گزارش «همدلی» از تبعات ادامه‌دار ماجرای خاشقجی زلزله؛ از استرداد فتح الله گولن تا جنگ یمن

همدلی| ماجرای خاشقجی برای عربستان انگار سر تمام شدن ندارد. در روزهای گذشته بار دیگر زمزمه‌ها درباره این پرونده مشکوک بالا گرفته است. قتل این خبرنگار سعودی آن قدر گسترده شده که مقامات اسرائیلی هشدار داده‌اند که این موضوع نباید منجر به غفلت از ایران شود. شیوه منحصر به فرد ترکیه با این پرونده (یا به گفته برخی ناظران بهره‌برداری سیاسی ترکیه از پرونده خاشقجی) آمریکا را وادار ساخت تا دست به تحریم 17 عربستانی از جمله یک مشاور بلندپایه ولیعهد و کنسول این کشور در استانبول بزند، علاوه بر این رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا گفته احتمال رای گیری در مورد قطعنامه ای علیه عربستان سعودی به دلیل نقش ریاض در جنگ یمن و قتل جمال خاشقجی تا پایان سال جاری میلادی در این مجلس وجود دارد.
شبکه خبری ان بی سی در آمریکا گزارش داده که کاخ سفید برای آرام کردن و کوتاه آمدن ترکیه در پرونده خاشقجی، حاضر شده به این کشور وعده بررسی پرونده فتح الله گولن و استرداد آن به ترکیه بدهد. بر اساس گزارش این شبکه خبری، این اقدام کاخ سفید در راستای متقاعد ساختن ترکیه برای کاستن از فشار این کشور بر عربستان سعودی در حال انجام است. در همین حال دادستان عربستان برای 5 تن از متهمین قتل روزنامه نگار منتقد سعودی در خواست مجازات اعدام کرده است.
به نظر می‌رسد قتل خاشقجی علاوه بر عربستان، دولت ایالات متحده آمریکا را نیز به دردسر انداخته باشد. هرچند دولت ترامپ از تحریم 17 سعودی متهم در قتل قاشقچی خبر داده اما با توجه به افزون شدن فشار داخلی و خارجی به نظر می‌رسد که بسیاری این اقدام دولت ترامپ را کافی نمی‌دانند از سویی کاخ سفید با مقاومت در مقابل فشارها اعلام کرده قصد ندارد فشارها علیه ریاض را شدت بخشد. چند روز پیش ترامپ در جمع خبرنگاران گفت که نمی‌خواهد با تحریم‌های بیشتر علیه ریاض و توقف فروش اسلحه به عربستان، فرصت‌های شغلی ایجاد شده برای آمریکایی‌ها را به خطر اندازد. این‌در‌حالی است که برخی نمایندگان هم حزبی دونالد ترامپ و نیز دموکرات‌ها، اقدامات دولت آمریکا را ناکافی دانسته و خواستار برخورد شدیدتر با حاکمان عربستان سعودی هستند. آنها با اعلام انزجار از سیاست حذفی ولیعهد جوان خواهان برخوردی تنبهی با دولت سعودی شده‌اند. در همین رابطه باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا و از حزب جمهوریخواه گفت:«سناتورها به دنبال راهی هستند تا انزجار خود را بابت اتفاقی که برای آن روزنامه نگار [جمال خاشقجی] افتاد به عربستان نشان دهند. آنها همچنین می‌خواهند نشان دهند که از شیوه ای که جنگ یمن پیش رفته است نگران هستند.»
رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا همچنین اعلام کرد که وی از مایک پمپئو، وزیر خارجه، جیمز متیس، وزیر دفاع و جینا هسپل، مدیر سازمان سیا خواسته است تا برای ادای شهادت محرمانه در مورد نقش عربستان در جنگ یمن و قتل جمال خاشقجی در این کمیته حاضر شوند.


همچنین نانسی پلوسی، رهبر دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا نیز در بیانیه‌ای در مورد جنگ یمن گفت: «کنگره باید اقدامی واقعی و فوری انجام دهد تا به این بحران انسانی وحشتناک پایان دهد.» در همین رابطه 6 نماینده برجسته دو حزب آمریکا از آماده سازی طرحی خبر داده‌اند که در آن علاوه بر تعلیق فروش تسلیحات به عربستان سعودی در پی تحریم کسانی است که مانع مردم یمن به کمک های انسان دوستانه می شوند. همچنین تحریم کسانی که به نحوی در قتل روزنامه نگار سعودی دست داشته اند از مفاد این طرح است.
واشنگتن پست: بن سلمان دستور ربودن خاشقجی را داده بود
روزنامه واشنگتن پست نوشت، گزارش‌های سازمان اطلاعات آمریکا حاکی از آن است که ولیعهد عربستان دستور ربودن خاشقجی و انتقالش به ریاض را داده بود. این روزنامه آمریکایی ادامه داد، سازمان اطلاعات آمریکا به اسنادی دست یافته که محتوای مذاکرات مقامات سعودی را شامل می‌شود که درباره طرح ربودن و انتقال جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار و منتقد عربستانی بحث می‌کردند.
سردبیر این روزنامه در پیامی توئیتری نوشت: "سی آی ای" اطلاعاتی در اختیار دارد که طبق آن عربستانی‌ها برای انجام توطئه و ربودن خاشقجی برنامه‌ریزی می‌کردند، طرحی که بن سلمان از آن اطلاع داشت.
در ادامه این پیام توئیتری آمده است: اگر دولت ترامپ دست کسانی را که پشت پرده قتل خاشقجی قرار داشتند برای فرار باز بگذارد، تاریخ این مساله را به عنوان لکه ننگی برای ریاست جمهوری ثبت خواهد کرد.
ترکیه: استرداد گولن درقبال توقف تحقیقات درباره قتل خاشقجی صحت ندارد
ترکیه هرگونه توافق با آمریکا بر سر کاهش فشارها علیه عربستان سعودی درباره قتل روزنامه‌ نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در قبال استرداد فتح الله گولن را رد کرد. شبکه ان بی سی به تازگی در گزارشی اعلام کرده بود که واشنگتن از ترکیه خواسته است که فشارها را درباره پرونده جمال خاشقجی روزنامه‌نگار واشنگتن پست کم کند و در مقابل این کشور فتح الله گولن را که به باور آنکارا پشت پرده کودتای 15 ژوئیه 2016 قرار دارد، به ترکیه تحویل دهد.
یک مقام ارشد ترکیه با رد این ادعا اعلام کرد: مساله استرداد گولن که ترکیه از مدت‌ها قبل به دنبال آن بوده است، هیچ ارتباطی با تحقیقات درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌ نگار واشنگتن پست در کنسولگری استانبول نداشته است و این دو مساله از یکدیگر جدا هستند.
وی ادامه‌ داد: هیچ توافقی مبنی بر توقف تحقیقات خاشقجی در مقابل استرداد گولن نشده است و ما هیچ قصد و نیتی مبنی بر دخالت در تحقیقات خاشقجی به خاطر مسائل سیاسی نداریم.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز گذشته گفت که ترکیه درخواست‌هایی را برای استرداد گولن به آمریکا داده است.
چندی قبل رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه اعلام کرده بود که دستور قتل خاشقجی از سطوح عالی حاکمیت در عربستان داده شده است.
واشنگتن نیز روز پنجشنبه‌ اعلام کرد که تحریم‌هایی را علیه 17 مقام سعودی نه دولت ریاض اعمال خواهد کرد.
برخی از تحلیلگران سعودی اعلام کردند گزارش اخیر ان‌بی‌سی، نشان می‌دهد که ترکیه به دنبال بازی سیاسی درباره قتل خاشقجی است.
یک ستون نویس سعودی پس از انتشار این گزارش ان بی سی، در پیامی در توییتر نوشت: من هیچ شکی ندارم که ترکیه با خون خاشقجی معامله می‌کند.
فایل صوتی دوم درباره قتل خاشقجی پیدا شد
روزنامه‌ حریت ادعا کرده، فایل صوتی دومی درباره گفت‌وگوی عاملان قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌ نگار واشنگتن پست پیدا شده است. روزنامه‌ حریت در گزارشی اعلام کرد: فایل صوتی دوم درباره گفت‌وگوی پانزده فردی که از عربستان سعودی برای انجام قتل "جمال خاشقجی" روزنامه‌ نگار واشنگتن پست به ترکیه آمده بودند، پیدا شده است.
بر اساس این فایل صوتی این پانزده نفر پیش از ورود جمال خاشقجی در دوم اکتبر به کنسولگری عربستان در استانبول، گرد هم آمده و با یکدیگر برنامه قتل را مرور کرده‌اند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه اعلام کرده که آنکارا فایل صوتی اول را به برخی از کشورها از جمله انگلیس، آمریکا، فرانسه و آلمان ارسال کرده است.
سایه خاشقجی بر سر ولیعهد جوان
حالا دیگر قتل خاشقجی سر زخم‌های دیگر از جمله جنگ با یمن را باز کرده است. آیا این پرونده آمریکا را در مقابل عربستان قرار می‌دهد؟ آیا این قتل مشکوک و به قول مقامات ترکیه دردناک عربستان را در جنگ یمن منزوی خواهد ساخت؟ آیا فتح الله گولن به ترکیه مسترد خواهد شد و با این اقدام ماجرای کودتای ترکیه ابعادی تازه خواهد یافت؟ آیا سیاست های حذفی ولیعهد سعودی تمرکز ایالات متحده برای انزوای ایران را برهم خواهد زد؟