قراردادهای بی‌ضابطه و پرهزینه با مربیان خارجی، «آری» یا «نه»؟

بخش ورزشی: این روزها معضلات اقتصادی در کشور نمود عینی یافته و مشکلات ارزی روز به روز در تمامی سطوح حتی در دستگاه‌های ورزشی بطور ملموس خودنمایی می‌کند. با این اوصاف هزینه سرسام آور مربیان خارجی در رشته‌های ورزشی به خصوص فوتبال، با توجه به سیر صعودی قیمت دلار درحالی که این روزها شاهد لغو حضور ایران در برخی از مسابقات بین‌المللی در رشته‌های مختلف هستیم، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار شده است.
البته ناگفته نماند در کشور خودمان مربیان کارآمد، شایسته و تحصیلکرده در رشته‌های مختلف ورزشی کم نداریم که متاسفانه اهمیتی به آنان داده نمی‌شود و یا به دلایل مختلف، از آنان استفاده نمی‌شود.
با این مقدمه سراغ دو نفر از مسئولان ورزشی و صاحب نظر در ورزش که بقولی در ورزش استخوان خُرد کرده‌اند رفتیم تا نقطه نظرات آنان را در این باره جویا شویم.
آقایان مهندس سعید فائقی معاون اسبق سازمان تربیت بدنی، و محمد مایلی کهن سرمربی اسبق تیم ملی فوتبال کشورمان در گفتگویی با خبرنگار ما ناگفته‌هایی را درباره قراردادهای بی‌ضابطه و پرهزینه با مربیان خارجی و عدم استفاده از نیروهای داخلی بیان کردند.


مهندس سعید فائقی را می‌شود مردی نامید که دست اندرکاران حوزه ورزش او را به عنوان یک مدیر عملگرای ورزشی می‌شناسند. علاوه بر آن از لهجه شیرین آذری‌اش گرفته تا با شوخی برگزار کردن برخی مسائل جدی.
همه از او خاطره خوشی دارند هر چند، چند سالی است که دیگر ارتباطی با ورزش ندارد، ولی وقتی به دفتر کار او در خیابان شهید احمد قصیر بروی، او را همان مرد دیروز می‌یابی.
او معاون فنی دیروز سازمان تربیت بدنی در دولت‌های قبل خدمات شایانی به ورزش کشور نمود.
او درباره حضور مربیان خارجی در ورزش کشور معتقد است: به‌نظر می‌رسد به‌دلیل مربیان خارجی در ورزش کشور، وزارت ورزش و جوانان طرحی مطالعاتی تعریف کند و به‌تحقیق میدانی در خصوص منافع و مضار، ادامه و توقف، ضرورت حضور، فرصت‌ها و تهدیدات حضور مربیان خارجی و مواردی از این دست مبادرت ورزد و دست به یک کار علمی بزند. با داشتن دانشکده‌های مختلف تربیت بدنی و رشته‌های متعدد تا سطح دکتری، این تحقیق می‌تواند به‌عنوان تز دانشگاهی تعریف شود به‌شرطی که یافته‌های تحقیق مورد استفاده قرار گیرد و برای تزیین طاقچه‌ها به کار نرود.
وی سپس افزود: مقدمتاً باید اذعان داشت که‌ای ‌کاش فرصت استفاده از متخصصان خارجی از ورزش به سایر وزارتخانه‌ها، ارگان‌ها و نهادها، به‌ویژه اقتصاد کشور تسری پیدا می‌کرد و مدیران برنامه‌ریزی و اجرایی کشور یاد می‌گرفتند آنگاه که از دانش کافی و وافی بهره‌ای نبرده‌اند و تجربه کافی ندارند از دانش و تجربه جهانی استفاده نمایند. انصافاً ورزش شجاعت آن‌ را داشت و دارد که برای پوشش کم‌توانی خود از توان جهانی استفاده نماید. مشکل آنجاست که اگر شجاعت هدف‌دار نباشد، خود تبدیل به ضد ارزش می‌شود. روزی که مقرر شد از دانش و تجربه جهانی برای ورزش استفاده شود، راهبردی تعریف شده بود و تکیه حضور کارشناسان و متخصصان خارجی بر توسعه ورزش آموزشی و تربیتی با نگاه قهرمانی بود که در پنج رشته والیبال، کشتی فرنگی، بسکتبال، فوتبال و تکواندو این امر صورت گرفت. در والیبال، کشتی فرنگی و تکواندو بسیار کارساز بود اما در بسکتبال و فوتبال تغییر مسیر داد و «Coaching» و نهایتاً نتیجه‌گرایی و قهرمانی در دستور کار قرار گرفت. استفاده از متخصصان و کارشناسان خارجی چنان زمینه مساعدی پیدا کرد که در برنامه توسعه چهارم ورزش موفق شد برای اجرایی نمودن سند راهبردی نظام جامع توسعه تربیت بدنی و ورزش مجوز استفاده قانونی از کارشناسان و متخصصان خارجی را اخذ نماید. انصافاً باید اذعان داشت که هنوز هم همه رشته‌های ورزشی از فرهنگ مدیریت به‌روش کوچ در حد متداول دنیا برخوردار نیستند و با اینکه سال‌هاست در دانشگاه‌هایی مثل هاروارد در رشته مدیریت «Coaching» تدریس می‌شود. اما افسوس دانشگاه‌های ما نتوانسته‌اند این درس بسیار مهم را منتقل کنند و مبانی علمی آن را مهیا سازند. وی در ادامه گفت: آقای مهندس هاشمی‌طبا با بزرگواری تنها فردی بود که تا سطح 7 کتاب مربیگری را تدوین کرد بارها این سخن دکتر امیررضا خادم را نقل کرده‌ام که به من فرمودند اگر مربی مثل آقای هاشمی طبا داشتیم امکان نداشت در تشک کشتی حتی یک امتیاز از کف بدهم. باید اعتراف کنم که من هم در پیاده‌کردن اندیشه والای مهندس هاشمی طبا کوتاهی کردم و استانداردهای ورزش قهرمانی تدوین‌شده توسط ایشان را که مورد نقد مربیان و قهرمانان بود با نظر و اندیشه مربیان و قهرمانان همراهی نمودم که اشتباه بود به ‌هر‌صورت ‌فرهنگ «Coaching» نه‌ تنها در ورزش که در مدیریت هم جا نیافتاد و متاسفانه بزرگان ورزش قهرمانی هم نتوانستند به جذب دانش رهبری کوچ‌وار مبادرت ورزند. به‌قول «آری‌هان» که گفته بود «شما چقدر حسودید از بس از همدیگر بدگویی می‌کنید انسان نمی‌تواند دستیار انتخاب کند.» شاید انحراف و تغییر مسیر استراتژی بکارگیری مربی خارجی در فوتبال همین موضوع فرهنگی باشد و فشار افکار عمومی برای کسب نتیجه مدیران کم‌کارامد فوتبال را به‌سوی استفاده از مربی خارجی فقط و فقط برای تیم ملی بزرگ‌سالان سوق داده است. اگر بزرگان فوتبال ما به سان «گواردیولا» و «زین‌الدین زیدان» و.... توانسته بودند دانش روز را جذب کنند، دیگر احتیاجی نبود که ما مجبور شویم مربیان تاریخ گذشته را در فوتبالمان به کار گیریم.
از حق نگذریم سرمربی تیم ملی بزرگ‌سالان فوتبال رهبری و فره‌مندی یک کوچ را داراست و در این 8 سال به‌خوبی از این ویژگی استفاده نموده و تیم ملی را از انحصار 11 نفر بدر آورده افکار عمومی را مدیریت کرده به‌طوری‌که تماشاگران و سکونشینان فوتبال ما در باخت هم خوشحالی می‌کنند و مدیران ورزشی به‌شدت از این وضع راضی‌اند که علی‌رغم نتیجه نگرفتن فوتبال بزرگسالان اصلاً مورد نقد و انتقاد عمومی قرار نمی‌گیرند. در جام جهانی روسیه فوتبال ما تنها در پنالتی گرفتن رکورد مثبت داشت و درصد شاخص‌های فوتبال که فیفا آمار آن را ارائه کرده آخر یا ماقبل آخریم اما فره‌مندی سرمربی‌مان او را به یکی از محبوب‌ترین چهره‌های ورزش تبدیل کرده و کلمات قصار او زینت‌بخش تبلیغاتی بانکی شده است. اما به‌لحاظ راهبرد آموزشی، عملکرد بسیار پایینی داشته‌ به‌جز «مارکار» هم هر همکاری که افتخار دستیاری او را پیدا کرد، یک بار مصرف شد و متاسفانه مورد توهین قرار گرفت.
معاون اسبق سازمان تربیت بدنی در مورد رفتارهای تهاجمی کی‌روش معتقد است: ادبیات پرخاش، تهاجمی، تخریبی توسط ایشان در فوتبال شیوع پیدا کرد که ادامه روش بکارگرفته‌شده توسط برنامه نود بود و به‌همین دلیل هم سیاست‌های او در اکثر موارد با استراتژی برنامه نود هم‌راستا است. هر انسانی جرات پیدا کرد به نقد عملکرد تیم ملی بپردازد به‌شدت توسط او تخریب شده و فضای مجازی به هواداران او هم اجازه داد نقاد را به‌روش‌های سبعانه مورد هجوم رسانه‌ای قرار دهند. این موضوع در مورد رقبای جام جهانی هم مصداق پیدا کرد. که آخری گلایه رونالدو بود که برای تبلیغ شامپو رادیو تلویزیون ما مزین به تصاویر او بود و او منتقد نحوه برخورد تماشاگران ما و به‌نوعی تحقیر ما در دنیا، که فرهنگ پرخاش این‌چنین در قوتبال ما ره‌اورد سرمربی فوتبال ماست. ایرانیان داخلی و خارجی هر دو به یک اندازه عزیز و در برخی چنین موارد برای جذب ایرانیان خارج از کشور آن عزیزان را عزیزتر می‌داریم اما اگر یک جوالدوز به قطر می‌زنیم یک سوزن هم به‌خود بزنیم که وزن ایرانیان خارج از کشور در فوتبال ملی به ایرانیان داخل چربیده است. در برخی موارد هم ایرانیان عزیر داخل به‌پای تیم ملی سوخته‌اند. بسان آقای رحمتی عزیز سرمربی تیم امید ما ضعیف‌ترین نتیجه سال‌های اخیر را کسب کرده است. از پیش معلوم بود که سرمربی آن بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هدف انتخاب شده مثل بازی با استرالیای زمان ما که کسی نبود. ویرا را آوردیم برای تیم ملی امید هم به همین‌گونه برخورد شد. تجربه نشان داده که هرگاه مربی خارجی با هدف انتخاب شده نتیجه‌بخش بوده اما این جمله حقیر به عقل فطری بیان شده و اگر به عقل علمی بخواهیم در این خصوص حرف بزنیم بایستی مطالعه کنیم. واقعیت این است که علم ورزش....مثل تکنولوژی نیست که نتوانیم دانش فنی آن را منتقل کنیم، چون مهارتی است خیلی سریع می‌تواند منتقل شود. وی درباره استفاده از مربیان داخلی در تیم‌های ملی گفت: روزی آقای امیر قلعه نویی را به مدت 6 ماه به خارج فرستادیم خدای را شکر امروز یکی از مربیان صاحب دانش فوتبال ماست اما حیف مجال و مهلت و فرصت مطالعات در اختیار این افراد قرار نمی‌دهیم و بدون وقفه و مرتب این عزیزان را فرسوده می‌کنیم. متاسفانه طرح ملی تربیت مربی در ورزش‌مان نداریم، حداقل دوره‌های تدوین‌شده توسط آقای هاشمی طبا را در آکادمی المپیک تدریس کنیم و چه بهتر که خودشان تدریس نمایند. بعد از آقای مایلی کهن که فوتبال ما را در جام ملت‌های آسیا تا رده سوم بالا آورد و تکرار آن توسط آقای برانکو سرمربی امروز پرسپولس حسرت به دل مانده‌ایم و همه نگاه‌هایمان به آقای کی روش دوخته شده که در جام ملت‌های آسیا ما را به جایگاه بهتر و برتری برساند ما که با مربیان وطنی بارها در گذشته جام را به تهران آورده‌ایم چرا به چنین روزی گرفتار آمده‌ایم؟ پاسخ علمی این سوال همان طرح تحقیق است فوتبال ما ورزش ما چگونه از متخصصان و کارشناسان و مربیان خارجی استفاده نماید و مهم‌تر اینکه چه راهی در پیش گیرد و چگونه مبادرت به تربیت مربی نماید که از بکارگیری مربی خارجی بی‌نیاز گردد. مهندس فائق در پایان تصریح کرد: این نگرانی وجود دارد که با توجه به وضع اقتصادی پیش‌آمده اجازه استفاده از مربیان خارجی برای ورزش کشور داده نشود آنگاه چه خواهیم کرد یا با توجه به وضعیت ارز نتوانیم حق‌الزحمه آن‌ها را پرداخت کنیم؛ چه تدبیری اندیشیده‌ایم؟ آیا گرفتار این ضرب‌‌المثل معروف نشده‌ایم که «آنجه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد» برای مربیان وطنی تحمل یک مساوی یا باخت را نداریم نمی‌دانم این خارجی‌ها چه دارند که همه چیزمان را به پایشان می‌ریزیم؟ روزی انگلیسی‌ها در آبادان ایرانیان را به پالایشگاه راه نمی‌دادند که نفت را ملی کردیم. شاید زمان آن رسیده که فوتبالمان را ملی کنیم؛ چرا که فوتبال امیدمان را به آکادمی فوتبال جهت تمرین راه نمی‌دهند!
اگر خارجی خوب است وزیرش را هم بیاورید!
محمد مایلی کهن، کاپیتان سابق پرسپولیس و مربی تیم ملی فوتبال در رویایی جام ملت‌های 1996 یک آدم شدیدا احساسی و شیفته و عاشق ورزش و فوتبال ایران است. چالش‌های پرتعداد او در تمام این سال‌ها اغلب به خاطر نقدها و ایراداتی که به فوتبال و ورزش داشته به وجود آمده است و خیلی کم پیش آمده که او به خاطر خودش و یا منافع شخصی‌اش با فرد، باشگاه یا فدراسیون دچار مشکل شود.
چه موافق او باشیم و چه مخالفش، محمد مایلی کهن سرمربی دوران طلایی تیم ملی ایران و شاید بهترین تیم ملی ایران در دوران اخیر باشد. او در 42 سالگی و در سال 1374 هدایت تیم ملی را به عهده گرفت و آن تیم در نهایت تبدیل به جذاب‌ترین تیم ملی تاریخ شد. تیمی که با 6 برد به جام ملت‌های 1996 در امارات رفت و در آن جا بعد از باخت در بازی اول برابر عراق، تبدیل به تیمی ویرانگر شد که عربستان را با سه گل و کره جنوبی را با شش گل در جام ملت‌ها در هم کوبید. آن تیم بی‌تردید شایسته‌ترین تیم برای قهرمانی در جام ملت‌ها بود. مثل سال 2004 در نیمه نهایی قربانی مشکلات داوری شد و به فینال نرسید.
مایلی کهن 14 سال هافبک تیم پرسپولیس از اواخر دهه 50 تا پایان دهه شصت بود. این تنها بخشی از کارنامه فردی است که در سال 59 با مدرک لیسانس به استخدام سازمان تربیت بدنی درآمد و 30 سال نیز کارمند این سازمان شد. او در گفتگویی به معضلات فوتبال‌ ما پرداخت و گفت:
چرا باید من راجع فوتبال حرف بزنم. من باید راجع به پوشک حرف بزنم. فوتبال، مال کسانی است که می‌خورند و می‌برند و با شلوارجین می‌آیند سرتمرین تیم ملی و لم می‌دهند. دوره قاجار هم اینگونه نبوده است. البته که به هرحال مشکل یک نفر نیست، مشکل کل مجموعه است.
سرمربی اسبق تیم ملی فوتبال در ادامه افزود: شنیدم یکی از معاونین سابق سازمان تربیت بدنی و عضو هیات اجرایی کمیته ملی المپیک خانم طاهریان گفتند: ما برای همه تیم‌های ملی مان باید مربی خارجی داشته باشیم. اما من می‌خواهم به ایشان بگویم که ما قبل از آوردن مربی خارجی، باید معاون و مدیر و یا عضو هیات اجرایی از خارج بیاوریم. باید وزیر ورزش از خارج بیاوریم، اگر واقعا ایشان فکر می‌کنند که خارجی‌ها می‌توانند ورزش را درست کنند بهتر است که از مدیریت شروع کنند! چون اصل مدیریت است. مدیر و رئیس و وزیر ورزش خارجی بیاوریم که برنامه‌ریزی‌ها انجام شود! اگر آنقدر خارجی خوب است چرا عضو هیات اجرایی خارجی نیاوریم؟!
او همچنین در مورد کی‌روش گفت: جالب است آقای سرمربی تیم ملی که اصلیتش موزامبیکی است می‌گوید ایران کشور دوم من است. من اما می‌گویم که اتفاقا ایران کشور اول اوست. کدام کشور درجه دو و درجه سه اروپایی در این سال‌ها ایشان را خواسته است؟! کدام کشور عربی و همسایه‌های ما ایشان را خواسته است؟ نهایتش هم دیده بودیم آن‌هایی که برایش پروپاگاندا می‌کردند هم در نهایت در این سال‌ها غیر از آفریقای جنوبی و مصر و الجزایر نتوانستند خبری بسازند و در نهایت هم برخی از این کشورها دادن پیشنهاد به او را تکذیب کردند. اما چرا یک کشور اروپایی درجه دو و سه اروپایی در این سال‌ها یک پیشنهاد به او نداده است؟ می‌دانید اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل برای ما کارگرها و کارمندهاست. یک ریال به حقوق کارگران و کارمندان اضافه نمی‌شود و در این شرایط که مردم دغدغه پوشک برای بچه هایشان دارند، آقایان برای گرفتن میلیون‌ها ‌دلار برنامه می‌سازند و کمپین تشکیل می‌دهند.
محمد مایلی کهن در قسمتی از سخنان خود ضمن انتقاد به سرمربی خارجی تیم ملی فوتبال گفت: این آقا هشت سال است فوتبال این مملکت را در دست دارد و هنوز هم قهرمانی در جام ملت‌ها برای ما رویا است. رویا یعنی غیر قابل دسترس، یعنی انتزاعی!
آیا فوتبال آسیا در دنیا محلی از اعراب دارد؟ چطور ما 5 سال است که در رنکینگ آسیا اول هستیم اما قهرمانی در آسیا برایمان رویا است؟ می‌خواهم یک گریز به المپیک آسیایی جاکارتا بزنم. در بازی‌های آسیایی نوشاد عالمیان در پینگ پنگ سوم شد و برنز گرفت. پینگ پنگ آسیا در سطح جهان کجا است؟ قطعا آسیا در جهان در تنیس روی میز اول است و حالا یک جوان ایرانی مثل نوشاد در این ورزش به مقام سوم رسیده است. قهرمانی و یا رسیدن به مدال برنز پینگ پنگ در آسیا هم برای ما رویا نبود چرا که این جوان، نوشاد عالمیان آن را به دست آورد اما در فوتبال که ما در رنکینگ اول هستیم و فوتبال آسیا هم در جهان محلی از اعراب ندارد قهرمانی رویا است! 6-5 سال است که با تاکید بر همین رنکینگ آسیا همه ما را سیاه کرده‌اند. اما من می‌خواهم بگویم که تیم ملی ما حتی در بدترین و سخت‌ترین شرایط و در دورانی که در دهه شصت کشورمان درگیر جنگ بود هم در جام ملت‌های آسیا مدعی بوده است، حالا چرا قهرمانی رویا شده است؟
وی در پایان گفت: با توجه به مشکلات اقتصادی، چرا ما برای 3-2 ماه تا برگزاری مسابقات جام ملتهای آسیا مبلغی حدود شش میلیون دلار باید به سرمربی تیم ملی فوتبال پرداخت کنیم؟
*مهندس فائقی معاون اسبق سازمان تربیت بدنی:
*ادبیات پرخاش، تهاجمی و تخریبی توسط کی‌روش سرمربی فعلی تیم ملی در فوتبال ایران شیوع پیدا کرد
*برای مربیان وطنی تحمل یک مساوی و یا باخت را نداریم، نمی‌دانیم این خارجی‌ها چه دارند که همه چیزمان را به پایشان می‌ریزیم؟
*روزی انگلیسی‌ها در آبادان، ایرانیان را به پالایشگاه را نمی‌دادند که نفت را ملی کردیم شاید زمان آن رسیده که فوتبالمان را ملی کنیم، چرا که فوتبال امیدمان را به آکادمی فوتبال جهت تمرین راه نمی‌دهند!
*مایلی‌کهن سرمربی اسبق تیم ملی فوتبال:
*کی‌روش هشت سال است فوتبال این مملکت را در دست دارد و هنوز هم قهرمانی در جام ملتهای آسیا برای ما رویا است! رویا یعنی غیرقابل دسترس
*چطور ما 5 سال است در رنکینگ آسیا اول هستیم، اما قهرمانی در آسیا برایمان رویا است؟
* 6-5 سال است که با تاکید بر همین رنکینگ آسیا همه ما را سیاه کرده‌اند. تیم ملی ما حتی در بدترین و سخت‌ترین شرایط، در دهه شصت که کشورمان درگیر جنگ تحمیلی بود هم در جام ملتهای آسیا مدعی بود، حالا چرا قهرمانی رویا شده است؟
*با توجه به مشکلات اقتصادی فعلی، چرا ما برای 3-2 ماه تا برگزاری مسابقات جام ملتهای آسیا مبلغی حدود 6 میلیون دلار باید به سرمربی تیم ملی فوتبال پرداخت کنیم؟
سایر اخبار این روزنامه
با حضور رئیس جمهوری؛ آذربایجان غربی امروز به شبکه ریلی کشور متصل می‌شود وزارت اطلاعات: شبکه اخلالگر محصولات پتروشیمی متلاشی شد رئیس مجلس پس از جلسه غیرعلنی با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی اعلام کرد راهکارهای رفع مشکلات اقتصادی در کمیته مشترک دولت و مجلس بررسی می‌شود کرزای: آمریکا در افغانستان شکست خورده است شکست جنگ احزاب علیه ملت یمن قراردادهای بی‌ضابطه و پرهزینه با مربیان خارجی، «آری» یا «نه»؟ واکنش ظریف به مخالفان اظهاراتش در خصوص پولشویی نماینده تبریز: یکپارچه باید از ظریف حمایت کنیم سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس: ایرادات شورای نگهبان به cft مورد بررسی قرار می‌گیرد هزینه چشم بستن بر جرم بن سلمان میانگین حقوق و تسهیلات بانکی فرهنگیان اعلام شد انتصابات جدید در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنگوی سازمان تعزیرات: قاچاقچیان در تهران 122 میلیارد تومان جریمه شدند به دنبال انعقاد تفاهم نامه انجام می‌شود اشاعه فرهنگ استاندارد در کشور از طریق آموزش و پرورش عمومی حل مشکل بیمه تکمیلی ایثارگران آموزش و پرورش تلفات آتش‌سوزی کالیفرنیا به 80 کشته و 1276 مفقود افزایش یافت گاردین: کشفیات "سیا" در مورد قتل قاشقچی بن سلمان را رسوا می‌کند از زمان 11 سپتامبر 500 هزار نفر در جنگ‌های آمریکا کشته شده‌اند