روزنامه ابتکار
1397/08/24
چقدر تامین کتاب در مناطق محروم جدی گرفته میشود؟ «کتاب‌بازی» با کهنه‌کتاب‌های روستا
فاطمه امینالرعایابسیاری از داستان‌های بازی‌هایشان برگرفته از چند کتاب انگشت‌شماری است که در کتابخانه مدرسه وجود دارد؛ اینجا مدرسه یکی از روستاهای منطقه صفر مرزی است که حتی کتاب‌های کتابخانه مدرسه‌اش هم رنگ و رو رفته هستند، از بس که هر سال بچهها فقط همین کتابها را برای مطالعه در دسترس داشتند اما قرار است حالا معلم برایشان کتاب جدید بگیرد...
از امروز یعنی 24 آبان ماه هفته کتاب آغاز میشود و تا اول آذر هم ادامه خواهد داشت. «حال خوش خواندن» شعاری است که برای بیست و ششمین دوره هفته کتاب انتخاب شده است اما آیا همه می‌توانند این حال خوش را تجربه کنند؟ هر سال همزمان با مناسبت‌های مرتبط با کتاب، شعارهای مختلفی در خصوص تجهیز کتابخانه‌های مناطق محروم مطرح میشود اما آیا تمام شهرها و روستاهای مناطق محروم به کتابخانه مجهز شده‌اند؟
کتابخانه‌ای برای روستا
شاید در بسیاری از مناطق روستایی و شهری دورافتاده کتابخانه‌ای در شهر وجود نداشته باشد اما مدارس سعی می‌کنند بار این کمبود را به دوش بکشند. اما کتابخانه بسیاری از این مدارس هم در این زمینه در مضیقه هستند. جلیل بریچی، معلم مدرسه چندپایه در مناطق محروم استان سیستان و بلوچستان است. او از 5 سال گذشته در روستاهای این استان کتاب‌های تازه در اختیار بچهها قرار می‌دهد. او به «ابتکار» می‌گوید: من از 5 سال گذشته تاثیر کتاب را در بچه‌های روستاها دیدم. بچه‌هایی که در روستاها زندگی می‌کنند، هیچ‌گونه امکاناتی ندارند. حتی خانواده‌هایی در بعضی روستاها زندگی می‌کنند که برق هم ندارند. زمانی که من تاثیر کتاب را روی بچهها دیدم، تصمیم گرفتم که خودم شخصا کتابها را هفته‌ای دوبار در ایام تعطیلات به دست بچهها برسانم. بعد دوستانی که در طرح «با من بخوان» فعالیت می‌کنند، آشنا شدم و آنها از من حمایت کردند. ما با همکاری این دوستان و بچهها شروع کردیم به ساختن یک کتابخانه که مخصوص خود روستا و بچه‌هایش باشد. از ما حمایت کردند و کتابهایی را در اختیار ما قرار دادند.
او با اشاره به فعالیت دختران در اداره این کتابخانه می‌گوید: اینجا دختران از پایه ششم به بعد نمی‌توانند ادامه تحصیل بدهند، بنابراین تصمیم گرفتیم که از دختران پایه ششمی که ترک تحصیل می‌کنند به عنوان کتابدار استفاده کنیم. الان بچه‌هایی که به عنوان کتابدار فعالیت می‌کنند، هفته‌ای سه مرتبه کتابخانه‌ها را باز می‌کنند و بچهها از آنها کتاب می‌گیرند. کتاب‌های این کتابخانه هم کتابهایی با کیفیت هستند و از کتابهایی استفاده نکردیم که هیچ مفهوم خاصی را به بچهها یاد نمیدهند.
کتاب، وسیله‌ای برای دور هم جمع شدن خانواده‌ها
این معلم درباره همکاری مستقیم مسئولان ذی‌ربط درباره تجهیز کتابخانه می‌گوید: ما تا به حال تنها از طریق موسسه «با من بخوان» این اقدامات را برای بچهها انجام داده‌ایم. البته ما هم تا به حال درخواستی در این زمینه نفرستادیم. به جز موسسه «با من بخوان»، موسسه «جنوب شرق» هم کتابها و قفسه‌هایی را در اختیار ما قرار دادند. موسسه «با من بخوان» به جز روستایی که من در آن هستم، چندین روستای دیگر را هم تحت پوشش قرار داده‌اند و در کل استان سیستان و بلوچستان فعالیت می‌کنند.
او درباره نقش کتاب خواندن در خانواده‌های روستا می‌گوید: اینجا در روستا امکاناتی وجود ندارد. بچهها از کتابخانه کتاب می‌گیرند و در کنار خانواده یعنی مادر و بچه‌های کوچک‌تر کتاب می‌خوانند.
کتاب نیاز اولیه نیست؟!
شاید بسیاری تصور کنند، این بچهها نیازهایی ابتدایی‌تر از کتاب دارند که باید اول برآورده شوند. بریچی اما معتقد است که نیاز به کتاب در کنار سایر نیازهای اولیه قرار دارد که باید تامین شود. بریچی می‌گوید: من و دوستان هم اوایل فکر می‌کردیم این بچهها که در مناطق محروم زندگی می‌کنند، پیش از کتاب نیازهایی دارند که باید برآورده شود. اما بعد از مدتی که برایشان کتاب می‌خواندم، تاثیرش را مشاهده کردم. وقتی بعد از این اتفاقات دیدم که یک بچه پایه پنجم یا ششم کتابی را می‌نویسد و آن را طراحی می‌کند به اهمیت کارم پی بردم. شاید من کاری برای بچهها نکرده باشم و کیف و کفشی برایشان نخریده باشم اما همین که فکر یک دانش‌آموز تغییر می‌کند برای من یک دنیا ارزش دارد. برای من بسیار مهم است که زندگی این بچهها تغییر کند.
او ادامه می‌دهد: نیازهای اولیه در کنار نیاز به کتاب قرار دارد. اگر روی خلاقیت و توانایی خیال‌پردازی بچهها کار نشود، آنها در آینده چندان موفق نخواهند شد، هرچه هم که امکانات در اختیارشان باشد. من در زاهدان در یک مدرسه خاصی با بیشترین امکانات تدریس می‌کنم، اما این دانش‌آموزان خیال‌پرداز نیستند. روی فکر این بچهها کار نشده و ماشین‌وار بار آمده‌اند به طوری که تنها می‌توانند به تست‌ها یا سوالاتی که در اختیارشان قرار داده شده است، پاسخ دهند، اما دانش‌آموزان روستا با طرز فکر فراتر از کتاب‌های درسی با موضوعات برخورد می‌کنند و یک مسئله را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند تا به نتیجه برسند، دانش‌آموزان شهری امکانات بی‌شماری در اختیار دارند اما به دلیل خلاقیت و توانایی پایین‌تر در خیال‌پردازی نسبت به دانش‌آموزان روستایی ضعیف‌تر هستند.
بریچی درباره کتابهایی که بچهها از آنها استقبال می‌کنند، می‌گوید: این موضوع بیشتر به سن آنها مربوط میشود.
کتاب بازنده مسابقه با اینترنت
در دسترس نبودن کتاب، مشکلی نیست که تنها به بچه‌های روستاها مربوط شود، هستند شهرهایی که حتی یک کتابخانه هم در آنها وجود ندارد و باز هم مدارس باید این کمبودها را جبران کنند. اما همان کتابخانه‌ها هم به ندرت کتاب جدیدی دریافت می‌کنند. زهرا برخوردار، معلم پایه‌های ابتدایی در بخش «برخوردار» یکی از توابع بخش مرکزی شهرستان دلفان واقع در استان لرستان است. او می‌گوید این بخش هیچ کتابخانه عمومی ندارد و تنها کتابخانه کوچک و قدیمی مدرسه، به بچهها کتاب می‌دهد. او به «ابتکار» می‌گوید: مدرسه یک کتابخانه کوچک دارد که کتاب‌هایش همه قدیمی و زرد و رنگ و رو رفته هستند، بچهها تنها از همین کتابخانه استفاده می‌کنند. گاهی ممکن است کسی برود و برای بچهها کتابی بیاورد. اما از آن مهمتر این است که بچهها به کتاب خواندن تشویق نمی‌شوند. بیشتر آنچه که دانش‌آموزان می‌آموزند با استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است و این ممکن است آسیب‌زا باشد. حالا از این بچهها نمی‌توان انتظار داشت که کتابهایی با مطالب قدیمی را دوست داشته باشند و برای خواندنش اشتیاق داشته باشند. درست است که برآورده شدن نیازهای اولیه بچهها امری مهم و ضروری است، درست است که بچهها باید کفش و لباس داشته باشند، اما ذهن آنها است که می‌تواند آینده خودشان، منطقه و کشورشان را تغییر دهد. بنابراین تغذیه ذهن و برآورده کردن نیازهای آن در کنار آنچه که جسم‌شان به آن احتیاج دارد امری ضروری است که نباید تنها در چند شعار در روزهای خاص خلاصه شود.
سایر اخبار این روزنامه
مکانسیم‌های عبور از تنگناها و مشکلات تحریمی در گفتوگو با یک نماینده مجلس بررسی شد
ژوبین صفاری
«سکوت» بهتر از «خب»
«ابتکار» از مواجه سیاسی کُنشگران اجتماعی با پدیده‌های مختلف گزارش می‌دهد
سیاست‌زدگی آفت حل بحران
تله تحریم‌ها، شرکای تجاری را رفیق نیمه‌راه کرد
تغییر کنش شرکای اقتصادی
بازگشت تحریم‌ها چه بر سر محیط زیست ایران خواهد آورد؟
محیط زیست ایران قربانی تحریم‌ها
«ابتکار» از اختلاف نظر مجلس و «هیات عالی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام» گزارش می دهد
چقدر تامین کتاب در مناطق محروم جدی گرفته میشود؟
«کتاب‌بازی» با کهنه‌کتاب‌های روستا
رهبر انقلاب خطاب به مدال‌آوران ایران در بازی‌های پاراآسیایی:
مشکلات اقتصادی حل خواهد شد
سینا آزاد، دبیر اجرایی نخستین جشنواره اکبر رادی در گفتوگو با «ابتکار»:
اکبر رادی در تئاتر ایران انقلاب کرد
آفتاب‌پرستى، ضدآفتاب
رئیس‌جمهوری در جلسه هیات دولت:
راه انتخابی آمریکایی‌ها غلط است و حتماً شکست می‌خورند
