«همدلی» عصبانیت حکام عربستان از لغو تحریم نفتی ۸ کشور علیه ایران و عقب ماندن از قافله رقابت منطقه‌ای را در گفت‌وگو با «فریدون مجلسی» بررسی می‌کند؛

صعود سعودی‌ها به نقطه سقوط
مجلسی: هدف عربستان این است که اختلاف تاریخی اعراب و اسرائیل را به اختلاف ایران و اسرائیل تبدیل کند
همدلی| گروه سیاسی- محسن فیض‌اللهی: روزی که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور غیرمتعارف آمریکا با آن شرایط بحث برانگیز به صندلی ریاست جمهوری ایالات متحده تکیه زد، بسیاری بر این باور بودند که «بنیامین نتانیاهو» رئیس دولت اسرائیل و بخش تندروی صهیونیست‌ها خوشحال‌ترین افراد روی زمین از این رخداد باشند.
با مرور زمان مشخص شد که بخش جدید حاکمیت سعودی‌ها بیش از «تندروهای لیکودی» از ورود ترامپ به کاخ سفید خوشحالند چرا که تصور می‌کردند بحران یمن، سوریه، مناقشات مستقیم با ایران و سایر بحران‌هایشان یکجا حل و به قدرت اول منطقه تبدیل خواهند شد.


برپایی یک ضیافت مجلل برای ترامپ و خانواده‌اش در ریاض، حملات و اتهام‌های لفظی نسبت به جمهوری اسلامی و خوشحالی از انجام عملیات تروریستی در خاک ایران، همه و همه نشانه‌هایی از سودای بزرگی کردن در منطقه را در ذهن حکام سعودی به تصویر کشید.
اما عمر این رویاهای دور و دراز بسیار کوتاه بود. قتل وحشیانه «جمال خاشقجی» باعث شد تا انگشت اتهام همه دنیا به سوی سعودی‌ها به عنوان عاملان و مصداق تروریسم دولتی، نشانه رود و متحدان نزدیک آنها یعنی ترکیه و آمریکا و همچنین اتحادیه اروپا و مجامع جهانی مواضع سختی علیه آنان اتخاذ کنند.
این درحالی بود که رئیس جمهور آمریکا در توئیتی حقارت بار به آنان گوشزد کرد که بدون حمایت او، آنها (دولت سعودی) 10 روز هم دوام نخواهند آورد. پس از آن موضوع رفع تحریم‌های 8 کشور درباره ایران و از سوی آمریکا مطرح شد و همین موضوع آتش خشم سعودی‌ها را بیش از پیش برانگیخت و نشان داد آنچه آنان درباره ایران در سر دارند از رقابت گذشته و به کینه و دشمنی آن هم از نوع حاد آن بدل شده است.
هرچند که نهادهای مدنی در داخل کشور نسبت به بسیاری از کارکردهای دولت ـ حکومت جمهوری اسلامی انتقاد دارند اما نا گفته پیداست که جامعه جهانی نیز مانند کنشگران داخل کشور، به‌خوبی درک کرده‌اند که با وجود همه این انتقادها، نهادهای مدنی و دموکراتیک در ایران بسیار ریشه‌دارتر و فعال‌تر از عربستان سعودی است و در کنار آن داشتن پارلمان و قانون اساسی که جامعه سعودی هنوز فقدان آن را حس می‌کند.
همین عوامل هرچند به شکل حداقلی، باعث می‌شوند که بخش خردورز در آمریکا، اتحادیه اروپا و جامعه جهانی، حسابی جداگانه بر روی ایران باز کنند و همکاری و نزدیکی با ایران را بسیار سهل‌تر از رژیمی مانند عربستان سعودی بدانند.
همه این شکاف‌ها می‌تواند چالش‌های ایران با جهان را به فرصت تبدیل کند، فرصت‌هایی بی بدیل که اگر روابط ایران با سایر کشورهای جهان حالتی عادی به‌خود گیرند، بدون تردید این ایران است که با توجه به ظرفیت‌های فراوانش به قدرت نخست منطقه تبدیل خواهد شد.
برای رسیدن به این نقطه لازم است که تصمیم‌گیران کلان در حوزه دیپلماسی بتوانند مستقل عمل کنند و مدیران و مسئولان سایر بخش‌ها از دخالت‌ها بی‌جا و اظهارنظرهای غیرکارشناسانه و احساسی، اجتناب ورزند. برطرف کردن مشکلات اقتصادی ـ معیشتی این روزهای کشور در دل بحران‌ها و اختلاف‌های سیاسی و دیپلماتیک است و با مرتفع شدن آنها، مشکلات اقتصادی نیز آرام آرام مرتفع خواهند شد.
«همدلی» در همین خصوص نظر «فریدون مجلسی» دیپلمات پیشین و کارشناس امور بین‌الملل را جویا شده که در ادامه می‌خوانید:
عربستان همیشه پشت ایران را خالی کرده است
«فریدون مجلسی» در گفت‌وگو با «همدلی» درباره عدم اقبال عمومی در حوزه سیاست خارجی به سیاست‌ خارجی بن‌سلمان در منطقه و همچنین تاثیر آن بر رقابت با ایران در منطقه، گفت: «پیش از هرچیز باید بگویم که هنوز عربستان یکی از رقبای ایران در منطقه است، گرچه دشمنی‌هایی نیز در عملکرد سیاسی خود نسبت به ایران دارد، اما هنوز رقیب است. اخطاری که نسبت به یمن دریافت کرده بیشتر به خاطر این بود که قرار بود، عربستان قال قضیه یمن را در یک هفته بکند. در حالی که «بن‌سلمان» خودش جنگ در یمن را راه انداخت و فکر می‌کرد که با به راه انداختن این جنگ در عرض یک هفته کار را تمام خواهد کرد اما الان ۲ سال و نیم گذشته و دیدیم که برای این اقدام، تمام کشورهای عربی را جمع کرد و به عبارتی «ناتوی عربی» تشکیل داد. در این راستا، همچنین سپاهی تشکیل داد و همه کشورها را دعوت کرد و انتظار می‌رفت که یک زمینه‌ای وجود دارد که بن سلمان طبق آن دست به چنین اقداماتی می‌زند، اما همه می‌دانیم که زمینه‌ای که بتوان در آن نیروی انسانی کارآمدی داشته باشد، عملا وجود نداشت و تنها به تسلیحات و امکاناتی که از غربی‌ها خریداری کرد تکیه کرده بود».
این دیپلمات سابق وزارت امور خارجه در ادامه با تاکید بر این مساله که عربستان رقابت خود را با ایران ادامه خواهد داد، گفت: «رقابت عربستان با ایران ادامه پیدا خواهد کرد، چون عربستان ترجیح داده مانند دیگر کشورهای عربی مانند قطر، اردن، امارات متحده، مصر و ... روابط خود را با اسرائیل بریک مبنای دیگری بگذارد، یعنی به جای رقابت و ستیز، تحمل را به شکل حداقلی و همکاری را به‌صورت حداکثری ادامه دهد».
مجلسی ادامه داد: «از سوی دیگر یکی از اهداف عربستان این است که، جنبه موضع تاریخی اختلاف اعراب- اسرائیل را به اختلاف ایران- اسرائیل تبدیل و نمودهای این اختلاف را بیشتر کند، و وقتی در این امر موفق شد، قصدش خالی کردن پشت ایران به هر طریق ممکن است. بی گمان می‎توان گفت در این زمینه تا حدود زیادی موفق عمل کرده است».
مجلسی در پایان سخنان خود، از همسویی عربستان و آمریکا در رقابت با ایران در منطقه گفت: «بنابراین اختلاف اصلی، یا موضع رقابتی کنونی عربستان با ایران، اختلاف این دو کشور بر سر اسرائیل است. یعنی در باب حمایت از اسرائیل و تشویق و شارژ این کشور در مقابل ایران، اقدامات خاص خود را انجام می‌دهند که البته در این زمینه آمریکا نیز بی تاثیر نیست. می‌توان در یک جمله گفت که در این یک جنبه با آمریکایی ها تقاهم زیادی دارند و نقطه اشتراک این دو کشور یعنی آمریکا و عربستان، حمایت از جایگاه اسرائیل و موضع آن نسبت به کشورهای منطقه است».
خشم ریاض از تصمیم آمریکا در صدور معافیت برای خرید نفت ایران
خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه گزارش داد که مقام‌های عربستان سعودی از تصمیم آمریکا در معاف کردن هشت کشور از تحریم‌ها علیه ایران خشمگین شده و در حال بررسی طرحی برای کاهش صادرات نفت خود با هدف کنترل قیمت‌ها هستند.
به گزارش ایرنا، منابع آگاه به این رسانه گفته‌اند که ریاض مشغول ارزیابی طرح کاهش روزانه 4/1 میلیون بشکه‌ای صادرات نفت کشورهای اوپک و غیر اوپک برای جلوگیری از کاهش قیمت‌ها است.
در همین ارتباط، وزیر انرژی عربستان اخیرا از تصمیم این کشور برای کاهش عرضه نفت در بازارهای جهانی به میزان روزانه 500 هزار بشکه خبر داده بود.
یک منبع آگاه درخصوص چرایی این تصمیم به رویترز گفته است: سعودی‌ها با این پیش‌فرض که واشنگتن تحریم‌ها را سختگیرانه اجرا می‌کند، همه تلاش خود را برای افزایش صادرات به کار بستند.
منبع خبری دیگری هم که آگاه به سیاست‌های دولت ریاض در حوزه انرژی معرفی شده، به این رسانه گفته است: سعودی‌ها بسیار از ترامپ خشمگین هستند. آنها دیگر به او اعتماد ندارند و کاهش جدی تولید را بررسی می‌کنند. ریاض هیچ اطلاعی از صدور معافیت‌ها نداشت.
اشاره وی به تصمیم آمریکا برای معاف کردن کشورهای چین، ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان، یونان، ایتالیا، ترکیه و هند از تحریم‌های نفتی علیه ایران است که در نتیجه شکست سیاست‌‌های دولت این کشور اتخاذ شد. کاخ سفید از سال گذشته با حربه تروریسم اقتصادی، وضع تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی و فشار به جامعه جهانی، به دنبال ایجاد جنگ روانی و القای انزوای ایران بوده، اما تجربه ماه های اخیر و عدم همراهی دنیا با این سیاست نشان داده است که این کشور به اهداف خود دست نخواهد یافت.