روزنامه جهان صنعت
1397/08/23
کارآفرینی در کشور قربانی نابرابری سیاست‌های دولت
گروه صنعت- هرگاه پای حمایت از تولید در میان باشد دولت با کناره‌گیری از این موضوع به نبود منابع مالی پناه می‌برد و نقش خود را در این رابطه بی اثر نشان می‌دهد در حالی که در حمایت از صنعت، رسیدگی به افکار و خلایق کارآفرینان از اهمیت بیشتری برخوردار است که اکنون این موضوع نیز برای دولت‌ها ناخوشایند و هزینه‌بر مطرح میشود. کارآفرینی یکی از عوامل موثر بر اقتصاد است و کارآفرینان همواره در توسعه اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته نقش محوری داشته‌اند. زیرا با کشف فرصت‌ها، آن را به بهره‌برداری می‌رسانند، از این رو می‌توان گفت، راه توسعه پایدار و رسیدن به جامعه به دور از فقر و نابرابری به همت کارآفرینان اجتماعی و سیاسی هموار میشود. ایران با دارا بودن منابع و ظرفیت‌های فراوان طبیعی و نیروی انسانی کارآمد، می‌تواند بستر مناسبی برای رشد و توسعه اقتصادی باشد که توجه به خلاقیت، نوآوری و ترویج تفکر کارآفرینی از ضرورت‌ها و شرایط این مهم به شمار می‌رود.ایران امروز بیش از هر زمان دیگر به کار و کارآفرینی نیاز دارد اما متاسفانه فقدان چنین فضایی در کشور بر کسی پوشیده نیست. از این‌رو می‌توان گفت که مهم‌ترین مبحث در توسعه کارآفرینی و موفقیت اقتصادی کشورها، گسترش فرهنگ کارآفرینی و ارتقای سطح فعالیت‌های کارآفرینانه دانست که برای دست یافتن به این امر شناسایی و بررسی عوامل مختلف محیطی موثر بر توسعه کارآفرینی می‌تواند در برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های کلان به منظور پیشرفت فعالیت‌های کارآفرینانه کمک موثری کند.
از سوی دیگر و با توجه به اهمیت و جایگاه توسعه کارآفرینی در کشور، نقش بنگاه‌های کوچک و فرآیند کارآفرینی در تحریک رشد اقتصادی کشورها پیچیده است، چراکه متغیرهای واسطه‌ای مختلفی در این میان نقش بازی می‌کنند. البته در ابتدای امر باید اشاره کرد منظور از کارآفرینی در اینجا صرفا اشتغالزایی نیست؛ آنچه که در کشور ما به اشتباه از مفهوم کارآفرینی برداشت میشود و اغلب با مفهوم تجارت تداخل پیدا می‌کند و چه‌بسا کارآفرینی به‌واسطه نوآوری‌ها و تکنولوژی‌های مخل و ویرانگر باعث از بین رفتن تعدادی از مشاغل هم شود.
کارآفرینی‌ها جای شغل‌های ثابت اداری را گرفت
مدیر شعبه سازمان تجاری‌سازی فناوری و اشتغال دانش‌آموختگان جهاد دانشگاهی استان فارس اظهار کرد: بر اساس آخرین نظرسنجی که تحت عنوان فرهنگ کار و نگاه ایرانیان به آن، انجام شده است، فقط ۴۲ درصد از جمعیت ایران خواهان شغل‌های ثابت اداری یا در چارچوب شغل‌های وظیفه‌گرایی هستند. این در حالی است که در سال ۲۰۰۰ بیش از ۶۲ درصد از جمعیت دنیا می‌گفتند که می‌خواهند دارای شغل مستقل (فعالیت خوداشتغالی) باشند.
اکبر زاهدیان‌نژاد با تبریک هفته کارآفرینی، گفت: کارآفرین کسی است که متعهد میشود مخاطره‌های یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند. در واقع کارآفرین کسی است که نوآوری خاص داشته باشد. این نوآوری می‌تواند در ارائه یک محصول جدید، ارائه یک خدمت جدید، در طراحی یک فرآیند نوین یا نوآوری در رضایت مشتری و . . . باشد.
زاهدیان‌نژاد شش عامل کلیدی در مورد کارآفرینی را شامل «شناخت هدف، داشتن افق و آینده‌نگری، به‌کارگیری خلاقیت‌های ذهنی، جامعه‌گرا و جامعه‌پذیر بودن، شهامت، ابتکار، امیدوار و ریسک‌پذیر بودن، برخورد واقع‌بینانه با تفاوت بین خلاقیت‌ها و فرصت‌ها» دانست و گفت: امروزه در تمام سرمایه‌گذاری‌های دنیا سعی بر این است که مغزهای متفکر صنعتی را شناسایی و جذب کنند به دلیل اینکه دنیای امروز، جهان علم و تکنولوژی است و ارزش اصلی تولید در مغز انسان‌ها نهفته است.
او همچنین در مورد مزایا و منافع کارآفرینی گفت: کارآفرینی عامل ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاری، تحریک و تشویق حس رقابت، عامل تغییر و نوآوری، باعث ایجاد، بهبود کیفیت زندگی و توزیع مناسب درآمد است. زمانی که کارآفرینان یک شغل جدید را شروع می‌کنند، بالطبع به یک یا چند نیروی استخدامی نیاز دارند تا کارهای خود را سامان بخشند. کارآفرینان به علت قابلیت اشتغالزایی که دارند، به کاهش نرخ بیکاری که از اهداف کلان اقتصادی، اجتماعی، دولت‌هاست کمک می‌کنند. بنابراین، کارآفرینی می‌تواند زمینه‌ساز اشتغال نیروی کار باشد و نوآوری که در یک فعالیت اقتصادی توسط خود فرد ایجاد میشود، منجر به ایجاد اشتغال در جامعه میشود.
زاهدیان‌نژاد با بیان اینکه امروزه روحیه کارآفرینی به شدت در میان جمعیت جوان ایران در حال گسترش است، به ایسنا گفت: با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی کشور در حال حاضر، توجه به کارآفرینی بیش از پیش حائز اهمیت شده است. با عنایت به اعمال سیاست کاهش تصدی‌گری دولت و همچنین محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی، سوق‌دهی جوانان و زنان جویای کار به سمت مشاغل کارآفرینی و خوداشتغالی ضروری است؛ کشوری که یکی از آغاز‌کنندگان تمدن بشری بوده احتیاج به جوانانی دارد که کانون‌های تولید و اشتغال را در جامعه تشکیل دهند.
او در بیان وظایف و نقش دولت در این زمینه توجه به تنظیم و تدوین سیاست‌های بلندمدت و میان‌مدت در خصوص حمایت از فعالیت‌های کارآفرینی و کارآفرینان نوپا، ترویج فرهنگ کارآفرینی و معرفی کارآفرینان نمونه از طریق مطبوعات و قدردانی از آنها، ساختن فیلم و سریال در مورد زندگی کارآفرینان نمونه و تشویق مردم به‌سوی کارآفرینی توسط صداوسیما، وارد کردن مضامین کارآفرینی در کتب، تبیین شرایط محیطی لازم برای پرورش و رشد استعدادهای کارآفرینی، برگزاری سمینار، نشر مقاله و ارائه سخنرانی به منظور تغییر دانش و معرفت مدیران و سیاستگذاران و کارگزاران موسسات، گسترش فرهنگ کارآفرینی در بخش دولتی و تعاونی، ایجاد و گسترش صنایع کوچک به منظور بهره‌برداری از ظرفیت‌های خالی اقتصاد کشور، اصلاح سیاست‌ها و قوانین دست و پاگیر دولتی، برگزاری جلسات با حضور کارآفرینان و بیان مشکلات موجود بر سر راه آنان و ارائه شیوه‌های مقابله با آن مشکلات را یادآور شد. مدیر شعبه ستفا واحد فارس ابراز امیدواری کرد که فضای کشور برای رشد کارآفرینان و کارآفرینی بیش از گذشته فراهم شود و این مهم مستلزم همکاری نزدیک محافل علمی و موسسات اجرایی برای شناسایی و پرورش و توسعه استعدادهای افراد است تا بتوان هر چه بهتر و بیشتر از این ذخایر گرانبها به‌نحو احسن استفاده کرد.
کارآفرینی را زنده نگه دارید تا اقتصاد زنده بماند
یک استاد دانشگاه با بیان اینکه در وضعیت کنونی اقتصاد کشور باید کارآفرینی را زنده نگه دارید تا اقتصاد زنده بماند، گفت: تا قبل از اینکه کارآفرینی به‌طور قطعی دچار مرگ شود، باید انقلابی اساسی و بدون شعارزدگی در حوزه اکوسیستم کارآفرینی صورت بگیرد. دانیال داودی‌راد، دبیر اسبق کانون کارآفرینان استان تهران گفت: در طی 15 سال گذشته تاکنون که از مطرح شدن واژه کارآفرینی در ایران می‌گذرد همچنان این مقوله به عنوان یک شعار استراتژیک و عالی برای رسیدن به اهداف سیاسی دولت‌ها و احزاب باقی مانده است.
وی ادامه داد: کارآفرینی که به معنای خلق ارزش نو و تولید ثروت در دنیا مطرح و اهرم اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهاست در ایران با توجه به تولد ناقصش (به لحاظ موانع قانونی کسب‌وکار) و گذشت نزدیک به دو دهه که از عمرش می‌گذرد در دولت کنونی در حال مرگ قطعی است به طوری که دیگر دولتمردان هم برای دوری از کلیشه بودن شعارها و وعده‌هایشان از واژه کارآفرینی هم استفاده نمی‌کنند.
این استاد دانشگاه افزود: کارآفرین در کل به سه نوع: سازمانی، فردی و اجتماعی تقسیم میشود که تاکنون در کشور ماه فقط نوع کارآفرینی سازمانی دارای پرونده درخشانی است آن هم فقط و فقط در ایجاد پست‌های سازمانی معاونت و مدیرکلی، کارآفرینی و تشکیل نهادهای مختلف با لفظ کارآفرینی (آن هم بدون قدرت اجرایی) و ارائه گزارشات و آمار دروغین به جهت خودنمایی در حوزه کارآفرینی است و نه کارآفرینی سازمانی واقعی. دبیر اسبق کانون کارآفرینان استان تهران به فارس گفت: البته از حق نگذریم ایجاد دفاتر الکترونیک شهر و پلیس +10 و دفاتر پیشخوان دولت از جمله کارآفرینی سازمانی کشور ما محسوب می‌شوند که به توصیه دفاتر کارآفرینی مستقر در سازمان‌ها بخشی از وظایف‌شان را به بخش خصوص واگذار و از این طریق ایجاد اشتغال کردند. این استاد دانشگاه تصریح کرد: در کارآفرینی فردی یا خصوص نه تنها هیچ‌گونه پیشرفتی نداشته‌ایم بلکه به واسطه عدم هماهنگی میان اجزای اکوسیستم کارآفرینی اعتقاد مردم به کارآفرین در کشور را هم از بین برده‌ایم و متاسفانه طی دو دهه که از سر دادن شعارآفرینی در کشور می‌گذرد همچنان موانع ایجاد کسب‌وکارآفرینی در کشور پابرجاست. بلکه هر روز بیشتر و بیشتر هم می‌شوند. داودی‌راد تاکید کرد: در وضعیت کنونی کشور و تا قبل از اینکه کارآفرینی به‌طور قطعی دچار مرگ شود و نیروی کار کشور در صف استخدام بی‌دردسر و بی مانع در دولت معطل شوند، باید انقلابی اساسی و بدون شعارزدگی در حوزه اکوسیستم کارآفرینی صورت بگیرد تا مجموعه عناصر مرتبط با کارآفرینی با اهداف غایی خلق ارزش‌های نوآورانه و تولید ثروت در جامعه همسو گردند.
وی با بیان اینکه در وضعیت کنونی اقتصاد کشور باید کارآفرینی را زنده نگه دارید تا اقتصاد زنده بماند، گفت: باید از نمایندگان محترم مردم در مجلس خواست به صورت کارشناسی و به سرعت قوانینی وضع کنند که موانع کارآفرینی و کسب‌وکار را در ایران حذف و امید نیروی کار را به عملی کردن ایدهای کارآفرینانه‌شان و راه‌اندازی کسب‌وکار و ایجاد اشتغال در بخش خصوصی را قوت بخشند. این استاد دانشگاه افزود: بی شک دولت بدون کمک بخش خصوصی از عهده تحریم‌ها برنمی‌آید و این امر زمانی محقق میشود که نیروی کار بالقوه کشور در راه عملی کردن ایده‌های کارآفرینی خود و ایجاد اشتغال در بخش خصوص نه تنها قوانین دست و پا گیر دولت و سازمان‌ها و نهادهای مزاحم را به عنوان سد راه خود نبینند بلکه حمایت‌های واقعی دولت را در کنار خود احساس کنند. وی در ادامه سهولت در صدور مجوز راه‌اندازی کسب‌وکار، حذف رانت و حمایت‌های مالی و بیمه‌ای و معافیت‌های مالیاتی به کسب‌وکارهای نوپا را از جمله راهکارهایی دانست که بدون ایجاد هیچ پست سازمانی کارآفرینی و هیچ نهاد و ارگانی و صندوقی با عنوان کارآفرینی می‌تواند تولید ثروت در بخش خصوصی را رونق بخشد. وی افزود: اطمینان می‌دهم اگر ایمان و امید به محقق شدن ایده‌های کارآفرینی در ایران افزایش یابد و حمایت‌های واقعی و بدون شعار دولت ایجاد شود و کاغذ بازی و استعلام‌های بیهوده و سازمان‌های مزاحم حذف و صدور مجوز فعالیت‌های اقتصادی از سه ماه به یک هفته تقلیل یابد دیگر شاهد دفن ایده‌های کارآفرینی جوانان نخواهیم بود تا برای امرار معاش و زندگی بهتر آرزوی استخدام در دولت یا مهاجرت به کشورهای بیگانه را داشته باشند.
شناسایی ظرفیت به تناسب نیاز بازار کار
این در حالی است که هفته سوم نوامبر (هفته آخر آبان) هفته جهانی کارآفرینی نامیده شده است و همه ساله در جهان رویدادهای متعددی متناسب با اهداف برگزار میشود؛ جمهوری اسلامی ایران نیز از سال ۱۳۹۲ به کمپین جهانی هفته کارآفرینی پیوست.
با وجود آن که نمی‌توان ظرفیت‌های اشتغال در بخش خدمات و تاثیرگذاری آن بر اقتصاد کشور را نادیده گرفت اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که در شرایط بحرانی و نامساعد اقتصادی، مشاغل بخش خدمات از ثبات و پایداری لازم برخوردار نیست و همین امر می‌تواند بسیاری از ظرفیت‌های اشتغال را دستخوش تغییر قرار دهد؛ از این رو لازم است تا در بخش‌های دیگر اقتصادی همچون کشاورزی، گردشگری، IT وICT که از پتانسیل و ظرفیت بالایی برخوردارند، سرمایه‌گذاری لازم به لحاظ توسعه اشتغال صورت گیرد و فرصت‌های شغلی این بخش‌ها شناسایی و به تناسب نیاز بازار کار در اختیار کارجویان و دانش‌آموختگان قرار داده شود.از سوی دیگر، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که سهم اشتغال در بخش خدمات در تابستان امسال به مرز ۵۰ درصد رسیده که از افزایش تعداد شاغلان این بخش نسبت به دو بخش صنعت و کشاورزی حکایت دارد.
علی اصلانی فعال حوزه کار درباره افزایش تعداد شاغلان بخش خدمات به ایسنا، می‌گوید: شغل‌های خدماتی روز‌به‌روز جذاب‌تر و اقبال عمومی به آنها بیشتر میشود. بر اساس آمار مرکز آمار ایران، ۵۳ درصد مشاغل در ایران خدماتی است و مشاغل خدماتی به دلیل ارزان و کم هزینه بودن و درآمدزایی بالایی که دارند، در ایران و کشورهای دیگر مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
به گفته وی، بیش از ۹۰ درصد مشاغل در کشورهای اروپایی، خدماتی است و دنیا به سمت توسعه کسب‌وکارهای خدماتی رفته است. او دلیل گرایش به مشاغل خدماتی را شرایط حاکم بر اقتصاد، تغییر شیوه‌های زندگی، میل به درآمد و رفاه بیشتر و نبود بوروکراسی‌های زائد در ایجاد مشاغل خدماتی عنوان می‌کند.
این فعال حوزه کار با اشاره با آمار بیکاران در کشور می‌گوید: باید از پتانسیل مشاغل خدماتی خصوصا در حوزه‌هایی نظیر آی تی و گردشگری برای ایجاد اشتغال استفاده کنیم.
سخن آخر
کارآفرینان، همان گونه که شناخته می‌شوند، می‌توانند تاثیرات مثبت گوناگونی بر رشد اقتصادی کشورها بر جا بگذارند. این مهم تنها در صورتی میسر میشود که بسترهای لازم جهت نوآوری، رشد کمی و کیفی این شرکت‌های نوپا در سطح جامعه فراهم شود. فراهم کردن بسترهای لازم بیشتر به نقش دولت، نهادهای قانونگذاری و نهادهای سیاستگذاری و اجرایی برمی‌گردد که می‌تواند با حمایت از کارآفرینان و شرکت‌های کوچک زمینه مناسب برای رشد و نمو آنها را فراهم آورد.
نهادهای شبه‌دولتی مانع بزرگ کارآفرینی
نایب‌رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران گفت: براساس بررسی انجام شده در این اتاق، سهم بخش خصوصی واقعی و تعاونی از کل واگذاری‌ها کمتر از ۴۷ درصد بوده است.
حسین سلاح‌ورزی گفت: یک ایراد اساسی وجود دارد و آن اینکه برداشتی که از قانون خصوصی‌سازی میشود بیشتر واگذاری است تا خصوصی‌سازی و می‌توان گفت شفافیت قانونی خوبی برای خصوصی‌سازی وجود ندارد.
سلاح‌ورزی در ادامه ورود نهادهای شبه‌دولتی را معضل خصوصی‌سازی دانست و گفت: متولیان بعضی از شرکت‌ها علاقه و اراده‌ای به واگذاری ندارند و مدیران به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند تا خصوصی‌سازی یا واگذاری را مختل کنند.
نایب‌رییس اتاق بازرگانی گفت: مشکل اساسی دیگر این است که واگذاری بنگاه‌ها به بخش خصوصی واقعی باعث واکنش و مخالفت برخی میشود. سلاح‌ورزی افزود: اخیرا اتاق بازرگانی گزارشی تهیه کرده که هنوز منتشر نشده و بر اساس آن سهم واگذاری‌ها به بخش خصوصی واقعی و تعاونی کمتر از ۴۷ درصد است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
هشدار رحمانی به خودروسازان
حناچی شهردار تهران شد
تب خرید‌های هجومی فروکش کرد
مسیرهای تازه ارتقای شفافیت بازار سهام
پایان دوستی پیونگ‌یانگ-واشنگتن؟
خالق مرد عنکبوتی درگذشت
بهای 10 برابری بنزین و 39 برابری گازوییل در همسایگان شرقی
کوهنوردی بانوان در مشهد فقط با اجازه پدر یا همسر!
سوژه ابطحی‌پسند!
کارآفرینی در کشور قربانی نابرابری سیاست‌های دولت
گسترش رکود و بیکاری در کشور
بود و نبود سوئیفت اهمیتی ندارد
چشم‌انتظار اروپا
عیارسنجی سیاست‌های شهردار جدید تهران در بافت فرسوده
معماری و مسوولیت اجتماعی
ولی‌نصر در یادداشتی برای نیویورک‌تایمز:
قانون‌شکنی در ورزش ایران
