن دیگری به غیر از روسیه نداریم و آمادگی کامل خود را برای پاسخگویی به هر نوع اقدام مسکو اعلام می‌کنیم.
پیش از این پترو پروشنکو رئیس‌جمهوری اوکراین نیز طرحی به پارلمان این کشور پیشنهاد کرد که مطابق با آن یک حکومت نظامی سی روزه به منظور مقابله با روسیه ایجاد شود و حتی طی سخنرانی‌های بعدی خود گفته بود هدف روسیه نه کریمه و تنگه کرچ، بلکه تصرف کل اوکراین است. پس از این ماجرا کشورهای غربی با اعلام نگرانی از وضعیت به وجود آمده در شرق اوکراین از روسیه خواستند تا نیروهای اوکراینی بازداشت شده را فورا آزاد کند و حتی سفیر اوکراین در آلمان از کشورهای غربی خواسته بود که مسکو را سرجای خود بنشانند.


همزمان با این مسئله ناتو طی جلسه‌ای اضطراری با فرماندهان ارتش اوکراین نشستی را برگزار کرد و کشورهای عضو آن ضمن انتقاد از رویکرد روسیه، توقیف سه کشتی اوکراینی را از طرف مسکو غیرقابل توجیه دانستند. اهمیت این جلسه از آنجا ناشی می‌شود که اوکراین هر چند عضو ناتو نیست، اما کی‏یف و دولت مستقر در آن تلاش وافری را برای عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا صورت داده و بنا به درخواست رئیس‌جمهوری این کشور که خواستار حمایت در مقابل سیاست‌های روسیه شده، جلسه اضطراری تشکیل شده است.
افزایش فشارها بر مسکو
در همین راستا و در حالی که اوکراینی‌ها ورود مردان 16 تا 60 روسی را به خاک خود ممنوع اعلام کرده‌اند و جامعه بین‌المللی نیز نگرانی‌های خود را از تشدید وضعیت بحرانی میان اوکراین و روسیه اعلام کرده است، ولادیمیر پوتین هفته گذشته طی تماسی تلفنی با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان از برلین خواست که به دولت اوکراین نسبت به هرگونه اقدام نسنجیده هشدار بدهد. مسکو همچنین اعلام کرد که قصد دارد سامانه جدید اس-400 در شبه جزیره کریمه مستقر کند و رئیس‌جمهوری اوکراین را نیز به بهره‌برداری سیاسی از تنش جاری متهم کرد.
از سوی دیگر تنش جدید میان اوکراین و روسیه باعث شد تا قرار ملاقات روسای جمهوری آمریکا و روسیه در اجلاس سران G20 لغو شود. دونالد ترامپ در همین راستا ضمن انتقاد از مسکو، علت لغو دیدارش با پوتین را موضوع اوکراین اعلام کرد و تصریح کرد: با توجه به این واقعیت که ناوچه و ملوانان هنوز از روسیه به اوکراین بازگردانده نشده‏اند، به این نتیجه رسیدم که برای کلیه طرف‌های مرتبط با این ماجرا بهتر است دیدار از قبل پیش بینی شده با ولادیمیر پوتین لغو شود.
در مقابل کرملین نیز طی بیانیه‌ای ضمن استقبال از لغو این دیدار با کنایه اعلام کرد که اکنون فرصت برای کارها و دیدارهای مهم‏تر در آرژانتین فراهم شده است. همچنین پوتین روز گذشته در حاشیه دیدار خود با سران کشورهای عضو بریکس در آرژانتین گفت که نمی‌توان شاهد یک رقابت نادرست به عنوان جایگزینی بر اصل برابری میان کشورها باشیم. او همچنین تاکید کرد که رویکرد تحریم‌های یکجانبه بیش از هر زمانی رو به گسترش است که این عمل محکوم و قابل تقبیح است.
در همین رابطه و در حالی که تنش میان اوکراین و روسیه نزدیک به چهار سال است که روابط میان مسکو و غرب را به شدت تیره و تار کرده و به موازات آنها تحریم‌های سنگین بین‌المللی را نیز متوجه روسیه ساخته است، دونالد توسک رئیس‌ شورای اروپا دو روز قبل ضمن اشاره به چالش جدید به وجود آمده میان کی یف و مسکو، خواستار تمدید تحریم‌های اتحادیه اروپا در قبال روسیه شد.
دورنمای تاریک مدیریت بحران
بحران چهار ساله میان اوکراین و روسیه زمانی رقم خورد که ویکتور یاناکوویچ رئیس‌جمهوری طرفدار مسکو با اعتراضات مردمی از قدرت برکنار و جناح طرفدار غرب قدرت را در این کشور به دست گرفت. متعاقب این ماجرا، روس‌تبارهای شرق اوکراین ضمن درگیر شدن با دولت جدید، مشروعیت آن را زیر سوال برده و با ترتیب دادن همه‌پرسی با حمایت آشکار روسیه، رسما الحاق شبه جزیره استراتژیک کریمه را به روسیه اعلام کردند. پس از این ماجرا و شدت گرفتن درگیری میان دو کشور، یک منطقه حائل میان روسیه و اوکراین در شرق این کشور به وجود آمد که از همان زمان روس‌تبارهای ساکن منطقه دونسک ضمن درگیری با دولت اوکراین خواستار استقلال از این کشور شدند. حتی سال گذشته نیز خبرهایی مبنی بر حمایت روسیه از ایجاد یک کشور جدید در شرق اوکراین منتشر شده بود.
در همین رابطه کشورهای غربی ضمن واکنش شدید به این اقدامات، مسکو را تحت شدیدترین تحریم‌های اقتصادی قرار دادند و همچنین الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت نشناختند. این امر با توجه به وضعیت ژئوپلتیک منطقه و اشتراکاتی که میان دو کشور وجود دارد، سبب شده تا یک درگیری غیر مستقیم میان قدرت‌های جهانی بر سر اوکراین شکل بگیرد که امکان مدیریت بحران با توجه به مولفه‌های زیادی که در بطن آن وجود دارد در آینده نزدیک به نظر اکثر ناظران غیر متحمل به نظر می‌رسد. به همین دلیل است که بیش از آن‏که در این وضعیت جدال میان مسکو و کی‏یف مدنظر باشد، در واقع رویارویی روسیه با غرب و آمریکا پررنگ‌تر است که رقابت‌های تجاری و استراتژیک نهفته در میان آنها، می‌تواند هر لحظه وضعیت منطقه را مانند هفته گذشته بحرانی کند.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس‌جمهوری که اتفاقات مهم و شکست‌های سختی را تجربه کرد مرگ بوش پدر در 94 سالگی جهانبخش محبی نیا دموکراسی به مثابه یک ضرورت در خاورمیانه افزایش و کاهش قیمت تصنعی بنزین باعث رانت می‌شود؟ یارانه سوخت از چاله تا چاه در اوج تنش میان اوکراین و روسیه، کی‏یف با انجام یک مانور نظامی اعلام کرد که مسکو اصلی‌ترین دشمن آنهاست « ابتکار » آرایش سیاسی اصولگرایان در دو انتخابات آینده را بررسی می‌کند آغازِ پایانِ جمنا؟ «ابتکار» از دلایل استیضاح‌کنندگان وزیر خارجه در مجلس گزارش می دهد استیضاح و ناگفته‌های ظر یف آیا مجسمه‌های شهری می‌توانند «تورلیدر فرهنگی» باشند؟ گم شدن مشاهیر، پشت ازدحام تصویری تهران برخی از مردم سر‌پل ذهاب همچنان کانکس را به خانه ترجیح می‌دهند فرار به سختی کانکس از ترس زلزله خداحافظی سیدجلال حسینی از تیم ملی اهمیت استفاده از جوانان در بخش‌های مختلف مدیریتی و کادر‌سازی فراکسیون شفاف‌سازی مجلس بررسی می‌کند وضعیت دستمزد و لیاقت مدیران کارخانه‌های واگذار شده شفاف خواهد شد