روزنامه همدلی
1397/08/29
«همدلی» در گفت‌وگو با کارشناسان، راهکارهای اصلاح یکی از مهمترین چالش‌های اقتصادی را بررسی کرد
بانک‌ها زیر تیغ تغییرهمدلی| گروه اقتصادی: نظام بانکی کشور، سال‌هاست زیر تیغ انتقاد کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی قرار گرفته است. آنطورکه دست‌اندرکاران اقتصادی این فضا را تشریح می‌کنند، مشکلات ناشی از نظام بانکی حالا تبدیل به یکی از بزرگترین چالش‌های اقتصادی ایران شده؛ به‌طوری که افزایش میزان پایه پولی، نرخ بالای سود سپرده‌ها و حجم نقدینگی ناشی از آن، رشد معوقات بانکی و عدم تناسب قوانین بانکی کشور با نظام بانکی بین‌المللی، از عمده‌ترین این مشکلات هستند. کاظم دوست‌حسینی، یکی از کارشناسان اقتصادی، در زمینه مهمترین مشکلات نظام بانکی این‌طور به «همدلی»، توضیح می‌دهد : «مشکلات سیستم بانکی همیشه مطرح بوده است و هر سال این مشکلات مرور می‌شوند، اما در این میان یکی از مهمترین موضوعاتی که وجود دارد، بحث بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است.» دوست‌حسینی به چالشی اشاره می‌کند که بر اساس گزارش‌ها، حالا تا مرز 147 هزار میلیارد تومان پیش رفته است. این نکته تا جایی اهمیت پیدا کرده که چند وقت پیش رئیس کل بانک مرکزی این میزان بدهی را زمینه‌ساز نابودی سیستم بانکی کشور عنوان کرده بود. اما دوست‌حسینی در ادامه صحبت‌های خود به معوقات بانک‌ها و تسهیلاتی که هنوز پس داده نشده نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «بحث بدهی بانک‌ها و معوقات بانکی، دو موضوع بسیار مهمی هستند که در کنار مسائلی همچون بنگاه‌داری زمینه را برای مشکلات اقتصادی
فراهم کرده‌اند.»
به باور این کارشناس اقتصادی: «این دو مورد به اندازه‌ای اهمیت دارند که بارها توسط نهادهای مختلف و دولت مطرح شده‌اند و باید برای حل آنها گام‌های بلندی را برداشت.» روند اضافه برداشت بانک‌ها از بانک‌مرکزی که دوست‌حسینی از آن به عنوان یکی از کلیدی‌ترین مشکلات بانک‌ها یاد می‌کند مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی نیز قرار گرفته است؛ آنطور که از صحبت‌های تحلیلگران اقتصادی برمی‌آید، این موضوع جزو عوامل افزایش پایه پولی و به دنبال آن تورم محسوب میشود. این انتقادها در حالی مطرح است که به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی، این موضوع نشان‌دهنده بی‌نظمی بانک‌ها و عدم تراز در صورت‌های مالی آنها است. چند وقت پیش هم رئیس کل بانک مرکزی در اظهاراتی منتقدانه اضافه برداشت بانک‌ها را مورد بحث قرار داده بود و با اشاره به این که ناترازی صورت‌های مالی بانک‌ها جزو عوامل اصلی مشکلات اقتصادی کشور است، گفته بود که رشد سریع شبه‌پول و همچنین اضافه‌برداشت‌های بی‌قانون و بی‌قاعده برخی بانک‌ها مورد پذیرش نیست و به طور حتم با این بانک‌ها برخورد خواهد شد. وی البته تاکید داشت که بانک‌ها باید در عملکرد خود منظم بوده و رفتار آنها اصلاح شود در غیر این صورت ادامه روند فعلی موجب نابودی سیستم بانکی خواهد شد. یکی دیگر از نکاتی که دوست‌حسینی به آن اشاره می‌کند، ناهماهنگی بانک‌ها با قواعد بانکداری اسلامی است.
راهکارهای اصلاح نظام بانکی
اصلاح نظام بانکی این روزها یکی از اولویت‌های تیم اقتصادی دولت دوازدهم است و بر اساس گزارش‌ها یکی از مهمترین دغدغه سکانداران اقتصادی توجه به این نکته است؛ چرا که اقتصاد ایران بانک محور است و باید برای جبران مشکلات آن در ابتدا به سراغ بانک‌ها رفت. دوست حسینی برای اصلاح نظام بانکی در گفت‌وگو با «همدلی»، چندین راهکار کارشناسانه می‌دهد. به باور این کارشناس اقتصادی: «برای اصلاح نظام بانکی در ابتدا باید نظارت بر بانک‌ها افزایش یابد.» این تنها راهکاری نیست که دوست‌حسینی بر آن تاکید می‌کند. این کارشناس در ادامه با انتقاد از اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی این‌طور می‌گوید: «در گذشته اگر بانک‌ها اضافه برداشتی داشتند، جریمه سنگینی برای آنها در نظر گرفته می‌شد، اما حالا به جای جریمه بانک‌هایی که اضافه برداشت دارند، به آنها حتی خط اعتباری و تشویق بیشتر نیز ارائه میشود و این باعث شده تا بانک‌های بدقول به جای اینکه جریمه شوند، حتی خط اعتباری بگیرند و این جریمه‌ها به طور کلی حذف شده است.»
دوست‌حسینی راهکارهای بسیاری در این زمینه دارد. او بر این باور است که اولین اقدام برای اصلاح نظام بانکی تسویه یک سری از بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی است. چرا که این کارشناس معتقد است که عدم تسویه بدهی بانکی باعث رشد نقدینگی شده است و زمینه را برای مشکلات اقتصادی فراهم کرده است. او به استفاده از مکانیسم هجینگ ارزی نیز اشاره می‌کند: «این کار باید انجام شود؛ چرا که فعالان اقتصادی به دلیل نگرانی از افزایش نرخ ارز و در نبود سیستم هجینگ، به‌جای وام ارزی مورد نیازشان ، تسهیلات بانکی ریالی با نرخی چند درصد گران تر دریافت می‌کنند. این مشتریان، به ویژه واردکنندگان ، برای کسب و کار خود، عموما خواهان دریافت رقم‌های نجومی ریال هستند تا از آن برای خرید ارز در بازار آزاد اقدام کنند. امری که به تقاضای شدید و غیر واقعی ارز در بازار دامن می زند و موجب هیجان برای افزایش نرخ ارز می شود.»
حالا دو هفتهای میشود که اصلاح نظام بانکی کلیدخورده است. چراکه با تغییر تیم اقتصادی دولت، رئیس‌جمهور یکی از مهمترین تکالیف سکانداران اقتصادی را اصلاح نظام بانکی عنوان کرده است. بر اساس گزارش‌ها، مشکلات بانک‌ها، عدم وصول مطالبات آنها، رقابت ناسالم ایجاد شده، بنگاه‌داری و مواردی از این قبیل سبب شده تا از سال‌ها پیش بحث اصلاح نظام بانکی توسط اقتصاددانان و مسئولان به دفعات تکرار شود، اما متاسفانه هیچ‌گاه این شعارها جامه عمل به خود نپوشیده است. ایسنا در این زمینه می‌نویسد، طبق آن چیزی که بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۹۵ به عنوان برنامه دولت برای اصلاح نظام بانکی اعلام کرده است، نخستین گام این اقدام، تقویت نقش نظارتی این نهاد است که بتواند به عنوان سیاست‌گذار و ناظر، نقش قدرت‌مند خود را در جهت اصلاح سازوکار بانکی ایفا کند که شاید تنها بخشی که تاکنون از برنامه اصلاح نظام بانکی ایران اجرا شده این مرحله باشد.
بر اساس این برنامه، هدف بخش نخست برنامه اصلاحی مقدماتی که زیر نظر بانک مرکزی انجام می‌پذیرد، تقویت نقش نظارتی و سپس تقویت نقش سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی است.
آسیب‌شناسی نظام بانکی نشان می‌دهد در صورت اقتدار ناظر بانکی، سازوکارهایی فعال می‌شدند که می‌توانستند مشکلات فعلی شبکه بانکی را در مراحل ابتدایی متوقف کنند.
بخش دوم برنامه اصلاحی که با محوریت وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام میشود، سامان‌دهی بدهی‌های دولت و بازارپذیر کردن آنها است.
مشکل شبکه بانکی از دو بعد تنگنای مالی و پایداری مالی بر اقتصاد اثر گذاشته و تنگنای مالی از مسیر کاهش منابع در دسترس بنگاه‌ها موجب تشدید رکود شده است.
بخش سوم این برنامه، ارتقای کفایت سرمایه بانک‌های دولتی و غیردولتی برای ارتقای سلامت شبکه بانکی و افزایش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها است.
بر اساس اصول بانکداری و بر اساس مقررات کمیته بال به منظور مهار درجه ریسک‌پذیری مدیران بانک‌ها در استفاده از سپرده‌های افراد جامعه، لازم است بانک‌ها یک سطح حداقلی از پوشش ریسک را از طریق سرمایه سهام‌داران فراهم کنند، بنابراین تمام بانک‌ها از جمله بانک‌های دولتی باید با توجه به اندازه ترازنامه خود، شرایط حداقل سرمایه را دارا باشند.
اما اصلاح نظام بانکی ایران به اینجا ختم نمی‌شود و قطعا برنامه‌های بلندمدت و مهم‌تری برای جلوگیری از تکرار دوباره مشکلات بانکی در صورت تحقق این سه مرحله، اعمال خواهد شد.
با وجود همه مشکلاتی که در شرایط فعلی کشور، در اقتصاد وجود دارد، اینکه بتوان مشکلات نظام بانکی را حداقل در سطح مقدماتی برطرف کرد؛ موضوعی است که چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد، اما باید دید که این بار که عزم دولت برای این اتفاق جزم شده و این امر در صدر برنامه‌های وزیر امور اقتصادی و دارایی و از سوی دیگر بانک مرکزی قرار گرفته، این اقدام اجرایی میشود یا خیر؟
دولت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و سایر نهادهای مسئول در این امر، کار بسیار سختی برای به هدف رساندن این وظیفه دارند و قطعا موانع بسیاری بر سر این راه خواهد بود که باید به مرور و پله‌پله از سر راه برداشته شوند تا نظام بانکی ایران به آن‌چه که مطلوب است، تغییر یابد.
سایر اخبار این روزنامه
امروزه مردم به جای کتاب، جعبه‌های کتاب‌نما می‌خرند تا خانه‌های‌شان را زیباتر کنند
امروزه مردم به جای کتاب، جعبه‌های کتاب‌نما می‌خرند تا خانه‌های‌شان را زیباتر کنند
بررسی سفر وزیر امورخارجه انگلستان و دیدار او با «ظریف» و دبیر شورای عالی امنیت ملی، در گفت‌وگو با «فریدون مجلسی»؛
بررسی سفر وزیر امورخارجه انگلستان و دیدار او با «ظریف» و دبیر شورای عالی امنیت ملی، در گفت‌وگو با «فریدون مجلسی»؛
«همدلی» از مخالفت‌های پیوستن به توافق پاریس گزارش می‌دهد تکرار ترامپ نباشیم
«همدلی» از مخالفت‌های پیوستن به توافق پاریس گزارش می‌دهد تکرار ترامپ نباشیم
«همدلی» در گفت‌وگو با کارشناسان، راهکارهای اصلاح یکی از مهمترین چالش‌های اقتصادی را بررسی کرد
«همدلی» در گفت‌وگو با کارشناسان، راهکارهای اصلاح یکی از مهمترین چالش‌های اقتصادی را بررسی کرد
برای لمپن ها حاشیه امن ایجاد نکنید
برای لمپن ها حاشیه امن ایجاد نکنید
نوبخت به پشتیبانی از ظریف وجود میلیاردها دلار قاچاق را یادآوری کرد
نوبخت به پشتیبانی از ظریف وجود میلیاردها دلار قاچاق را یادآوری کرد
با حضور رئیس جمهوری؛ آذربایجان غربی به شبکه ریلی کشور وصل شد
با حضور رئیس جمهوری؛ آذربایجان غربی به شبکه ریلی کشور وصل شد
دفاع نماینده اصول‌گرا از ورود رسانه‌‌های اصول‌گرا به تلگرام پورمختار: سیاست محدودسازی تلگرام با شکست مواجه شده است
دفاع نماینده اصول‌گرا از ورود رسانه‌‌های اصول‌گرا به تلگرام پورمختار: سیاست محدودسازی تلگرام با شکست مواجه شده است
معاون رئیس جمهوری: روابط ایران و عراق گسترش می یابد
معاون رئیس جمهوری: روابط ایران و عراق گسترش می یابد
