روزنامه ابتکار
1397/08/24
مکانسیم‌های عبور از تنگناها و مشکلات تحریمی در گفتوگو با یک نماینده مجلس بررسی شد
چاره جویی با درک محیط بین المللگروه ایران و جهان : با اجرایی شدن بسته دوم تحریمی آمریکا از چهارم ماه نوامبر بر بخش های اقتصادی و تجاری کشور که عموما صادرات نفت و به طور کلی انرژی کشور را نشانه گرفته است، بحث و گفت‌و‌گوها در میان نخبگان اجرایی کشور درخصوص مواجهه با رویکرد تحریمی ترامپ و راه‌های مقابله با آن شدت گرفته است. برخی از تحلیلگران بر این باورند که موقعیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک ایران باعث شده که امکان تحریم همه جانبه از سوی آمریکا میسر نشود. ایران خواسته و یا ناخواسته در نبض اقتصاد جهانی است و تحریم تنها هزینه‌های کشور را افزایش می‌دهد. در برابر این دیدگاه نیز مطرح است که می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های اقتصاد بین‌الملل و واگرایی‌های صورت گرفته در محور بروکسل و واشنگتن، از این فضا برای خنثی کردن رویکرد تنش‌زای ترامپ بهره گرفت. برای همین منظور در این گفتوگو به سراغ جلال میرزایی تحلیلگر ارشد روابط بین‌الملل و عضو کمیسیون انرژی مجلس رفته‌ایم و دیدگاه وی در این عرصه را جویا شده‌ایم.
از دیدگاه شما با چه مکانیسمی می‌توان از تنگنای موجود در داخل کشور عبور کرد؟
در ارتباط با سوالی که درخصوص راه‌های برون‌رفت از وضع موجود در کشور مطرح کردید، باید گفت ما و نهادهای تصمیم‌گیر کمی از زمان و تحولات عقب هستیم. اجازه می‌دهیم ابتدا تحولات ما را با خود برده و ایجاد بن‌بست شود و بعد تصمیم می‌گیریم که درباره راه‌های برون‌رفت از این بن‌بست فکر کنیم. در صورتی که منطق و عقلانیت حکم می‌کند که رویکردی راهبردنگر و دوراندیش به بحران‌ها داشت. در این عرصه لازم است که متخصصان و اهل فن وارد شوند و دیدگاه‌های کارشناسی خود را برای حل چالش‌ها بیان کنند. این قضیه به عینی‌ترین شکل ممکن در جریان خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاد. قابل پیش‌بینی بود که ترامپ با عطف به تاثیرپذیری فراوان از دو لابی قدرتمند عربی و یهودی در فضای سیاست‌گذاری آمریکا، رویکرد تنش‌زا با ایران در پیش بگیرد. ترامپ از همان ابتدای به کرسی نشستن در کسوت ریاست جمهوری آمریکا، ایران را چالش اصلی در خاورمیانه معرفی کرد و برای این منظور به سراغ دو دشمن منطقه‌ای ایران (عربستان و رژیم صهیونیستی ) رفت و هم اکنون هم با جلو انداختن این دو رژیم به دنبال محدود کردن حوزه نفوذ ایران است. در برابر این مسئله، انتظار می‌رفت در داخل یک هماهنگی و هوشمندی میان دو قوه مقننه و مجریه برای عبور از گردنه ترامپ طرح‌ریزی شود. شوربختانه نه تنها شاهد هماهنگی و کنش فعال در برابر ترامپ نیستیم بلکه با اتخاذی رویکرد منفعل، در برابر اتفاقات پیش آمده صرفا به تماشا نشستیم. باید پذیرفت که چالش اصلی در کشور زمینه سیاسی دارد و بحران‌های اقتصادی پیش رو به نوعی حاصل و پیامد این تنش سیاسی و رویکرد خصمانه آمریکا است. برای تبیین بهتر این موضوع مایلم از فوتبال ایران مثال بزنم. تغییرات پی‌در‌پی سرمربی در تیم‌های پرسپولیس و استقلال از اواخر دهه شصت به این سو گویای فقدان جهان‌بینی و حرکت رو به جلو در ورزش کشورمان است. در آن دوره‌ها که به عنوان فوتبال دوست سعی در حضور در بازی‌های پرسپولیس را داشتم، با گذشت زمان متوجه تغییر سبک رفتار هم در هواداران و هم در کادر مدیریتی باشگاه شدم. ابتدا هواداران از حضور نیروهایی چون علی پروین حمایت می‌کردند اما جالب اینکه تنها با گذشت چندبازی و کسب نتیجه‌های ضعیف از سوی پرسپولیس، به کل نگاه‌ها به سوی کادر مدیریتی منفی می‌شد. نکته در اینجاست که باشگاه‌ها به سراغ مربیان خارجی می‌رفتند و این مربیان ذهنیت قوی و فنی داشتند اما بازیکنان و کادر مدیریتی پذیرای این نگاه‌های جدید حرفه‌ای نمی‌شدند و بحث تعصب و غیرت را مهمتر از نگاه فنی و علمی به فوتبال می‌دیدند. و در نتیجه، به حذف مربیان خارجی و بازگشت به مربیان داخلی و تکرار این سیکل تاکنون هستیم. اینها نشان می‌دهد که ما در داخل به فهم جامع از محیط بین‌الملل نرسیدیم و هیجان و احساسات بر منطق و عقلانیت ما حکم فرماست. بدون روبایستی با درک درست از محیط بین‌المللی، اجازه رشد طبیعی استعدادها را در داخل بدهیم تا جامعه در مسیر درست خود حرکت کند.
با توجه به تحریم هم‌زمان ایران و ترکیه از سوی آمریکا در زمان ترامپ، رفتار و واکنش این دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در مورد رویکرد ایران و ترکیه در برابر آمریکا به نظر می‌رسد چون این دو مورد هم زمان با هم اتفاق افتاده است، مقایسه آنها با هم برای ما آموزنده است. آمریکا به دلیل پرونده یک کشیش، ترکیه را تحت فشار می‌گذارد. اردوغان این مسئله را با واکنشی قاطع جواب داد و آمریکا تحریم‌هایی علیه ترکیه وضع کرد و باعث سقوط ارزش لیر شد. اما ترکیه به موازات این مسئله مردم و طرفداران اردوغان را به میدان آورد. آنها به صورت نمادین دلار آمریکا را پاره کردند و گوشی‌های اپل را بر زمین زدند و روی آن راه رفتند، ولی اردوغان با حرکتی عاقلانه وزیر امور خارجه خود را به اندونزی فرستاد تا با وزیر امور خارجه آمریکا مذاکره کند. کم کم این مسئله مدیریت شد، چون رویکرد آنها بر اساس هزینه- فایده است و تصمیماتی بر اساس محاسبه عقلانی می‌گیرند. ولی ما متاسفانه مسئله را به موضوعی حیثیتی تبدیل می‌کنیم و از سوی دیگر منافع فردی و گروهی را بر منافع ملی ترجیح می‌دهیم و به جای همدلی برای مقابله با تحریم، به فکر منافع فردی هستیم و خود برای خود بن‌بست ایجاد می‌کنیم.
در این زمینه، ما بر خلاف ترکیه دشمنانی منطقه‌ای داریم. اسرائیل و عربستان و اخیراً امارات بر این فضا مشکلاتی می‌افزایند و نمی‌گذارند ما به سادگی از این چالش که در آن گرفتاریم بیرون بیاییم. ولی در مورد ترکیه شاهد این بودیم که دولت این کشور در مورد لیر اشتباه نکرد. سیاست‌های اقتصادی دولت ترکیه به گونه‌‌ای نبود که بتوان گفت کاهش ارزش لیر دلیل داخلی دارد، چراکه مردم با دولت همراه شدند.
لازم است تاکید کنم، در روند جهانی شدن، کشورها از هم تاثیر می‌گیرند و در همین راستا، کاهش ارزش روبل روسیه نیز ریشه داخلی ندارد ولی ما نباید این را در مورد خودمان باور کنیم و مرتب راهکارهای غلط ارائه بدهیم.
با توجه به این شرایط، جمهوری اسلامی ایران چگونه و با چه راهبردهایی می‌تواند از ظرفیت اروپا برای عبور از تحریم‌های آمریکا بهره بگیرد؟
در مورد اروپا بیانیه‌هایی مرتباً صادر شده است که خود را در تعامل و تقویت رابطه با جمهوری اسلامی نشان داده‌اند. ما باید در ارتباط با اروپا واقع‌بین باشیم و بر این اساس تصمیم بگیریم. اروپا در کنار میل ارتباط با ما، روابطی دیرینه و تنگاتنگ با آمریکا دارد. آمریکا منافع سرشاری برای اروپا دارد. رفتار اروپا با ایران به معنی میل به دوری از آمریکا نیست و این نکته باید به صورت پیش فرض پذیرفته شود. برخی از کشورهای اروپایی رابطه خود با ایران را تحت تاثیر ارتباط با آمریکا می‌بینند که به موازات آن شاهد رفتار دوگانه‌ای هستیم که سیاست‌های اعلانی آنها را با رفتار حقیقی این کشورها متفاوت می‌کند.
در همین رابطه، نباید اجازه بدهیم مثل دوران دولت نهم و دهم به سمت آمریکا بروند و اجماعی برای تحریم بر علیه ما شکل بگیرد. در مورد اروپا باید نگاه ما به ظرفیت‌های حداکثری تعامل با اروپا باشد و در ضمن حداقل‌ها را نیز حفظ کنیم. اراده‌ای در آمریکا و اسرائیل وجود دارد و مرتب در حال پیگیری هستند و سیاست و راهبرد آنها مختل کردن رابطه بین ایران و اروپا است تا ایران بیشتر منزوی شود که به همین دلیل ما نباید اجازه بروز چنین اتفاقی را بدهیم.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
مکانسیم‌های عبور از تنگناها و مشکلات تحریمی در گفتوگو با یک نماینده مجلس بررسی شد
ژوبین صفاری
«سکوت» بهتر از «خب»
«ابتکار» از مواجه سیاسی کُنشگران اجتماعی با پدیده‌های مختلف گزارش می‌دهد
سیاست‌زدگی آفت حل بحران
تله تحریم‌ها، شرکای تجاری را رفیق نیمه‌راه کرد
تغییر کنش شرکای اقتصادی
بازگشت تحریم‌ها چه بر سر محیط زیست ایران خواهد آورد؟
محیط زیست ایران قربانی تحریم‌ها
«ابتکار» از اختلاف نظر مجلس و «هیات عالی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام» گزارش می دهد
چقدر تامین کتاب در مناطق محروم جدی گرفته میشود؟
«کتاب‌بازی» با کهنه‌کتاب‌های روستا
رهبر انقلاب خطاب به مدال‌آوران ایران در بازی‌های پاراآسیایی:
مشکلات اقتصادی حل خواهد شد
سینا آزاد، دبیر اجرایی نخستین جشنواره اکبر رادی در گفتوگو با «ابتکار»:
اکبر رادی در تئاتر ایران انقلاب کرد
آفتاب‌پرستى، ضدآفتاب
رئیس‌جمهوری در جلسه هیات دولت:
راه انتخابی آمریکایی‌ها غلط است و حتماً شکست می‌خورند
