ثبت زلزله‌های متعدد در شرق تهران

گروه مسکن- سال گذشته به دنبال انتشار یک فیلم که در آن دو کوهنورد ادعا می‌کنند از آتشفشان دماوند مواد مذاب خارج شده است بحث فوران این قله آتشفشانی سر زبان‌ها افتاد‌. همان موقع گزارشی از مطالعات پژوهشگران ایالات‌ متحده درباره فعالیت‌های آتشفشانی کره زمین منتشر شد که بر اساس آن گفته شد دور جدیدی از فعالیت‌های آتشفشانی در راه است و یکی از قله‌های پرخطر در فهرست تهیه‌شده توسط این پژوهشگران نیز قله دماوند اعلام شد‌. پس از این ادعا مسوولان واکنش دقیقی نسبت به جدی‌ بودن خطر فوران آتشفشان دماوند نشان ندادند و تنها اعلام کردند در حال حاضر شناخت کافی از این قله وجود ندارد‌.
بررسی دقیق آتشفشان‌ها نیازمند آزمایش‌های کافی و مطالعات گسترده‌ای است که هنوز در ایران انجام نشده است‌. به گفته کارشناسان آتشفشان دماوند نیمه‌فعال است و بر زلزله، آب شدن برف‌ها و ایجاد سیلاب و تولید گاز تاثیر مستقیم دارد‌. در همین ارتباط رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در شعاع ۱۰۰ کیلومتری آتشفشان دماوند حدود بیش از ۱۹ میلیون نفر در مناطق شهری و روستایی ساکن هستند، گفت: در صورت فعال شدن آتشفشان دماوند یک‌چهارم جمعیت کشور تحت‌تاثیر مخاطرات این آتشفشان قرار خواهند گرفت‌. علی بیت‌اللهی دیروز در دومین جلسه پایش آتشفشان دماوند با تاکید بر ضرورت ایجاد ایستگاه‌هایی به منظور پایش تغییرات رفتار این آتشفشان، افزود: اجرای این امر نیاز به همکاری همه دستگاه‌های مرتبط و همچنین ایجاد زیرساخت‌های اعتباری و قانونی دارد‌.
وی با اشاره به شایعات فعال شدن آتشفشان دماوند، خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر بیش از ۱۰ خبر مرتبط با فعالیت مجدد این آتشفشان منتشر شده است که ما ابزار لازم برای پاسخگویی مناسب به سوالات مطرح‌شده در خصوص فعالیت‌های این آتشفشان را در اختیار نداشتیم‌.
بیت‌اللهی با اشاره به وقوع سیل در هفته اول شهریورماه سال‌جاری در گزنک و گزانه، اظهار کرد: همزمان با این پدیده شایعاتی در خصوص گرم شدن مخروط آتشفشان دماوند و ذوب یخچال‌ها مطرح شد‌. از این رو مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان متولی کارگروه ملی مخاطرات زلزله و لغزش‌ها مطالعاتی را در این زمینه اجرایی کرد‌.


رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه بررسی این بحران به این مرکز واگذار شد، ادامه داد: بر این اساس ما جلساتی را در خصوص پایش آتشفشان دماوند برگزار کردیم که در این جلسه نیز که با حضور افراد و نهادهای تخصصی برگزار می‌شود، درصدد هستیم راهکارهایی را برای پایش و فعالیت آتشفشان دماوند ارائه دهیم‌.
وی با اشاره به مخاطرات دماوند در صورت فعال شدن اظهار کرد: در شعاع ۱۰۰ کیلومتری این قله آتشفشانی، ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در مناطق شهری و دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در مناطق روستایی ساکن هستند‌. از این رو انتظار داریم در صورت فعال شدن این آتشفشان بسته به جهت وزش باد، این جمعیت را تحت تاثیر قرار دهیم‌.
بیت‌اللهی با تاکید بر اینکه با فعال‌شدن این آتشفشان یک‌چهارم جمعیت کشور تحت تاثیر مخاطرات آتشفشان دماوند قرار خواهند گرفت، ادامه داد: علاوه بر آن، فعالیت‌های آتشفشانی همراه با وقوع زلزله خواهد بود و از سوی دیگر در اطراف این قله گسل‌های زیادی وجود دارد‌.
وی با تاکید بر ضرورت استفاده از ابزارهای علمی برای پایش این آتشفشان مانند دما و صداهای انفجاری درون ماگماها، افزود: از جمله ابزارهای تخصصی که برای پایش آتشفشان دماوند مورد نیاز است، می‌توان به دستگاه‌های زلزله‌نگار، گازسنجی‌ها و همچنین زیرساخت‌های برق، راه و ساختمان اشاره کرد‌. بیت‌اللهی در عین حال با بیان اینکه محوریت پایش آتشفشان دماوند باید بر عهده سازمان زمین‌شناسی باشد، یادآور شد: برای پایش این آتشفشان تاکنون سخن‌های زیادی گفته شده است ولی کارهای اجرایی انجام نشده و اگر بخواهیم طرح اجرایی در این زمینه عملیاتی کنیم، باید با امکانات موجود اقدام شود‌.
زلزله‌های متعدد در شرق تهران
معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله نیز با بیان اینکه در شرق تهران زلزله‌های متعددی به ثبت رسیده است، گفت: این زلزله‌ها ناشی از فعالیت آتشفشان دماوند نیست و ما برای رصد فعالیت این آتشفشان نیاز به راه‌اندازی هفت ایستگاه لرزه‌نگاری داریم‌.
محمد تاتار با بیان اینکه پایش و مانیتورینگ آتشفشان دماوند کاری تخصصی است، افزود: امروزه برای پایش آتشفشان‌ها از شبکه‌های لرزه‌نگاری استفاده می‌شود که برای این امر کافی نیست، از این رو در کنار آن از آرایه‌های لرزه‌نگاری برای این منظور استفاده می‌شود تا بتوان از این طریق حرکات ماگمایی آتشفشان‌ها را رصد کرد‌. وی با اشاره به راه‌اندازی شبکه‌های لرزه‌نگاری در کشور، خاطرنشان کرد: در اطراف دماوند نیز شبکه‌هایی راه‌اندازی شده است که با توجه به تعداد دستگاه‌های نصب‌شده انتظار نداریم لرزه‌های کوچک در منطقه به ثبت برسد‌.
تاتار ادامه داد: در منطقه شرق تهران زلزله‌های متعدد زیادی به ثبت رسیده است، ولی این لرزه‌ها ناشی از فعالیت‌های آتشفشان دماوند نیست، از این رو اقدام به مدل‌سازی‌های سه‌بعدی کردیم که امیدواریم با این مدل‌سازی‌ها اطلاعاتی درباره فعالیت این آتشفشان به دست آوریم‌. معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی پیشنهاد راه‌اندازی هفت ایستگاه لرزه‌نگاری در اطراف قله دماوند را ارائه داد و یادآور شد: این ایستگاه‌ها باید ترکیبی از آرایه‌های لرزه‌نگاری باشند که مجهز به دستگاه‌های باندپهن و دیجیتایزرها باشند‌.