روزنامه جهان صنعت
1397/08/30
در جست‌وجوی ولیعهد جدید
منابع نزدیک به دربار پادشاهی عربستان اعلام کردند که به دنبال موج انتقادهای بین‌المللی از قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی، تعدادی از اعضای خاندان سعودی در تلاش هستند تا مانع پادشاهی محمد بن‌سلمان شوند.این منابع گفته‌اند، ده‌ها نفر از اعضای ذی‌نفوذ خاندان سلطنتی سعود به دنبال تغییر جانشین ملک سلمان۸۲ ساله هستند، اما تا زمانی که او در قید حیات است دست به اقدام نمی‌زنند. آنها گفته‌اند، بعید است که ملک سلمان دست به اقدامی علیه پسر محبوب خود یعنی محمد بن‌سلمان بزند.
رویترز به نقل از این منابع می‌گوید، این اعضای خاندان سلطنتی در حال رایزنی در خصوص جانشینی احتمالی احمد بن عبدالعزیز برادر کوچکتر ملک سلمان و عموی محمد بن‌سلمان هستند. طبق این گزارش، احمد بن عبدالعزیز تنها برادر تنی ملک سلمان است که از حمایت اعضای خاندان سلطنتی، نیروهای امنیتی و کشورهای غربی برخوردار است.
شاهزاده احمد بن عبدالعزیز پس از یک سفر دو و نیم ماهه به خارج از کشور در ماه اکتبر به ریاض بازگشت. در طول این سفر او در لندن و در واکنش به یک تظاهرات اعتراضی علیه خاندان سلطنتی عربستان ظاهرا از رهبری در کشور انتقاد کرد. گفته میشود که احمد بن‌عبدالعزیز یکی از تنها سه نفری است که در نشست شورای هیات بیعت با ولیعهدی محمد بن‌سلمان مخالفت کرده است.
منابع مطلع سعودی همچنین گفته‌اند که مقام‌های ارشد آمریکایی در مذاکرات خود با مقام‌های عربستان در هفته‌های اخیر به طور ضمنی از شاهزاده احمد بن عبدالعزیز حمایت کرده‌اند. این منابع تصریح کرده‌اند، احمد بن‌عبدالعزیز قرار نیست که هیچ یک از برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که توسط محمد بن‌سلمان شروع شده را متوقف کند و به قراردادهای نظامی دست نمی‌زند و وحدت اعضای خاندان سلطنتی را باز خواهد گرداند.
واشنگتن‌پست، روزنامه‌ای که جمال خاشقجی در آن یادداشت می‌نوشت، جمعه گذشته در گزارشی ادعا کرد که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا به این نتیجه رسیده که دستور قتل جمال خاشقجی را محمد بن‌سلمان صادر کرده است. با این حال شماری از قانونگذاران آمریکایی و همچنین بسیاری از تحلیلگران در رسانه‌های بین‌المللی آمر این قتل را محمد بن‌سلمان معرفی کرده‌اند.
در تازه‌ترین مورد، سناتور لیندسی گراهام که از متحدان دونالد ترامپ در کنگره به شمار می‌رود یکشنبه گذشته گفت در روابط آمریکا و عربستان، محمد بن‌سلمان نقشی ویرانگر داشت.
گراهام به شبکه خبری ان‌بی‌سی گفت: متنفرم که این را می‌گویم؛ چون امید زیادی به او برای انجام اصلاحات مورد نیاز در عربستان بسته بودم، اما تا جایی که لیندسی گراهام خبر دارد، آن کشتی غرق شد. جمال خاشقجی روز دهم مهر امسال پس از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول ناپدید شد.
عادل الجبیر: پادشاه و ولیعهد خط قرمز ما هستند
این در حالی است که وزیر خارجه عربستان در گفت‌وگو با روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط اظهار کرد: گزارش‌های سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا درباره اینکه ولیعهد عربستان دستور قتل خاشقجی را صادر کرده است، کاملا بی‌اساس بوده و دولت عربستان قاطعانه آنها را رد می‌کند.
به نوشته ایسنا، عادل الجبیر در این گفت‌وگو از چالش‌هایی که عربستان با آن روبه‌رو است و از اتهاماتی که در خصوص قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار و منتقد عربستانی داخل کنسولگری کشورش در استانبول علیه محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و برادرش خالد بن‌سلمان، سفیر عربستان در آمریکا مطرح شده، صحبت کرد. وی تاکید کرد: مقامات ترکیه به ریاض اعلام کرده‌اند، مقصودشان از اظهاراتی که در آن یک شخص عالی‌رتبه را به صدور دستور قتل خاشقجی متهم کردند، بن‌سلمان نیست.
الجبیر گفت: عربستان قاطعانه هر گونه ادعا درباره ولیعهد را رد می‌کند و رهبری این کشور یعنی سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهد خط قرمز ما هستند و هرگز اجازه نخواهیم داد این رهبری از سوی هر طرفی و به هر بهانه‌ای که باشد خدشه‌دار شود. خدشه‌دار شدن رهبری به منزله وارد شدن آسیب به مردم و کشور است.
رییس‌جمهوری ترکیه دوم نوامبر به روزنامه واشنگتن‌پست آمریکا گفته بود: اشخاصی وارد ترکیه شدند تا دستورات سر به نیست کردن خاشقجی را اجرایی کنند و ما می‌دانیم که این دستور از سوی بالاترین سطوح دولتی عربستان صادر شده است اما وی تهمت‌ها علیه ملک سلمان را رد کرد تا حدس و گمان‌ها در خصوص ولیعهد همچنان باقی بماند و همین امر موجب شد تا طرف سعودی در این باره از خود واکنش نشان دهد. عربستان اعلام کرد پادشاه این کشور دستور قتل خاشقجی را نداده و به همین دلیل هیچ ادله‌ای درباره اینکه قتل خاشقجی بازتاب سیاست رسمی عربستان است، وجود ندارد و اعتبار اینکه قتل این روزنامهنگار مشکل و اختلافی میان دو کشور است، اشتباه خواهد بود.
وزیر خارجه عربستان گزارش‌های رسانه‌ای در خصوص برآوردهای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا که ولیعهد را آمر قتل این روزنامهنگار اعلام کرده، رد کرد و گفت: این اظهاراتی است که به صورت رسمی اعلام نشده و نه تنها براساس ادله قاطعانه نیست بلکه فقط یک برآورد است.
الجبیر آنچه در برخی رسانه‌هایی آمریکایی در خصوص تماس تلفنی خالد بن‌سلمان، برادر ولیعهد و سفیر عربستان در آمریکا با خاشقجی و دادن پیشنهاد به او برای رفتن به کنسولگری کشورش در استانبول به منظور به قتل رساندن او کاملا نادرست است. خالد بن‌سلمان هیچ تماس تلفنی با این روزنامهنگار نداشته و این اظهارات واشنگتن‌پست نشان‌دهنده ضعف منابعی است که به آنها استناد کرده است.
پیشتر واشنگتن‌پست نوشته بود: سازمان سیا به این نتیجه رسیده که خالد بن‌سلمان با خاشقجی تماس تلفنی برقرار کرده تا به او اطمینان دهد که هیچ خطری در صورت رفتنش به کنسولگری عربستان در استانبول او را تهدید نمی‌کند. خالد بن‌سلمان در پیامی توئیتری در واکنش به این اظهارات سازمان سیا نوشت: در خصوص سفر خاشقجی به ترکیه هیچ پیشنهادی به او نداده و این اظهارات بی‌اساس است.
الجبیر در ادامه این گفت‌وگو از آنکارا خواست برای دستیابی به همه حقایق، ادله و شواهد خود را در خصوص قتل این روزنامهنگار به دادستانی کل عربستان ارائه دهد. وی در پایان بر تمایل رهبری عربستان بر حفظ روابط استراتژیک و شراکت تاریخی با ایالات متحده و تحکیم آن تاکید کرد.
وزیر خارجه عربستان تصریح کرد: عربستان اولین طرفی است که تدابیری را علیه متهمان در پرونده خاشقجی اتخاذ کرد و به تبع آن کشورهای دیگر تدابیری را علیه این افراد لحاظ کردند البته به صورتی که در روابط استراتژیک و منافع سیاسی و اقتصادی مشترک بین ما و هم‌پیمانان‌مان خللی وارد نشود.
الجبیر ادعا کرد: روایت عربستان درباره قتل تغییر نکرد و آنچه رخ داد این است که تیمی مجری قتل گزارشی دروغین و گمراه‌کننده ارائه کرد. زمانی که حقایق متناقضی در گزارش‌شان منتشر شد پادشاه عربستان دستور انجام تحقیقات را به دادستانی داد و براساس این تحقیقات نتایج اعلام شده به دست آمده است و عربستان روایتی نداشته بلکه اطلاعات شفاف خود را ارائه کرده و به این کار هم ادامه خواهد داد.
واشنگتن‌پست: تداوم رابطه آمریکا با عربستان بدون بن‌سلمان
روزنامه واشنگتن‌پست آمریکا در سرمقاله دوشنبه گذشته خود نوشت: رابطه استراتژیک آمریکا با عربستان باید حفظ شود، اما، نه با محمد بن‌سلمان.
این روزنامه افزود: در رابطه با ماجرای قتل جمال خاشقجی دولت آمریکا تکیه کلامش این است که منتظر می‌ماند تا نتیجه تحقیقات پرونده به انتها برسد و آنگاه تمام کسانی که عامل این قتل بوده‌اند را پاسخگو خواهد ساخت. این نوع نگرش به پرونده، همگی دلالت بر یک واقعیت دارد و آن اینکه؛ هر اقدامی که قرار است در مورد عربستان معمول گردد؛ لزوما باید این اصل را مورد توجه قرار دهد که عربستان شریک استراتژیک آمریکاست و میان این دو یک نوع رابطه راهبردی برقرار است.
وزارت خارجه آمریکا هم شنبه گذشته این هفته به همین موضوع اشاره کرده بود. دولت آب پاکی را روی دست همه ریخت. هیچ چیزی در دنیا نمی‌تواند جلوی پیوستگی کاخ سفید با شاهزاده محمد بن‌سلمان را که صاحب قدرتمندترین شخصیت در پادشاهی سعودی است، بگیرد.
همین اصل و قانون نانوشته بود که به رییس‌جمهور ترامپ اجازه نداد، کشفیات محکم سازمان سیا را که بیان می‌کند ولیعهد دستور قتل خاشقجی را داده است، تایید کند. وزارت خارجه هم بر مبنای همین رویکرد از تایید علنی این گزارش طفره رفت. البته شکی نیست که رابطه آمریکا با عربستان یک رابطه استراتژیک با قدمتی طولانی است که پایه‌ریزی آن به دوران ریاست‌جمهوری فرانکلین روزولت برمی‌گردد.
منطقی است که این رابطه حفظ شود، اما، دچار مغلطه نشویم. در مورد اهمیت این رابطه اغراق‌گویی هم نکنیم. حقیقتش این است که عربستان آنچه را که از آمریکا می‌گیرد، بسیار بیشتر از آن چیزی است که به آمریکا می‌دهد. به خطا هم نرویم. عربستان فقط در محمد بن‌سلمان خلاصه نمی‌شود. بن‌سلمان یک جوان خام 33 ساله است که در این انگشت‌شمار سال‌هایی که در راس قدرت قرار داشته؛ یک پرونده‌ای مسموم، مملو از اعمال بیشرمانه ریز و درشت را برای خودش درست کرده است.
ترامپ بیش از حد روی قراردادهای تسلیحاتی با عربستان حساب باز کرده است. بیش از حد روی این مساله معطوف شده که عربستان تولید‌کننده درجه اول نفت در جهان است. اما جالب اینجاست که رژیم عربستان تا به حال در تمامی این جبهه‌های مورد نظر ترامپ، ناموفق ظاهر شده است. در مورد قرارداد تسلیحاتی که باید اذعان کرد از قرارداد مجلل 110 میلیارد دلاری، تا به حال فقط کسر کوچکی از مبلغ قرارداد پرداخت شده است.
ناگفته نماند در این بین، محمد بن‌سلمان دست به یک سری اصلاحات و گشایش‌هایی هم زد که در این پادشاهی مسلمان بی‌سابقه بود و بسیار مورد توجه غرب قرار گرفت. او چهره خشن و زمخت و متحجری را که از دین بر کشور حاکم بود، زدود. دستگاه روحانیت حاکم بر کشور را از اریکه قدرت به پایین کشید. یک سری آزادی‌های اجتماعی را در کشور باب کرد. اقتصاد کشور را مدرن کرد و به جلو برد.
ولیعهد؛ همه این کارهای شایسته را کرد، اما با دسته‌گل‌هایی که به آب داد بر وجهه تمام آنها لطمه زد. او یک تعداد از سعودی‌های لیبرال که خواهان همین اصلاحات در کشور بودند را به زندان انداخت. نمونه آنها یک زن بود که برای حق رانندگی زنان مبارزه می‌کرد. قله تمام این اعمال ناشایست؛ قتل خاشقجی بود. خاشقچی روزنامه‌نگاری بود که هرچند آرمان‌های والای بن‌سلمان برای مدرن‌سازی، پیشرفت و توسعه کشور را می‌ستود؛ اما در عین حال به روش‌های شاهزاده برای احراز این آرمان‌ها انتقاد داشت.
مسلم است که آمریکا نمی‌تواند به زور خواستار برکناری بن‌سلمان از قدرت شود. بلکه همانطور که دولت آمریکا هم به حق می‌خواهد، این منطقی است که ولیعهد در قدرت بماند. منتها می‌توان شاهزاده را تحریم کرد و از او دوری جست، اما در عین حال با رژیم عربستان مراوده تجاری داشت.
خاندان سلطنتی سعودی مطلقا نمی‌تواند بدون دوستی و رابطه با آمریکا به کارش ادامه دهد. پس منطقی است که هرگز این رابطه را قطع نخواهد کرد. مسلما ضعیف کردن ولیعهد، کشور را بی‌ثبات خواهد کرد و مسلما، یک عربستان بی‌ثبات؛ کل خاورمیانه را بی‌ثبات خواهد کرد. تنها راه حل مساله این است محمد بن‌سلمان همواره زیر نظر باشد والا، باید منتظر رفتارهای مخرب بیشتری از او بود.
سایر اخبار این روزنامه
تلاش لندن برای پایان تنش میان ایران و عربستان
زلزله در صنعت خودروسازی جهان
در جست‌وجوی ولیعهد جدید
صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی در راه بازار سهام
اقدام جدید دولت برای بنزین
از معافیت بندر چابهار از تحریم‌ها تا توسعه بندر گواتر؛
تولید را شکستند
آمار سازمان بهداشت جهانی در سال 97:
نامگذاری در ثبت‌احوال
دلیل گیر!
اعتراض کارگران به ناتوانی دولت در اجرای قانون کار
اروپا در مورد برجام کم کاری نمی کند
بی نظمی سودجویانه بانک ها
هرج و مرج در بازار تمامی ندارد
صداهایی که شنیده نمی‌شود
زلزله در صنعت خودروسازی جهان
افتتاح پروژه انتقال گاز روسیه به ترکیه
بیت‌کوین به مرز ۴۰۰۰ دلار سقوط کرد
قانون کاری که دیگر نیست
