روزنامه مردم سالاری
1397/08/30
واقعیتهای اشتغالزایی با صنعت پتروشیمی
مزیتهای بیبدیل صنعت پتروشیمی در ایران موجب شده تا این صنعت همواره به عنوان یکی از صنایع اشتغالزا معرفی گردد؛ درحالیکه این موضوع، از پیششرطهایی برخوردار است که کمتر به آن توجه شده است.این که بگوییم صنعت پتروشیمی صنعتی ارزشآفرین است، شاید سخنی تکراری به نظر برسد اما وقتی مزیتهای بیبدیل صنعت پتروشیمی در ایران را مرور کنیم، به این نتیجه میرسیم که درباره این مزیتها هر چقدر سخن گفته میشود؛ باز هم کم است. ایران نه تنها دارای خوراک کافی نفت و گاز برای صنعت پتروشیمی است، بلکه به دلیل سواحل طولانی، امکان صادرات محصولات پتروشیمی را نیز دارد. چنین مزیتهایی موجب شده، احداث مجتمعهای پتروشیمی همواره یکی از گزینههای مسئولان برای محرومیتزدایی و اشتغالزایی باشد. در واقع مزیتهای بیبدیل صنعت پتروشیمی در ایران موجب شده، تا این صنعت همواره به عنوان یکی از صنایع اشتغال زا معرفی گردد. درحالیکه این موضوع، از پیش شرطهایی برخوردار است که کمتر به آن توجه شده است.
ایجاد شغل در کشور، هزینه دارد و برای ایجاد اشتغال در حوزههای مختلف، از حوزههای صنعتی گرفته تا خدماتی و تجاری و حتی گردشگری، برآوردهای مالی متفاوتی وجود دارد. به همین دلیل در کشورهای توسعه یافته برای ایجاد اشتغال، به دنبال ایجاد اشتغال بیشتر با هزینه کمتر و به عبارت سادهتر، بهرهوری بیشتر از بودجهای است که برای اشتغال در نظر گرفته میشود. به همین دلیل احداث مجتمعهایی همچون پتروشیمی، همواره در اولویتهای آخر اشتغالزایی قرار دارد. دلیل این امر ساده است: ایجاد اشتغال با احداث یک واحد پتروشیمی، بسیار هزینه بر و گران است. به عبارت سادهتر، اگر از منظر بهرهوری بودجهای در حوزه اشتغال نگاه کنیم، هیچگاه احداث یک مجتمع پتروشیمی، به تنهایی نمیتواند اشتغالزایی بالایی داشته باشد و اصولا به همین دلیل هم هست که اشتغالزایی با پتروشیمی را بسیار گران میدانند. اما هزینهای که بابت ایجاد هر شغل در صنعت پتروشیمی تخمین زده میشود، متفاوت است و از 3 میلیارد تومان برای هر شغل آغاز میشود و تا مبالغ بسیار بالاتر و حتی تا دهها برابر این مبلغ ادامه مییابد. اما پرسش بعدی این است که این تفاوتهای معنادار در تخمین هزینه ایجاد شغل با پتروشیمی به خاطر چیست؟
دلیل اصلی تفاوت در تخمین هزینه ایجاد اشتغال با صنعت پتروشیمی، به تفاوت نگاه به صنعت پتروشیمی باز میگردد. در مقاطعی، تصویب و احداث مجتمعهای پتروشیمی در نقاط مختلف کشور اوج گرفت. در بخشی از این امر نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و استانداران و فرمانداران، برای برداشتن گامیمثبت در جهت رونق اقتصادی و اشتغالزایی در حوزه انتخابیه یا حوزه فعالیت خود، همواره به دنبال گرفتن مصوبه احداث مجتمعهای تولیدی بزرگ بودهاند که در این بین، مجتمعهای پتروشیمی جزو اولویتهای اصلی بوده است. نیمه کاره ماندن برخی مجتمعهای پتروشیمی حاصل چنین رویکردی بود. در مورد برخی مجتمعهای پتروشیمی هم که تکمیل شد، انتظارات نادرستی در بین ساکنان مناطق میزبان این مجتمعهای پتروشیمی در مورد اشتغالزایی ایجاد شده بود که عموما به دلیل ماهیت صنعت پتروشیمی، انتظارات و توقعات صحیحی نبود. چرا که یک مجتمع پتروشیمی به تنهایی نمیتواند اشتغالزایی بالایی داشته باشد. گاه در یک مجتمع پتروشیمی در زمان اجرای پروژه بیش از 2 هزار نفر مشغول کار میشوند اما پس از تکمیل و افتتاح پروژه، تعداد شاغلین آن به نصف این میزان نیز نمیرسد. البته این آمارها با توجه به حجم مجتمعها و همچنین نوع فعالیت آنها متفاوت است اما در یک نکته، تفاوتی وجود ندارد و آن هم اشتغالزایی پایین احداث یک مجتمع پتروشیمی است. در واقع نمیتوان صرفا با نوید دادن احداث یک مجتمع پتروشیمی به مردم یک منطقه، آنها را به ایجاد اشتغال بالایی در آن امیدوار ساخت. به همین دلیل است که طرح وعده اشتغالزایی با ایجاد یک مجتمع پتروشیمیکه علیرغم هزینههای فراوان، تعداد شغل کمی ایجاد میکند، چندان صحیح و کارشناسی نیست.
اما با این وجود، آنچه گفته شد به معنای عدم امکان ایجاد اشتغال با صنعت پتروشیمی نیست. وقتی اشتغالزایی با پتروشیمی صرفا در احداث یک مجتمع پتروشیمی خلاصه شود، واضح است که شغل کافی و قابل انتظار ایجاد نمیشود. به همین دلیل است که باید اشتغالزایی در صنعت پتروشیمی را در قالب ایجاد زنجیره ارزش و توسعه صنایع تکمیلی در صنعت پتروشیمی در نظر گرفت.
تولید در یک مجتمع پتروشیمی، تولید محصول خامی است که میتواند در صدها کارگاه و کارخانه کوچک و بزرگ دیگر، به کالاها و اجناس موردنیاز مردم تبدیل شود. در واقع تولیدات صنعت پتروشیمی میتواند زمینهساز ایجاد دهها و صدها کارگاه کوچک و بزرگ و به چرخش درآوردن چرخ کارگاهها و کارخانههای مختلفی باشد که مواد خام مورد نیازشان از طریق تولیدات یک یا چند مجتمع پتروشیمی تامین میشود. وقتی تولیدات خام یک مجتمع پتروشیمی، به عنوان ماده اولیه به این کارگاهها و کارخانهها تزریق شود، نه تنها تعداد مشاغل بیشتری ایجاد میکند، بلکه رونق و رشد اقتصادی را در حوزهای وسیعتر و با تاثیرگذاری بیشتر منطقهای، استانی و حتی ملی
ایجاد میکند.
به طور خلاصه، صنعت پتروشیمی میتواند صنعتی اشتغالزا و عامل تسریع رشد اقتصادی باشد، اما مشروط به آنکه اشتغالزایی را صرفا در احداث یک مجتمع پتروشیمی خلاصه نکنیم؛ بلکه آن را در قالب مجموعهای که شامل یک مجتمع پتروشیمی و صنایع پاییندستی استفاده کننده از محصول تولیدی آن مجتمع هستند ترسیم کنیم.
منبع : نیپنا
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
تهدید به استیضاح؛ نسخه جدید هجمهها علیه ظریف
شرکتهای خلاق بنیان و ماجرای استارتآپها
واقعیتهای اشتغالزایی با صنعت پتروشیمی
شایعه شورش شاهزادگان سعودی علیه بنسلمان
خبر موثقی در مورد صدور حکم حناچی نداریم
ردپای سلطان شکر در معاملات شرکتهای اقتصادی بنیاد شهید مشهود بود
تعلل بروکسل در اجرای تعهدات برجام
تهدید به استیضاح؛ نسخه جدید هجمهها علیه ظریف
12 میلیارد دلار کالا در سال 96 قاچاق شد
راهبرد ما، عدم وابستگی به سایر کشورها است
15 کارگر بازداشتی نیشکر هفت تپه آزاد شدند
نه مجلس دهم مجلس اصلاحطلبان است و نه دولت روحانی دولت اصلاحات