عباس عراقچی؛ سفیر برجام در واتیکان



تلاش‌ها برای تعمیق رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی ایران و اروپا پیرامون برجام نشان می‌دهد دو طرف حتی با وجود تهدیدات متعدد امریکا برای حفظ این توافق دچار تزلزل جدی نخواهند شد. سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران به فاصله کوتاهی از بازگشت دومین بخش تحریم‌های نفت و انرژی امریکا روز پنجشنبه راهی ایتالیا شد تا درباره جدیدترین تحولات پیرامون یافتن راهکارهای عملیاتی حفظ برجام با مقام‌های این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کند. دیدارهایی که او در خلال آنها خواستار سرعت بخشیدن به روند اجرایی کانال‌های طراحی شده مناسبات مالی ایران و اروپا شد.
 فرانسه، آلمان و انگلیس به همراه سایر کشورهای اتحادیه اروپا پس از خروج امریکا از برجام برای ادامه و توسعه مجاری پرداخت مالی به ایران و ایجاد تسهیلاتی جهت پرداخت‌های مرتبط با کشورمان از جمله برای صادرات نفت پیشنهاداتی عملی مطرح کرده‌اند. این راهکار با ایجاد یک وسیله هدف ویژه (اس‌پی‌وی)، طرح حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت مبادلات مشروع با ایران را دنبال می‌کند. حالا در شرایطی که همه تحریم‌های هسته‌ای امریکا علیه ایران احیا شده و شرکای تجاری ایران با تهدیدات امریکا برای مبادله با ایران مواجه شده‌اند، عملی شدن راهکار یاد شده بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. ضرورتی که عراقچی در سفر به ایتالیا و در دیدار «الیزابتا بلونی» قائم مقام وزارت امور خارجه ایتالیا بر آن تأکید کرد و با این پاسخ مقام ایتالیایی رو‌به‌رو شد که «ما و دیگر کشورهای اروپایی با جدیت به‌دنبال حفظ برجام هستیم.» الیزابتا بلونی همچنین با بیان اینکه اروپا در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک تحریم شرکت‌های اروپایی و ایتالیایی طرف همکاری با ایران است، افزود: «شرکت‌های ایتالیایی به‌دنبال ادامه همکاری‌های خود با طرف ایرانی‌شان هستند. دولت‌های اروپایی برای رفع موانع موجود بر سر راه همکاری‌های دوجانبه با ایران جدی هستند». معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در این دیدار دلار را اسلحه‌ای برای تحمیل خواسته‌های نامشروع امریکا به شرکای اروپایی‌اش دانست که در عمل حاکمیت ملی دولت‌های اروپایی را به چالش کشیده است.»


عراقچی همچنین در دیدار با «مارتا گرانده» رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس نمایندگان ایتالیا با اشاره به اینکه «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند روز قبل برای سیزدهمین بار، صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تأیید کرد و این در حالی است که امریکا بدون هیچ دلیل و منطقی از برجام خارج شد»، افزود: «برجام، توافق دوجانبه بین ایران و امریکا یا ایران و کشورهای 1+5 نیست، بلکه توافقی بین‌المللی و بیانگر اراده شورای امنیت سازمان ملل متحد است.» رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس نمایندگان نیز در این دیدار، با ابراز نگرانی عمیق خود از وضعیت برجام پس از خروج امریکا گفت: «اروپا مصمم است که در چارچوب برجام با ایران کار کند و در روند اجرای ساز و کارهای مالی مشغول بررسی همه جوانب موضوع و رفع موانع آن است.» ویتو روزاریو پتروچلی رئیس کمیسیون خارجی مجلس سنای ایتالیا هم در دیدار با عراقچی با بیان اینکه حمایت از برجام سیاست ایتالیاست، گفت: «برجام به‌عنوان یک دستاورد مهم برای ثبات در جهان مورد تأیید است و سنای ایتالیا از آن حمایت می‌کند.» معاون وزیر خارجه ایران در ارزیابی سفرش به ایتالیا ضمن اشاره به اینکه «مواضع دولت ایتالیا به مواضع ایران در حفظ برجام و پیدا کردن سازوکارهایی که بشود منافع ایران را تأمین کرد، بسیار نزدیک است»، گفت: «دیدار بسیار خوبی با وزیر امور خارجه واتیکان داشتم و مشخص است که واتیکان هم درکنار دیگر کشورهای اروپایی از موضع ایران در برجام کاملاً حمایت می‌کند و خواهان ادامه این حرکت است.» عراقچی همچنین در پایان این دیدارها در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صدا و سیما در رم با تأکید بر اینکه مردم ایران باید از منافع برجام بهره‌مند شوند، گفت: «این مسئولیت مستقیم اروپاست که با خروج امریکا از این توافق بین‌المللی و نقض قطعنامه شورای امنیت، گام‌های عملی برای حفظ برجام بردارد.»
بیانیه برجامی اتحادیه اروپا و آفریقای جنوبی
رایزنی مقام‌های کشورمان با همتایان اروپایی برای حفظ برجام در حالی است که دونالدتاسک رئیس شورای اروپایی، ژان‌کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپایی و سیریل رامافوزا رئیس جمهوری آفریقای جنوبی روز پنجشنبه در بروکسل در هفتمین نشست مشترک سران اتحادیه اروپا و آفریقای جنوبی بخش مهمی از بیانیه مشترک خود را به تأکید بر ضرورت حفظ برجام اختصاص دادند. این بیانیه ضمن استناد به 13گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در تأیید پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش صادر شد، خواستار پایبندی همه کشورهای طرف این توافق به تعهداتشان شدند. این بیانیه می‌افزاید: «برجام عاملی تعیین‌کننده در طراحی و ساخت غیرقابل توسعه جهانی(عدم توسعه سلاح‌های اتمی) داشته که در مصوبه 2231 شورای امنیت سازمان‌ملل با اتفاق آراء به امضا رسید». امضا‌کنندگان این بیانیه همچنین تأکید کرده‌اند:«ما بر اهمیت پابرجا ماندن و تداوم برجام و همچنین بر اجرایی کردن تمام‌عیار و مؤثر تمام جنبه‌های برجام تأکید می‌کنیم که شامل لغو تحریم‌ها و عواقب ناشی از آن است. امری که متوجه صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود.»
هشدار «هوک» به اروپا
همزمان با تلاش کشورهای باقی مانده در برجام برای حفظ این توافق، نماینده ویژه دولت امریکا در امور ایران به‌بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی درباره هر گونه مبادله با ایران، در شرایط بازگشت تحریم‌ها علیه تهران هشدار داد. برایان هوک با تکرار ادعاهای امریکا علیه ایران اضافه کرد: «بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی می‌دانند که ما تحریم‌ها علیه ایران را قاطعانه اجرای خواهیم کرد.» او همچنین مدعی شد که تأخیر در عملی شدن سازوکار اجرایی برجام و تعیین نشدن میزبانی طرح
«ای پی وی» تحت تأثیر ترس از مجازات امریکا بوده است.
پیشتر دیپلمات‌ها گفته بودند که کانال مالی طراحی شده میان ایران و اروپا به طور نمادین پیش از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی امریکا علیه ایران، افتتاح می‌شود؛ اما عملیاتی شدن آن احتمالاً تا اوایل زمستان جاری طول می‌کشد. این در حالی بود که امریکا از همان ابتدا به شکل‌گیری این کانال مالی شدیداً اعتراض کرده و مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا پس از علنی شدن برنامه تأسیس این کانال مالی گفته بود طرح اتحادیه اروپا برای ایجاد سازوکار ویژه‌ای برای دور زدن تحریم‌های امریکا علیه صادرات نفت این کشور شدیداً غیرسازنده است.
چند روز پس از انتشار این گزارش‌ها بود که رسانه‌های غربی از جمله روزنامه فایننشیال تایمز به نقل از دیپلمات‌های اروپایی خبر دادند که هیچ دولتی از اعضای اتحادیه نمی‌خواهد با میزبانی از این سازوکار، از تحریم‌های ایالات متحده عبور کند. با این حال روز گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های اروپایی گزارش داد که بزرگترین قدرت‌های اروپا در حال تلاش برای متقاعد کردن لوکزامبورگ برای میزبانی سازوکار ملی ویژه با ایران هستند. به گفته این دیپلمات‌ها، رایزنی‌ها با لوکزامبورگ پس از آن خواهد بود که اتریش از میزبانی این سازوکار مالی (موسوم به اس‌پی‌وی) سر باز زد. سخنگوی وزارت امورخارجه اتریش گفته بود که به‌دلیل وجود برخی ابهامات و سؤالات بی‌پاسخ در این رابطه، در حال حاضر قادر به پذیرش میزبانی اس‌پی‌وی نیست.

عراقچی: منتظر دفاع اروپا از حاکمیت خود در برابر واشنگتن هستیم

سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران پس از حضور در «رم» راهی اسپانیا شد و با مقام‌های سیاسی این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد. او در خلال یک نشست خبری با مدیران رسانه‌های مهم اسپانیایی به روابط تاریخی دو کشور اشاره کرد و گفت: «بعد از توافق برجام، روابط تهران و مادرید وارد مرحله جدیدی شده و بیش از سه هزار شرکت اسپانیایی برای همکاری‌های دراز مدت با ایران وارد عمل شدند». عراقچی‌ ضمن انتقاد از خروج امریکا از برجام و کارشکنی برای اجرای این توافق ادامه داد: «برجام تنها دستاورد سیاست خارجی‌ اروپای متعهد و حاصل سال‌ها مذاکره میان ایران و قدرت‌های بین‌المللی است». معاون وزیر خارجه ایران با ابراز امیدواری به اینکه اروپا بتواند وضعیت موجود را مدیریت کند و امریکا را تحت فشار قرار دهد، به تهدید مجدد دو روز پیش امریکا برای میزبانی ساز و کار اس پی‌ وی اشاره کرد و گفت: «ما منتظر هستیم تا ببینیم که اروپا چگونه از حاکمیت خود در قبال فشارهای واشنگتن دفاع خواهد کرد».