آیا برخورد‌های فراقانونی با گروه‌‌های موسیقی خیابانی ادامه خواهد داشت؟ این ساز شکسته‌اش خوش آواز تر است

فاطمه امین‌الرعایا
چند جوان با ظاهری آراسته گوشه یک پیاده رو مشغول اجرای موسیقی خیابانی هستند، مردم هم دور آن‌ها جمع شده و از صدای‌شان در هوای سرد پاییز لذت می‌برند اما ناگهان شخصی وارد کادر می‌شود و دستش را پس یقه دو جوان می‌اندازد و همزمان هر دو را کشان کشان از کادر خارج می‌کند. جوان سوم هم با بهت عابران را نگاه می‌کند! این یک فیلم کوتاه یا داستانی تخیلی نیست! یک اتفاق واقعی در شهر رشت است که دیروز فیلمش در تلگرام مدام دست به دست می‌شد. هنرمندان زیادی هم با بازنشرش نسبت به این برخورد واکنش نشان دادند و سوال همگی این است که تا کی قرار است با هنر این چنین برخورد شود؟
هنر خیابانی را به صورت کلی این‌گونه تعریف می‌کنند: «هنر خیابانی به نوعی از آثار هنری اطلاق می‌شود که در مقابل آثار هنری رسمی موزه‌ها، کلیساها و گالری‌ها سربرآورده است...» موسیقی هم یکی از شاخه‌های هنری است که اتفاقا از نوع خیابانی‌اش به شدت استقبال می‌شود.
وارد مارکت موسیقی شدن کار ساده‌ای نیست و به همین دلیل موسیقی خیابانی یکی از راه‌های عرضه هنر این جوانان به مخاطبان است. در بسیاری از کشورهای دنیا موسیقی خیابانی بخشی از زندگی روزمره مردم است. افراد بسیاری ساعت‌ها در گوشه خیابان‌ها یا پارک‌ها برای مدتی با سازشان برای عابران می‌نوازند و در مقابلش عابرانی اگر بخواهند، هر مبلغی که دوست داشته باشند را در کلاه یا ظرف‌شان می‌ریزند. حتی در بعضی کشورها حتی برای نوازندگان خیابانی جشنواره هم برگزار می‌کنند و آن‌ها را مورد حمایت قرار می‌دهند اما متاسفانه موسیقی در کشور ما با سختی‌ها و مشکلات بسیاری دست به گریبان است. در این میان موسیقی خیابانی اوضاع وخیم‌تری به نسبت موسیقی‌های رسمی دارد.


رسمی یا غیررسمی؟
حتما شما هم هنگام تردد از خیابان‌های شلوغ شهرتان با جوانانی رو‌به‌رو شده‌اید که ساز به دست تلاش می‌کنند تا بهترین اثری را که می‌توانند برای مخاطب بنوازند، عابران هم به عنوان مخاطبان این کنسرت‌های بسیار کوچک خیابانی اجرای این جوانان را نگاه می‌کنند اما همیشه کار این نوازندگان به همین راحتی هم نیست. گاهی برخوردهایی با آن‌ها به دلیل همین نواختن موسیقی صورت می‌گیرد، سازهای‌شان توقیف می‌شود یا حتی با خودشان برخوردهای نامناسبی صورت می‌گیرد. بارها درباره لزوم ساماندهی موسیقی خیابانی صحبت شده است. مرداد ماه امسال اعلام شده بود که کمیسیون فرهنگی مجلس، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری تهران، وزارت اطلاعات و ناجا تصمیم‌ گرفته‌اند که برای اجراهای خیابانی موسیقی باید مجوز دریافت شود.
با این مجوزها گروه‌های موسیقی که اجراهای خیابانی دارند می‌توانند در پارک‌ها، مراکز خرید، مراکز تفریحی، بازار، خیابان و .. اجرا داشته باشند. بنابراین این گروه‌ها به رسمیت شناخته می‌شوند. حجت‌الاسلام احمد مازنی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در این‌باره گفته بود که ملزم کردن گروه‌های موسیقی خیابانی صرفاً به خاطر «حفظ احترام نوازندگان» آنهاست.
اما سیدصادق طباطبایی‌نژاد، نماینده اردستان طور دیگری موضوع را مطرح کرده بود. او گفته بود: در یک گزارش ارسالی به کمیسیون فرهنگی مجلس اشاره شده بود که برخی از جلوه‌های جدید موسیقی خیابانی مشمول مسائل و پیامدهایی است؛ بنابراین باید راهکارهای مناسب برای ساماندهی آنها اتخاذ شوند.
پروانه سلحشوری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس اما پیش از این بنابر گزارش ایسنا گفته بود: منوط کردن اجراهای موسیقی خیابانی به کسب مجوز از مراجع دولتی و حکومتی تصمیمی کاملاً اشتباه، با تبعات منفی خواهد بود. این تصمیم بر اساس گزارش یک نهاد امنیتی از تبعات این اجراها اخذ شده است و همین اولین نشانه خطا بودن آن است. در ایران چهل سال است که مسائل امنیتی بر حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی سایه انداخته و مناسبات این حوزه‌ها را در قامت خطراتی بالقوه شناسایی کرده است. چنین نگاهی اصلی‌ترین زمینه تنگ شدن دایره فعالیت‌ها در این حوزه‌ها است که با توجیهات امنیتی انجام می‌گیرد. این وضعیت امروز بعد از اصراری چهل ساله انباشتی از نارضایتی در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده و شهروندان را به این احساس رسانده که دیدگاه‌های امنیتی به این حوزه‌ها چون طنابی دست و پای آنها را در زندگی شخصی و استفاده از حداقل پدیده‌های مورد تمایل جامعه بسته است.
هنرمندان حامی بی‌نام و نشان‌ها
اعطای مجوز به گروه‌های موسیقی خیابانی تا امروز به شکل قانون یا حتی بخشنامه هم درنیامده است. با این وجود همچنان شاهد برخورد با گروه‌های اجرای موسیقی خیابانی هستیم. به تازگی اما این آش شورتر شده است. روز گذشته فیلمی در اینستاگرام منتشر شد که شخصی با چند نوازنده خیابانی که مشغول اجرا بودند برخوردی بسیار زننده داشت. او پشت لباس دو نفر از این نوازنده‌ها را گرفت و کشان کشان برد!
برخی از هنرمندان مطرح به این اتفاق اعتراض کرده‌اند. منیژه حکمت، کارگردان، در واکنشی تند به این فیلم در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «چتونه، آهاى با شمام ....چون مواد مخدر نمى‌فروشند باید کتک بخورند، چون اختلاس نکردن، چون ژن خوب نیستند، چون پولشویى نمى‌کنند، ...چون آدم حسابى هستند و جوان هنرمند، باید کتک بخورند، ما مردم خسته شدیم، شما خسته نشدید؟؟؟؟؟ آهاى با شما هستم، خود شما.....»
نادر سلیمانی، بازیگر نیز نوشت: «آفرین به شما! شما با این حرکتتون مشکلات اقتصادی و فشارهای روانی مردم رو تا حدود زیادی حل کردین. اگر چهار تا آدم مثل شما باشه مشکلات مملکت به کل حل میشه! چه معنی داره که دارن آهنگ میخونن!! چه معنی داره که مردم از موسیقی و هنر لذت ببرن! اصن با هر چی که اسمش هنرمند باشه باید همینجوری برخورد کرد. دم شما گرم که اینقدر احساس مسئولیت می‌کنین که با این شدت برخورد میکنین. جدى نوشت: این فیلم واقعا تکان‌دهنده‌س! دلم به حال خودمون میسوزه، هر کسی که توى هنر بوده حداقل یک بار این حس رو و این فشار رو تحمل کرده، این کلیپ خاطرات بدى رو یاد من آورد»
محمدرضا هدایتی، بازیگر، که دستی هم در موسیقی دارد در واکنشی کوتاه و با کنایه‌ای تلخ نوشت:« خدایا تو را برای زیبایی‌هایی که هر روزه به ما نشان می‌دهی شکر می‌گوییم»
مهراب قاسمخانی، فیلم‌نامه‌نویس اما درباره واکنش‌های احتمالی مسئولان با زبانی طنز نوشت: «پس از انتشار فیلمی از برخورد فیزیکی تعدادی از ... با چند جوان نوازنده خیابانی، آقای فلان، رئیس سازمان فلان توضیحاتی را در این باره ارائه کردند. آقای فلان فرمودند: «باز هم مطابق معمول فریب‌خوردگان و‌ دست‌نشاندگان فلان، به قصد تخریب چهره ماموران خدوم فلان جا و ایجاد شکاف بین مردم و فلان، دست به انتشار گزینشی بخش‌هایی از یک فیلم زده‌اند». جناب فلان افزودند: «در واقع این جوانان بودند که در ابتدا و بدون هیچ دلیل مشخصی اقدام به ضرب و شتم خیلی محکم ... نموده‌اند و سپس مشغول نواختن موسیقی (دوست دارم) شدند که بخش اول به عمد از فیلم حذف شده است» ایشان افزودند که: «در ادامه، ... پی بردند که یک پیانوی رویال از پنجره بالای سر این جوانان در حال پرت شدن به پایین است که با به خطر انداختن جان خود و بی‌توجه به مورد ضرب و شتم قرار گرفتن‌شان، اقدام به نجات جان این جوانان کرده و در اقدامی سریع و متهورانه آنها را از مسیر برخورد پیانو کنار کشیدند که این موضوع هم توسط تخریب‌گران فضای مجازی به عمد از فیلم حذف شده» وی در ادامه افزود: «همانطور که در فیلم شاهدید، حتی یکی از این ... پس از نجات جوانان، خطری مضاعف را به جان خریده و دوباره برای نجات نت‌های موسیقی به محل سقوط پیانو برمی‌گردد که نشان‌دهنده عشق وی به هنر و خصوصاً موسیقی است» آقای فلان در انتها فرمودند که: «در حال حاضر مشخص شده که این اتفاق از ابتدا یک نقشه برنامه‌ریزی شده برای تخریب چهره ... بوده و در حال حاضر سه جوان نوازنده و تصویر‌بردار و پیانوی رویال و آن خانمی که تهش می‌گوید (چرا اینجوری می‌کنن؟) در بازداشت بوده و به هم‌دستی در این اقدام و جاسوسی اعتراف کرده‌اند»
ارژنگ امیرفضلی، بازیگر نیز با بازنشر فیلم در صفحه اینستاگرامش به این رفتار واکنش نشان داد. او در بخشی از پست خود با کنایه نوشت: «من پیشنهاد میدم از این به بعد اجازه بدید با آرپی‌جی بزنن وسطشون که تماشاگرانی هم که با دیدن‌شون باعث تشویق اینها می‌شوند هم از بین برن تا این بی‌نظمی‌ها و این کارهای بد دیگه تکرار نشه»
برخوردهای قهری با هنرمندان، برای این افراد تازگی ندارد اما شاید زمان آن رسیده باشد که ترتیبی برای مقابله با این نوع برخوردهای فیزیکی اندیشیده شود.
سایر اخبار این روزنامه
اولین نمونه از گواهینامه‌های آلایندگی خودرویی جدید از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست صادر شد محمدعلی وکیلی جمهوری اسلامی نسل سوم طرح پیمان‌سپاری ارزی چه تاثیری در اقتصاد دارد؟ خوب و بدهای معافیت‌های پیمان‌سپاری ارزی حواشی انتشار تصاویر مربوط به خبر تجاوز مردی در شوشتر به نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی بررسی شد رایزنی‌های ایرانی- اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا ادامه دارد مسئولیت مستقیم اروپا برای حفظ برجام «ابتکار» از دستاوردهای اجرایی شدن قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان گزارش می‌دهد جوان‌ترها در راه تصمیم‌سازی مدیرعامل و معاون سازمان تامین اجتماعی در حادثه تصادف رانندگی جان باختند تشییع از جاده خدمت به خانه ابدی آیا برخورد‌های فراقانونی با گروه‌‌های موسیقی خیابانی ادامه خواهد داشت؟ این ساز شکسته‌اش خوش آواز تر است محمدرضا خاکی در گفت‌وگو با «ابتکار»: مردم مترجمان را نمی‌شناسند! جانشین نیروی هوایی ارتش: بصیرت، مهم‌ترین راهبرد مقابله با توطئه‌های دشمنان است معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل: استفاده از سلاح غذا و دارو ضد شهروندان جنایت علیه بشریت است