تهران نگران فرجام SPV 

همزمان با اظهارات مبهم موگرینی وزیر خارجه انگلیس به تهران آمد
اما گویا سفر وی ارتباط چندانی به برجام ندارد

آفتاب یزد- گروه سیاسی: وزیر امور خارجه انگلیس در راس یک هیئت سیاسی به تهران سفر کرد.جرمی‌هانت، در جریان سفر خود به تهران در روز دوشنبه با همتای ایرانی خود گفت و گو داشت.


او اولین وزیر خارجه اروپایی است که از زمان خروج آمریکا از برجام به تهران سفر کرد و همین موضوع سفر روز گذشته وی را به کشورمان بسیار بااهمیت‌تر از هر زمانی می‌کند.چرا که بسیاری او را حامل پیامی مهم از قاره سبز به تهران می‌دانند. در این میان اما عده‌ای هم اعتقاد دارند که‌هانت این روزها بیش از آنکه دغدغه برجام و حل مشکلات ایران را داشته باشد در فکر امتیازگیری و البته حل مشکلات زندانیان ایرانی- انگلیسی ایران یعنی کسانی مثل نازنین زاغری است. سفر‌هانت اما در شرایطی صورت می‌گیرد که سخنان اخیر مقامات ایرانی و اروپایی چندان امیدوار کننده نیست و معناهایی خاص در خود گنجانده است.
روز گذشته عباس عراقچی اظهار داشت: «هنوز هیچ کشوری حاضر نشده میزبانی سازوکار مالی بین ایران و اروپا را قبول کند؛ اتریش و لوکزامبورگ قبول نکردند و اروپا ناتوان از ثبت SPV است.»
آن طور که ایسنا می‌نویسد، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: «چه اروپا نخواهد با ما کار کند و در حال بازی با ما باشد و چه بخواهد و قادر نیست، در نتیجه فرقی نمی‌کند. نتیجه این است که اروپایی‌ها یا نخواستند یا نتوانستند کاری انجام دهند. اما ما تا زمانی که باقی ماندن در برجام به نفع کشور باشد در آن می‌مانیم و اگر این نباشد ماندن در برجام فایده‌ای ندارد. اگر تا الان ماندیم به این دلیل است که در ابعاد سیاسی و اقتصادی ماندن به نفع ماست. در حال حاضر شرایط مطلوبی است اما این حتما پایدار نخواهد ماند و اروپایی‌ها باید بدانند این وضعیت نمی‌تواند به این شکل ادامه پیدا کند.»
عراقچی گفته است: «اروپایی‌ها اگر کوتاه بیایند حاکمیت، اعتبار و امنیت آنها زیر سوال می‌رود. اگر اروپا فکر می‌کند منطقه غرب آسیا بدون برجام امن‌تر است می‌تواند امتحان کند.»
بهرام قاسمی سخنگوی وزیر خارجه ایران نیز درباره عدم راه افتادن کانال مالی ایران و اروپا به جای سوئیفت می‌گوید:« متاسفانه این روند به دلایل مختلف با کندی مواجه شده است، البته ما می‌دانیم که در این زمینه یعنی اجرای مکانیزم مالی با یک پدیده نو و پیچیده‌ای روبرو هستیم که اجرایی شدن آن طول می‌کشد و هنوز ابهاماتی برای اجرایی شدن آن وجود دارد، اما هیچ کدام از آن‌ها دلیل بر این نیست که اروپا در رفتار و اقدامات خود برای اجرای این مکانیزم و تحقق تعهداتش نسبت به ایران و برجام از سرعت لازم برخوردار نباشد.»
اظهارات این دو مقام ایرانی در حالی صورت می‌گیرد که فدریکا موگرینی رئیس اتحادیه اروپا هم از اظهارنظر راجع به زمانبندی راه‌اندازی سازو کار مالی ویژه برجام خودداری کرده است. او در پاسخ به اینکه زمان ایجاد این سامانه چه وقتی است تنها به این جواب که هر چه زودتر، بهتر بسنده کرده است و ادامه داده من نمی‌توانم به شما تاریخ دقیقی را اعلام کنم.
در هر صورت روز گذشته‌هانت به ایران آمد و در شرایطی که خیلی‌ها منتظر تصمیمی سرنوشت ساز در این زمینه بودند او بار دیگر از موضع بریتانیا در قبال برجام گفت و اظهار داشت: « این توافق برای زنده ماندن به پایبندی صددرصدی نیاز دارد. ما تا زمانی که ایران به تعهداتش در توافق عمل کند به آن پایبند خواهیم بود.»
او در ادامه صحبت‌هایش طی اظهاراتی نسنجیده اما گفته است: «اگر ما بخواهیم با دلایل ریشه‌ای چالش‌های کنونی در خاورمیانه مقابله کنیم، لازم است که شاهد توقف فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه باشیم.»
وی مدعی شد: «بیش از هر چیز ما خواستار آزادی این افراد بی‌گناه دو تابعیتی و بازگشت آنها به آغوش خانواده‌هایشان در بریتانیا هستیم. من داستان‌های ناراحت کننده‌ای از خانواده‌های آنها شنیده‌ام که مجبور به تحمل این جدایی هستند. بنابراین، من با این پیام شفاف به ایران می‌روم که زندانی کردن افراد بی‌گناه نباید به عنوان ابزاری برای اعمال فشار دیپلماتیک استفاده شود.»
هانت به پرونده نازنین زاغری نیز اشاره کرد که با ادعای بی‌گناه بودن او خواستار آزادی‌اش شد.
با چنین اظهارات دوپهلویی آیا باید این دیدار را در مسیر آنچه که ایران می‌خواهد ارزیابی کرد یا آنچه که ترامپ در پی آن است؟ آیا انگلیس به همان‌اندازه به دنبال حفظ برجام یا تشکیل سوئیفت اروپایی و spv است یا صرفا به دنبال آزادی زاغری دوتابعیتی؟
>پیامی معنادار
انگلیس در حال انتقال پیامی از اروپا به ایران است؛ پیامی که بعد از سفر ترامپ به اروپا به کشورمان مخابره می‌شود. محسن جلیلوند کارشناس مسائل بین الملل با بیان این مطلب به آفتاب یزد می‌گوید:« موضوع ایران یکی از موضوعاتی است که در سفرهای ترامپ مطرح شده بود، اکنون وزیر خارجه بریتانیا حامل خبرهایی در این زمینه است.»
وی ادامه می‌دهد: «با توجه به موضع گیری‌هایی که مقامات ایرانی مثل عراقچی و قاسمی این روزها از خود بروز دادند این موضوع نشان از آن دارد که ایران از موضوعاتی مطلع است به این معنا که ایران دریافته که ظاهرا اروپاییان خیلی تمایلی برای وعده‌هایی که قبلا درباره برجام پس از خروج ترامپ داده بودند، ندارند.»
اما این سفر چه نکات مثبتی دارد؟ جلیلوند درباره آن می‌گوید: «دوکشور می‌توانند برخی از مشکلاتی که پیشتر با یکدیگر داشتند را در این زمینه حل کنند.»
او درباره حل SPV اما اظهار می‌کند: « من بعید می‌دانم این موضوع به این راحتی‌ها حل شود، چون هیچ یک از این کشورها حاضر نیستند مسئولیت آن را بپذیرند، وقتی هم از خانم موگرینی پرسیدند نتیجه این موضوع چه می‌شود، گفت بروید از انگلیس، فرانسه و آلمان بپرسید. به هر حال آمریکا موضع خود را درباره اروپایی‌ها مشخص کرده و آن‌ها را به چالش کشیده است بنابراین نباید خیلی به این سفر خوشبین بود.»

>تانک‌های چیفتن
فریدون مجلسی دیپلمات سابق نیز درباره این دیدار به موضوع محکومیت نازنین زاغری اشاره می‌کند و می‌گوید:« انگلیس به نوعی رفتار می‌کند که گویی نازنین زاغری به خاطر طعام و معامله سنگین تری در اینجاست. اما اگر مقصود از طعام بدهی‌های معوقه 40 ساله‌ای باشد که انگلیس باید آن را به ایران بپردازد این دیگر نیازی به گروگان گیری زاغری ندارد. انگلیسی‌ها باید بدهی تانک‌های چیفتن خودشان را که در قراردادی در زمان شاه سابق بسته شده بود به ایران بدهند، دادگاه هم حکم در این زمینه داده است و تجدیدنظر خواهی در انگلیس هم در این پرونده به نتیجه نرسید. در مورد برجام هم قاعدتا باید دو طرف آن را قبول داشته باشند بنابراین دیگر حرفی نمی‌ماند که دو طرف از طریق نازنین زاغری به دنبال امتیاز گیری در مورد آن باشند.»
اشارات فریدون مجلسی درباره تانک‌های چیفتن به قرارداد نظامی ایران و انگلیس در دهه 70 میلادی بر می‌گردد. آخرین پادشاه ایران٬ مذاکراتی را با بریتانیا آغاز کرد که هدف آن خرید تانک‌های چیفتن بود.
بر اساس این قرارداد بریتانیا باید ۱۵۰۰ تانک چیفتن و ۲۵۰ خودرو زرهی به ایران تحویل می‌داد. حدود ۱۸۵ تانک به ایران تحویل داده شد. تحویل تانک‌ها حتی تا بعد از انقلاب هم ادامه داشت اما با اشغال سفارت آمریکا در تهران بقیه قرارداد به اجرا در نیامد.اکنون طلب ۴۰۰ میلیون پوندی ایران بابت این تانک‌ها یکی از مسائلی است که همیشه به عنوان چالش میان ایران و انگلیس از آن یاد می‌شود و اینطور که معلوم است دستیابی به این هدف از سوی ایران در دستور کار قرار گرفته است.
مجلسی اما درباره تاثیرگذاری دور جدید مذاکرات با انگلیس پیرامون برجام می‌گوید:« شرکت‌های انگلیسی که تابع تصمیمات ایران و دولت نیستند موضوعی نیست که بتوان با این دیدارها به حل و فصل آن دل بست.»
این دیپلمات سابق درباره این که انگلیس تا چه‌اندازه می‌تواند مسائلی مثل SPV را حل کند اظهار می‌کند: «تمرکز انگلیس بیشتر روی مسئله آزادی نازنین زاغری است تا مسائلی از این دست.»
از اظهارات کارشناسان نیز اینگونه بر می‌آید که ظاهرا حضور‌هانت و هیئت سیاسی‌اش در ایران نمی‌تواند به معنای گامی در جهت حل مشکلات کشور در مسیر ایران پسابرجام تلقی شود. حتی اگر همچنان انگلیس از حفظ برجام بگوید اما شواهد پیداست که گفته‌های کسانی مثل عراقچی و قاسمی در این روزها بی دلیل نبوده است. شاید هم به قول جلیلوند،‌هانت حامی پیام‌هایی است از اروپا؛ پیام‌هایی که نمی‌توانند برای ایران چندان امیدبخش باشند.